Milli Sporcuların Zaman Kullanım Stilleri ve Uyku Davranış Düzeylerinin İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 8 Sayı: 1, 164 - 181, 15.07.2022

Mehmet Ceylan , Buğra Akay

Öz

Çalışmanın amacı, milli sporcuların zaman kullanma stilleri ile uyku davranış düzeyleri arasındaki ilişkiyi bazı demografik değişkenlere göre incelemektir. Çalışmada birden fazla değişken arasındaki ilişkileri belirlemek amacıyla ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini A, B ve C milli sporcu belgelerinden en az birini almış olan milli sporcular oluşturmaktadır. Çalışmanın örneklemini ise kolayda örnekleme yöntemiyle seçilen, 24,4±5,65 yaş ortalamasına sahip, 27 farklı branştaki 224 (81 kadın, 143 erkek) milli sporcu (75 A milli, 73 B milli, 76 C milli) oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak kişisel bilgi formu, Zaman Kullanma Stilleri Ölçeği (ZKSÖ) ve Sporcu Uyku Davranış Anketi (SUDA) kullanılmıştır. Analiz için SPSS 26 paket programı kullanılmıştır. Verilerin normalliği için Skewness-Kurtosis değerlerine bakıldıktan sonra analizler için t-Testi, ANOVA ve Pearson korelasyon testleri yapılmıştır. Milli sporcuların cinsiyet ile spor türü değişkenine yönelik SUDA ve ZKSÖ alt boyut ve toplam puanlarında anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Katılımcıların millilik derecesine göre SUDA “sporla ilişkili” alt boyutunda A ve B milli sporcular arasında B milli sporcuların lehine anlamlı farklılık tespit edilmiştir. Katılımcıların millilik derecesine göre A ve B milli sporcuların ZKSÖ “planlı ekonomik zaman kullanımı” alt boyutunda A milli sporcuların lehine anlamlı farklılık bulunmuştur. Yaş ile SUDA “sporla ilişkili” ve ZKSÖ “planlı ekonomik zaman kullanımı” alt boyutları arasında düşük düzeyde pozitif yönlü anlamlı ilişki tespit edilmiştir. SUDA ile ZKSÖ arasında orta düzeyde pozitif yönlü bir ilişki olduğu bulunmuştur. Sonuç olarak milli sporcuların uyku davranış düzeyleri ile zaman kullanma stilleri arasında pozitif yönlü ilişki olduğu; katılımcıların yaşlarının artmasının planlı ekonomik zaman kullanma düzeylerini de pozitif yönde etkileyeceği söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Elit sporcular, Uyku düzeyi, Zaman kullanımı, Spor

Kaynakça

• Akgül, B. M., Yenel, İ. F., Karaküçük, S. (2016). Evaluating free time management and its relation to life satisfaction, most participated leisure activities and gender among college students in Turkey. Social Sciences and Humanities Journal, 11(2): 2-18.
• Albadal, L., (2011). Metabolic, endocrine, and ımmune consequences of slepp deprivation. The Open Respiratory Medicine Journal, 5 (1): 31-43. https://doi.org/10.2174/1874306401105010031.
• Alsalem, W. S. Y., Alamodi, L. A., Hazazi, A. T. M., Shibah, A. M., Jabri, S. A., Albosruor, Z. A. (2017). The effect of time management on academic performance among students of Jazan University. The Egyptian Journal of Hospital Medicine, 69(8): 3042-3049. https://doi.org/10.12816/0042853.
• Andrade, A., Bevilacqua, G. G., Casagrande, P. D. O., Brandt, R., Coimbra, D. (2021). Prevalence of poor sleep quality in athletes before competition. The Physician and Sportsmedicine, 49(2): 137-142. https://doi.org/10.1080/00913847.2020.1784688.
• Andrade, A., Bevilacqua, G. G., Coimbra, D. R., Pereira, F. S., Brandt, R. (2016). Sleep quality, mood and performance: a study of elite Brazilian volleyball athletes. Journal of sports science & medicine, 15(4): 601.
