BOKSÖRLERİN ANTRENÖR-SPORCU İLİŞKİSİNİN SPORTMENLİK YÖNELİMLERİNE (FAİR PLAY DAVRANIŞLARINA) ETKİSİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 2, 500 - 510, 30.12.2021

Sevim Güllü Süleyman Murat Yıldız Hazel Saydam

Öz

Bu araştırmada boksörlerin antrenör-sporcu ilişkilerinin sportmenlik yönelimlerine (fair play davranışlarına) etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma kolayda örnekleme yöntemi ile gerçekleşmiş ve çalışma grubunu 2019 yılında Erzurum’da düzenlenen Büyük Kadın-Erkek Türkiye Ferdi Boks Şampiyonası’na katılan 150 boksör oluşturmuştur. Araştırmada “Antrenör-Sporcu İlişkisi Ölçeği” ve “Sportmenlik Yönelim Ölçeği” isimli iki ölçek kullanılmıştır. Antrenör-Sporcu İlişkisi Ölçeği Jowett ve Ntoumanis (2004) tarafından geliştirilmiş ve Türkçe geçerlik ve güvenirliği Altıntaş ve arkadaşlarınca (2012) yapılmıştır. “Yakınlık”, “bağlayıcılık”, “tamamlayıcılık” alt boyutlarından ve 11 sorudan oluşmaktadır. Sportmenlik Yönelim Ölçeği Vallerand ve arkadaşları (1997) tarafından geliştirilmiş ve Türkçe uyarlaması Balçıkanlı (2010) tarafından yapılmıştır. ölçeğin Türkçe versiyonu 20 madde ile 4 alt boyuttan oluşmaktadır. Bu boyutlar; “sosyal normlara uyum”, “kurallara ve yönetime saygı”, “sporda sorumluluk” ve “rakibe saygı” alt boyutlarıdır. Verilerin analizinde frekans, yüzde, korelasyon ve hiyerarşik regresyon analizi kullanılmıştır. Korelasyon Analizinde “Sportmenlik Yönelimi” “Antrenör Sporcu İlişkisi” pozitif yönlü ilişkili olduğu, diğer deyişle antrenör sporcu ilişkisi arttıkça boksörlerin sportmenlik yönelim düzeylerinin de arttığı bulgusuna ulaşılmıştır. Hiyerarşik Regresyon Analizi sonuçlarına bakıldığında ise antrenör-sporcu ilişkisinin sportmenlik yönelimine olumlu katkısının olduğunu göstermektedir. Diğer taraftan, boks yapma yılı, şimdiki kulüpte bulunma yılı, şimdiki antrenörle çalışma süresi ve günlük antrenman süresi değişkenlerinin sportmenlik yönelimine herhangi bir etkisi bulunmamaktadır. Ayrıca antrenör-sporcu ilişkisinin sportmenlik yöneliminin diğer alt boyutlarıyla ilişkisinin pozitif yönde olmasına rağmen, rakibe saygı alt boyutuyla anlamlı ilişkisine rastlanılmamıştır.

Anahtar Kelimeler

Antrenör-sporcu ilişkisi, antrenör iletişimi, sportmenlik, fair play, sportmenlik yönelimi, centilmenlik, spor, boksör

