Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenlerinin İş Yaşam Kalitesi Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi: Bayburt ve Erzurum İlleri Örneği

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 2, 480 - 499, 30.12.2021

İsmail Karataş

Öz

Bu araştırma, beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin iş yaşam kalitesi düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Bu bağlamda nicel olan bu araştırmada, çalışmanın temel amacı ile tutarlı olan genel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu, Bayburt ve Erzurum illerinde görev yapan 24’ü kadın ve 127’si erkek olmak üzere toplam 151 beden eğitimi ve spor öğretmeninden oluşmaktadır. Araştırma grubunun seçiminde olasılıklı olmayan örnekleme yaklaşımlarından kolayda örnekleme yönteminden faydalanılmıştır. Veri toplama aracı olarak anket formu kullanılmış olup bu form iki bölümden oluşmaktadır. Anket formunun: birinci bölümünde “Kişisel Bilgi Formu”, ikinci bölümünde ise “İş Yaşam Kalitesi Ölçeği” yer almaktadır. Bu anket formu aracılığıyla elde edilen ham verilerin ilk olarak veri türü gözetilerek tanımlayıcı istatistikleri hesaplanmıştır. Daha sonra elde edilen verilere ilişkin ölçek alt boyutlarının güvenirlikleri araştırılmış olup farklılık ve ilişki (korelasyon) testleri, istatistiksel değerlendirmelerde kullanılmıştır. Bu doğrultuda; görev yapılan okulda yöneticilik görevi bulunma durumu, görev yapılan kademe, algılanan kişisel gelir düzeyi, algılanan aile gelir düzeyi (kişisel gelir dahil), hissedilen refah düzeyi, aktif olarak yapılan sporun türü ve egzersiz yapma durumu değişkenleri kapsamında anlamlı farklılıklar tespit edilmiştir. Ancak cinsiyet, medeni durum, eğitim düzeyi, görev yapılan okulun yerleşim yeri ve aktif olarak spor yapma durumu değişkenleri kapsamında ise ölçek alt boyutlarında anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Ayrıca yaş ve öğretmenlik mesleğindeki toplam hizmet yılı değişkenleri ile ölçek alt boyutları arasında anlamlı bir ilişki tespit edilmemiştir. Sonuç olarak beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin çeşitli değişkenler kapsamındaki iş yaşam kalitesi düzeyleri var olduğu şekliyle betimlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Öğretmen, Beden eğitimi ve spor öğretmeni, İş yaşam kalitesi

Investigation the Work-Related Quality of Life Levels of Physical Education and Sports Teachers in Terms of Various Variables: The Case of Bayburt and Erzurum Provinces

Öz

This research was carried out to investigate the work-related quality of life levels of physical education and sports teachers in terms of various variables. In this context, the general survey model, which is consistent with the main purpose of the study, was used in this quantitative study. The study group of the research consists of a total of 151 physical education and sports teachers, 24 females and 127 males, working in the provinces of Bayburt and Erzurum. Convenience sampling method, one of the non-probabilistic sampling approaches, was used in the selection of the research group. Questionnaire form was used as data collection tool and this form consists of two parts. In the first part of the questionnaire form, there is the “Personal Information Form”, and the second part includes the “Work-Related Quality of Life Scale”. Firstly, the descriptive statistics of the raw data obtained through this questionnaire form were calculated by considering the data type. Then, the reliability of the dimensions of the scale regarding the obtained data were investigated, and difference and correlation tests were used in statistical evaluations. In this direction; Significant differences were found in the variables of having a managerial position in the school, the level of assigned, perceived personal income level, perceived family income level (including personal income), perceived welfare level, type of active sports and exercise status. However, no significant difference was found in the dimensions of the scale within the scope of the variables of gender, marital status, education level, location of the school and actively doing sports status. In addition, no significant correlation was found between the dimensions of the scale and the variables of age and total years in the teaching profession. As a result, physical education and sports teachers’ work-related quality of life levels within the scope of various variables are described as they exist.