• Bender, A. M., Lawson, D., Werthner, P., Samuels, C. H. (2018). The clinical validation of the athlete sleep screening questionnaire: an instrument to identify athletes that need further sleep assessment. Sports medicine-open, 4(1): 1-8. https://doi.org/10.1186/s40798-018-0140-5.
• Biggins, M., Purtill, H., Fowler, P., Bender, A., Sullivan, K. O., Samuels, C., Cahalan, R. (2019). Sleep in elite multi-sport athletes: Implications for athlete health and wellbeing. Physical Therapy in Sport, 39: 136-142. https://doi.org/10.1016/j.ptsp.2019.07.006.
• Brandt, R., Bevilacqua, G. G., Andrade, A. (2017). Perceived sleep quality, mood states, and their relationship with performance among Brazilian elite athletes during a competitive period. Journal of strength and conditioning research, 31(4): 1033-1039. https://doi.org/10.1519/JSC.0000000000001551.
• Buysse, D. J., Angst, J., Gamma, A., Ajdacic, V., Eich, D., Rössler, W. (2008). Prevalence, course, and comorbidity of insomnia and depression in young adults. Sleep, 31(4): 473-480. https://doi.org/10.1093/sleep/31.4.473.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş., Demirel, F. (2018). Bilimsel araştırma yöntemleri.
• Carter, J. R., Gervais, B. M., Adomeit, J. L., Greenlund, I. M. (2020). Subjective and objective sleep differ in male and female collegiate athletes. Sleep health, 6(5): 623-628. https://doi.org/10.1016/j.sleh.2020.01.016.
• Cote, J., Sedgwick, W. A. (2003). Effective behaviors of expert rowing coaches: A qualitative investigation of Canadian athletes and coaches. International sports journal, 7(1): 62.
• Darendeli, A., Diker, G., Çınar, Z. (2019). Athlete Sleep Behavior Questionnaire-Turkish Version: Study of Validity and Reliability. Journal of Turkish Sleep Medicine, 6(2): 43. DOI: 10.4274/jtsm.galenos.2019.58076.
• Eliöz, M., Çebi, M., İslamoğlu, İ. (2018). Takım ve bireysel sporcuların uyku kalitelerinin incelenmesi. Turkish Studies Social Sciences, 13 (26): 581-591. DOI: 10.7827/TurkishStudies.14410.
• Eraslan, M. (2015). Spor bölümlerinde öğrenim gören üniversite öğrencilerinin kişilik özelliklerinin ve stresle başa çıkma stillerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(12): 65-82.
• Erlacher, D., Ehrlenspiel, F., Adegbesan, O. A., Galal El-Din, H. (2011). Sleep habits in German athletes before important competitions or games. Journal of sports sciences, 29(8): 859-866. https://doi.org/10.1080/02640414.2011.565782.
• Fuller, P.M., Gooley, J.J., Saper, C.B. (2006). Neurobiology of the sleep-wake cycle: sleep architecture, circadian regulation, and regulatory feedback. J. Biol. Rhythms. 21 (6): 482–493. https://doi.org/10.1177/0748730406294627.
• Garcia, M. G., Subia, G. (2019). High school athletes: Their motivation, study habits, self-discipline and academic performance. International Journal of Physical Education, Sports and Health, 6(1): 86-90.
• George, D., Mallery, P. (2019). IBM SPSS statistics 26 step by step: A simple guide and reference. Routledge.
• Gürbüz, Y., Aydın, P. (2012). Zaman Kavramı ve Yönetimi. Kahraman Maraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (2): 1-20.
• Juliff, L. E., Halson, S. L., Peiffer, J. J. (2015). Understanding sleep disturbance in athletes prior to important competitions. Journal of science and medicine in sport, 18(1): 13-18. https://doi.org/10.1016/j.jsams.2014.02.007.
• Karaoğlan, A. D. (2006). Üst Düzey Yöneticilerin Zaman Yönetimi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir.