Kaynakça

• Adie J.W., Jowett S. (2010). Meta-perceptions of the coach–athlete relationship, achievement goals, and intrinsic motivation among sport participants. Journal of Applied Social Psychology. 2750-2773.
• Altıntaş A., Çetinkalp Z. ve Aşçı H. (2012). Antrenör-sporcu ilişkisinin değerlendirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hacettepe Spor Bilimleri Dergisi. 23(3):119-128.
• Arıpınar, E., Donuk, B. (2011). Fair Play: Spor Yönetim ve Organizasyonlarında Etik yaklaşımlar. Ötüken Neşriyat AŞ, İstanbul.
• Ashley E. Stirling, Gretchen A. Kerr (2009) Abused athletes' perceptions of the coach-athlete relationship, Sport in Society, 12:2, 227-239.
• Balçıkanlı, G.S. (2010). Çok boyutlu sportmenlik yönelimi ölçeği’nin Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi. XV(1):1-10.
• Balçikanli, S. G., Yildiran, I. (2011). Profesyonel futbolcuların sportmenlik yönelimleri ve empatik eğilim düzeyleri. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 9(2), 49-56.
• Bolter, N. D., Weiss, M. R. (2013). Coaching behaviors and adolescent athletes' sportspersonship outcomes: Further validation of the Sportsmanship Coaching Behaviors Scale (SCBS). Sport, Exercise, and Performance Psychology, 2(1), 32.
• Cumming, S. P., Smoll, F. L., Smith, R. E., Grossbard, J. R. (2007). Is winning everything? The relative contributions of motivational climate and won-lost percentage in youth sport. Journal of Applied Sport Psychology, 19, 322–336
• Erdemli, A. (1996). İnsan, Spor ve Olimpizm (Fair Play ve Olimpizm). Sarmal Yayınevi, İstanbul.
• Fry, M. D., Newton, M. (2003). Application of achievement goal theory in an urban youth tennis setting. Journal of Applied Sport Psychology, 15, 50–66.
• Fry, M. D., Gano-Overway, L. A. (2010). Exploring the contribution of the caring climate to the youth sport experience. Journal of applied sport psychology, 22(3), 294-304. Güllü, (2018). Sporcuların antrenör-sporcu ilişkisi ile sportmenlik yönelimleri üzerine bir araştırma. Sportmetre. 16 (4):190-204.
• Güllü, S., Şahin, S. (2018). Milli güreşçilerin sportmenlik yönelim düzeyleri üzerine bir araştırma. Turkish Studies. 13 (18): 705-718. DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.14152
• Hodge, K., Lonsdale, C. (2011). Prosocial and antisocial behavior in sport: The role of coaching style, autonomous vs. controlled motivation, and moral disengagement. Journal of sport and exercise psychology, 33(4), 527-547.
• Jowett, S. (2005). The Coach-Athlete Partnership. The Psychologist. 18 (7): 412-415.
• Jowett, S. (2008). Moderator and mediator effects of the association between the quality of the coach-athlete relationship and athletes’ physical self-concept. International Journal of Coaching Science Vol. 2 No. 1.
• Jowett, S., Cockeril, M. (2002). Incompatibility in the coach-athlete relationship. Solutions in sport psychology, 16-31.
• Jowett, S., Ntoumanis (2004). The coach–athlete relationship questionnaire (CART-Q): development and initial validation. Scandavian Journal of Medicine and Science in Sports. 24:245-257.
• Koç, Y. (2013). Beden eğitimi dersi sportmenlik davranışı ölçeği (BEDSDÖ). Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 15 (1):96-114.
• Pelletier, L. G., Fortier, M.S., Vallerand R.J., Briere, N.M. (2002). Associations among perceived autonomy support, forms of self-regulation and persistence: A prospective study. Motivation and Emotion. 25:279-309.
• Sarrizin, P., Vallerand, R.J., Guillet, E., Pelletier, L.G., Cury, F. (2002). Motivation and dropout in female handballers: A 21-month prospective study. European Journal of Social Psychology, 31:1-24. doi:10.1002/ejsp.98.
• Short S.E., Short M.W. (2005) Essay Role of the coach in the coach-athlete relationship. Medicine and Sport. Vol 366:529-530.
• Stornes, T., Bru, E. (2002). Sportspersonship and perceptions of leadership: an investigation of adolescent handball players' perceptions of sportspersonship and associations with perceived leadership, European Journal of Sport Science, 2:6, 1-15, doi: 10.1080/17461391.2002.10142577
• Yıldız, S.M. (2011). Relationship between leader-member echange and burnout in professional footballers. Journal of Sports Sciences, 29(14):1493-1502.