Anahtar Kelimeler

Teacher, Physical education and sports teacher, Work-related quality of life

Kaynakça

• Akar, H. ve Üstüner, M. (2017). İş yaşam kalitesi ölçeğinin Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 159-176.
• Akın Kösterelioğlu, M. (2011). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin İş Yaşam Kalitesi ile İşe Yabancılaşması Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Barker, J. D. (1986). Influence Of Quality Of Work Life Variables On The Retention And Career Satisfaction Of Science And Mathematics Teachers. Ph.D. Thesis. The University of Tennessee (USA).
• Boardman, J., Grove, B., Perkins, R. ve Shepherd, G. (2003). Work and employment for people with psychiatric disabilities. British Journal of Psychiatry, 182(6), 467-468.
• Bolduc, R. R. (2002). An Analysis Of The Relationship Between Quality Of Work Life And Motivation For Correctional Services Officers In The Montreal Area. Ph.D. Thesis. McGill University (Canada).
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2020). Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri (29. Basım). Ankara: Pegem Akademi.
• Chen, D. D. (2016). Stress Management and Prevention: Applications to Daily Life. Routledge.
• Cronin, L. D. ve Allen, J. (2017). Development and initial validation of the life skills scale for sport. Psychology of Sport and Exercise, 28, 105-119.
• Çelik, K. ve Tabancalı, E. (2012). Özel eğitim okullarında çalışan öğretmenlerin iş/çalışma yaşam kalitesi. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 11, 31-38.
• Davis, L. ve Cherns, A. (Eds) (1975). The Quality of Working Life. New York: Free Press.
• Demuth, A. (2012). Wealth and the quality of life for physical education teachers. Human Movement, Amsterdam, 13(1), 65-69.
• Dumčienė, A., Sipavičiūtė, B. ve Paleckis, S. (2019). Self-report of emotional abilities and subjective quality of life among physical education teachers. Baltic Journal of Sport and Health Sciences, 4(115), 20-28.
• Eys, M., Bruner, M. W. ve Martin, L. J. (2019). The dynamic group environment in sport and exercise. Psychology of Sport and Exercise, 42, 40-47.
• Fejgin, N., Ephraty, N. ve Ben-Sira, D. (1995). Work environment and burnout of physical education teachers. Journal of Teaching in Physical Education, 15(1), 64-78.
• Ferreira, M., de Oliveira, S. B., Cribb, A. Y. ve Ferreira, M. S. (2017). Improvement of processes in managing the organizational climate and work-related quality of life in a public-sector research company. Procedia Computer Science, 121, 475-482.
• Fraenkel, J. R. ve Wallen, N. E. (2006). How to design and evaluate research in education (6th ed.). New York: McGraw-Hill.
• George, D. ve Mallery, P. (2010). In GEN (Ed.), SPSS for Windows step by step. A simple study guide and reference. Boston, MA: Pearson Education, Inc, 10.
• Gerber, E. B., Whitebook, M. ve Weinstein, R. S. (2007). At the heart of child care: Predictors of teacher sensitivity in center-based child care. Early Childhood Research Quarterly, 22, 327-346.
• Grégoire, B., Laure, G., Sarah, M., Séverine, C. ve Evelyne, F. (2021). Role of psychological ownership and authenticity strength in the relationship between authentic leadership and sport team performance: A multilevel analysis. Psychology of Sport and Exercise, 56, 1-8. https://doi.org/10.1016/j.psychsport.2021.101965.
• Haerens, L., Kirk, D., Cardon, G., De Bourdeaudhuij, I. ve Vansteenkiste, M. (2010). Motivational profiles for secondary school physical education and its relationship to the adoption of a physically active lifestyle among university students. European Physical Education Review, 16, 117-139.
• Harvard Medical School (2020). Exercise to relax. How does exercise reduce stress? Surprising answers to this question and more. 10.10.2021 tarihinde https://www.health.harvard.edu/staying-healthy/exercising-to-relax adresinden indirilmiştir.
• Haslam, S. A., Fransen, K. ve Boen, F. (2020). The new psychology of sport and exercise. The social identity approach. SAGE. Jahoda, M. (1981). Work, employment, and unemployment: Values, theories, and approaches in social research. American Psychologist, 36(2), 184-191.
• Karagün, E. (2016). Beden eğitimi öğretmenleri ile diğer branş öğretmenlerin yaşam kaliteleri üzerine bir araştırma. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24, 53-64.