• Kawasaki, Y., Kasai, T., Koikawa, N., Hanazato, N., Suda, S., Murata, A., Itakura, A. (2020). Sex differences in factors associated with poor subjective sleep quality in athletes. J Sport Med Phys Fit, 60: 140-151.
• Kaya, H., Kaya, N., Palloş, A. Ö., Küçük, L. (2012). Assessing time-management skills in terms of age, gender, and anxiety levels: A study on nursing and midwifery students in Turkey. Nurse education in practice, 12(5): 284-288. https://doi.org/10.1016/j.nepr.2012.06.002.
• Kearns, H., Gardiner, M. (2007). Is it time well spent? The relationship between time management behaviours, perceived effectiveness and work‐related morale and distress in a university context. High Education Research & Development, 26(2): 235-247.
• Kelecek, S., Altıntaş, A., Aşçı, F. H. (2013). Sporcuların karar verme stillerinin belirlenmesi. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 8(1): 21-27.
• Kelly, W. E. (2003). No time to worry: the relationship between worry, time structure, and time management. Personality and Individual Differences, 35: 1119–1126 https://doi.org/10.1016/S0191-8869(02)00322-7.
• Kocabaş, İ., Erdem, R. (2003). Yönetici adayı öğretmenlerin kişisel zaman yönetimi davranışları. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13 (2): 203-210.
• Kubitz, K. A., Landers, D. M., Petruzzello, S. J., Han, M. (1996). The effects of acute and chronic exercise on sleep. Sports Medicine, 21(4): 277-291. https://doi.org/10.2165/00007256-199621040-00004.
• Lakein, A. (1973). How to get control of your time and your life. New York: New American Library.
• Lastella, M., Roach, G. D., Halson, S. L., Sargent, C. (2015). Sleep/wake behaviours of elite athletes from individual and team sports. European journal of sport science, 15(2): 94-100. https://doi.org/10.1080/17461391.2014.932016.
• Leeder, J., Glaister, M., Pizzoferro K., Dawson, J., Pedlar, Charles. (2012). Sleep duration and quality in elite athletes measured using wristwatch actigraphy. J. Sports Sci. 30(6): 541-545. https://doi.org/10.1080/02640414.2012.660188.
• MacCann, C., Fogarty, G. J., Roberts, R. D. (2012). Strategies for success in education: Time management is more important for part-time than full-time community college students. Learning and Individual Differences, 22(5): 618-623. https://doi.org/10.1016/j.lindif.2011.09.015.
• Macquet, A. C. (2010). Time management in the context of elite sport training. The Sport Psychologist, 24(2): 194-210. https://doi.org/10.1123/tsp.24.2.194.
• Macquet, A. C., Skalej, V. (2015). Time management in elite sports: How do elite athletes manage time under fatigue and stress conditions?. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 88(2): 341-363. https://doi.org/10.1111/joop.12105.
• Mah, C. D., Kezirian, E. J., Marcello, B. M., Dement, W. C. (2018). Poor sleep quality and insufficient sleep of a collegiate student-athlete population. Sleep health, 4(3): 251-257. https://doi.org/10.1016/j.sleh.2018.02.005.
• Marrs, H., Sigler, E. A. (2012). Male academic performance in college: The possible role of study strategies. Psychology of Men & Masculinity, 13(2): 227. https://doi.org/10.1037/a0022247.
• Mulgrew, A. T., Ryan, C. F., Fleetham, J. A., Cheema, R., Fox, N., Koehoorn, M., Ayas, N. T. (2007). The impact of obstructive sleep apnea and daytime sleepiness on work limitation. Sleep medicine, 9(1): 42-53. https://doi.org/10.1016/j.sleep.2007.01.009.
• Peker, N. (2012). Özdenetimin sporcuların performans ve kaygı düzeylerindeki rolü. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimleri Dergisi, 11(21): 39-48.
• Ping, W. A. N. G., Xiaochun, W. A. N. G. (2018). Effect of time management training on anxiety, depression, and sleep quality. Iranian journal of public health, 47(12): 1822.