• Kelgökmen, A. H., Saçlı Uzunöz, F. ve Demirhan, G. (2016). Beden eğitimi öğretmenlerinin tükenmişlik düzeylerinin saptanması ve karşılaştırılması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(3), 1503-1516.
• Klaperski S. (2018) Exercise, Stress and Health: The Stress-Buffering Effect of Exercise. In: Fuchs R., Gerber M. (eds) Handbuch Stressregulation und Sport. Springer Reference Psychologie. Springer, Berlin, Heidelberg.
• Lee, Y. H. (2019). Emotional labor, teacher burnout, and turnover intention in high-school physical education teaching. European Physical Education Review, 25(1), 236-253.
• Lee, K.-C. ve Cho, S.-M. (2014). The Korean national curriculum for physical education: A shift from edge to central subject. Physical Education and Sport Pedagogy, 19, 522-532.
• Mehdipour, A., Shetab Boushehri, S. N., Saemi, E. ve Rayegan, A. (2012). Relationship between the quality of working life and job involvement of Iranian physical education teachers. Studies in Physical Culture & Tourism, 19(4), 185-190. Ministry of Education (MOE) (2018). Action plans for building character via physical education in Korea. Seoul, South Korea.
• Oberle, E., Gist, A., Cooray, M. S. ve Pinto, J. B. R. (2020). Do students notice stress in teachers? Associations between classroom teacher burnout and students’ perceptions of teacher social–emotional competence. Psychology in the Schools, 57(11), 1741-1756.
• Parameswari, J. ve Kadhiravan, S. (2014). Quality of work life and hardiness of school teachers. Indian Journal of Health and Wellbeing, 5(4), 457-460.
• Raglin, J. ve Wilson, G. (2012). Exercise and Its Effects on Mental Health. In C. Bouchard, S. Blair, & W. Haskell (Eds.), Physical activity and health (pp. 331-342). Leeds: HK.
• Schmidt, M., Valkanover, S., Roebers, C. ve Conzelmann, A. (2013). Promoting a functional physical self-concept in physical education: Evaluation of a 10-week intervention. European Physical Education Review, 19, 232-255.
• SHAPE America. (2014). National Standards & Grade-level Outcomes for K-12 Physical Education. Champaign, IL: Human Kinetics.
• Soytürk, M. ve Tepeköylü Öztürk, Ö. (2017). Beden eğitimi öğretmenlerinin iş yaşam kalitelerinin incelenmesi. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 12(2), 12-23.
• Standage, M., Gillison, F. B., Ntoumanis, N. ve Treasure, D.C. (2012). Predicting students’ physical activity and health-related well-being: A perspective cross-domain investigation of motivation across physical education and exercise settings. Journal of Sport & Exercise Psychology, 34, 37-60.
• Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2013). Using Multivariate Statistics (6th ed.). Boston: Allyn and Bacon.
• Taşdan, M. ve Erdem, M. (2010). İlköğretim okulu öğretmenlerinin iş yaşamı kalitesi ile örgütsel değer algıları arasındaki ilişki düzeyi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 92-113.
• Tuna, M. ve Çimen, Z. (2013). Ankara’da görev yapan beden eğitimi öğretmenlerinin tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Pamukkale Journal of Sport Sciences, 4(2), 60-78.
• Türkçapar, Ü. (2011). Beden eğitimi öğretmenlerinin farklı değişkenlere göre tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 15(3), 135-146.
• Van Laar, D., Edwards, J. A. ve Easton, S. (2007). The work-related quality of life scale for healthcare workers. Journal of Advanced Nursing, 60(3), 325-333.
• Vancampfort, D., Correll, C. U., Scheewe, T. W., Probst, M., De Herdt, A., Knapen, J. ve De Hert, M. (2013). Progressive muscle relaxation in persons with schizophrenia: A systematic review of randomized controlled trials. Clinical rehabilitation, 27(4), 291-298.
• Yaman, Z. B. (2019). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Sınıf Yönetimi Beceri Düzeyleri ile İş Yaşam Kalitesi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Yasin, T. ve Khalid, S. (2015). Organizational cynicism, work related quality of life and organizational commitment in employees. Pakistan Journal of Commerce & Social Sciences, 9(2), 568-582.
• Yoon, B. (2008). Uninvited guests: The influence of teachers’ roles and pedagogies on the positioning of English language learners in the regular classroom. American Educational Research Journal, 45, 495-522.
• Zubair, M. H., Hussain, L. R., Williams, K. N. ve Grannan, K. J. (2017). Work-related quality of life of US general surgery residents: Is it really so bad?. Journal of surgical education, 74(6), e138-e146.