• Pritchard, M., Wilson, G. (2005). Comparing sources of stress in college student athletes and non-athletes. Athletic Insight: The Online Journal of Sports Psychology, 5(1): 1-8.
• Rabin, J. M., Mehra, R., Chen, E., Ahmadi, R., Jin, Y., Day, C. (2020). Assessment of sleep health in collegiate athletes using the Athlete Sleep Screening Questionnaire. Journal of Clinical Sleep Medicine, 16(8): 1349-1356. https://doi.org/10.5664/jcsm.8532.
• Scholz, U., Sniehotta, F. F., Burkert, S., Schwarzer, R. (2007). Increasing physical exercise levels: Age-specific benefits of planning. Journal of Aging and Health, 19(5): 851-866. https://doi.org/10.1177/0898264307305207.
• Simpson, N.S., Gibbs, E.L., Matheson, G.O. (2017). Optimizing sleep to maximize performance: implications and recommendations for elite athletes. Scandinavian Journal of Medicine ve Science in Sports. 27(6): 266-274. https://doi.org/10.1111/sms.12703.
• Smythe, J. A., Robertson, I. T. (1999). On the relationship between time management and time estation. British Journal of Psychology, 90(3): 333-347. https://doi.org/10.1348/000712699161459.
• Sucu, Y. (1996), Yönetsel Zamanın Etkin Kullanılması, El Kitabı, Bolu.
• Swinbourne, R., Gill, N., Vaile, J., Smart, D. (2016). Prevalence of poor sleep quality, sleepiness and obstructive sleep apnoea risk factors in athletes. European Journal of sport science, 16(7): 850-858. https://doi.org/10.1080/17461391.2015.1120781.
• Taylor, S. R., Rogers, G. G., Driver, H. S. (1997). Effects of training volume on sleep, psychological, and selected physiological profiles of elite female swimmers. Medicine and science in sports and exercise, 29(5): 688-693. DOI: 10.1097/00005768-199705000-00016.
• Trockel, M. T., Barnes, M. D., Egget, D. L. (2000). Health-related variables and academic performance among first-year college students: Implications for sleep and other behaviors. Journal of American college health, 49(3): 125-131. https://doi.org/10.1080/07448480009596294.
• Vlahoyiannis, A., Aphamis, G., Bogdanis, G. C., Sakkas, G. K., Andreou, E., Giannaki, C. D. (2020). Deconstructing athletes’ sleep: A systematic review of the influence of age, sex, athletic expertise, sport type, and season on sleep characteristics. Journal of sport and health science, 10(4): 387-402. https://doi.org/10.1016/j.jshs.2020.03.006.
• Walsh, N. P., Halson, S. L., Sargent, C., Roach, G. D., Nédélec, M., Gupta, L., Samuels, C. (2021). Sleep and the athlete: narrative review and 2021 expert consensus recommendations. British journal of sports medicine, 55(7): 356-368. http://dx.doi.org/10.1136/bjsports-2020-102025.
• Yaşartürk, F., Akay, B., Ayhan, B. (2021). The Relationship Between Leisure Management and Exam Anxiety Levels of University Students. Pakistan Journal of Medical and Health Sciences, 15(10): 2915–2921. https://dx.doi.org/10.53350/pjmhs2115102915.
• Yeşil, R., Yılmaz, H. (2020). Zaman kullanma stilleri ölçeğinin türk kültürüne uyarlanması. Adam Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 219-240. https://doi.org/10.31679/adamakademi.549606.
• Youngstedt, S. D., O'connor, P. J., Dishman, R. K. (1997). The effects of acute exercise on sleep: a quantitative synthesis. Sleep, 20(3), 203-214. https://doi.org/10.31679/adamakademi.549606.
• Yurdagül, S. (2016). Aktif spor yapan bireylerde zaman yönetimi: Demografik farklılıklar (Elazığ ili örneği). Yüksek Lisans Tezi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, Elazığ.
• Zalatan, A. (1996). The determinants of planning time in vacation travel. Tourism Management, 17(2), 123-131. https://doi.org/10.1016/0261-5177(95)00115-8.