Beden Eğitimi ve Spor Dersinin Değerler Eğitimine Katkısının İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 8 Sayı: 1, 29 - 43, 15.07.2022

Durdane İpek Eren Sibel Arslan

Öz

Dünyanın her yerinde eğitim, bireylerin en mükemmel donanıma ve en iyi karaktere sahip olmasını isterken, kişilerin içinde doğup büyüdükleri toplumun değer yargılarını benimsemelerini de ister. Değerler duyuşsal alan içerisinde yer alan düşünce ve eylemleri etkileyen, onlara yön veren zihinsel olgulardır ve değerlerin kazanılması sürecinin önemli bir kısmını okul yaşan¬tısı oluşturur. Bu yaşantı içinde, çocukların çok yönlü gelişimine katkı sağlayan Beden Eğitimi ve Spor dersi, sahip olduğu nitelikler bakımından, değerlerin kazandırılmasında özel bir yere sahiptir. Bu bağlamdan çalışma; Milli Eğitim Bakanlığı değerler eğitimi programında yer alan on kök değerin, lise düzeyindeki öğrencilerin düşünce ve davranışlarına aktarılmasında Beden Eğitimi ve Spor dersinin katkısını araştırmak amacıyla yapılmış, tarama modelinde betimsel bir araştırmadır. Araştırmada kullanılan anket araştırmacılar tarafından geliştirilmiş ve Kırıkkale Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Etik Kurulundan alınan izinden sonra, yüz yüze ve çevrimiçi olarak uygulanmıştır. Betimsel istatistiklerde yüzde (%), frekans (f) ve aritmetik ortalama ( 𝑿̅ ) değerlerinden yararlanılmış; iki ayrı kümenin verdiği cevapların analizinde Independent Sample t-test, çoklu grup karşılaştırmalarında One-Way ANOVA; ANOVA testlerinde farklılık yaratan grupları belirlemek için Tukey HSD Çoklu Karşılaştırma Testi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda: Öğrencilerin Beden Eğitimi ve Spor dersinin en yüksek düzeyde “vatanseverlik” olmak üzere; “adalet, dostluk, dürüstlük, özdenetim, sabır, saygı, sevgi, sorumluluk ve yardımseverlik” ile ilgili kök değerleri kazandırdığına inandıkları; Beden Eğitimi ve Spor dersinin kök değerleri kazandırdığına ilişkin görüşlerin cinsiyete göre değişmezken; öğrenim gördükleri okul türüne (devlet-özel), lise türüne, sınıf düzeyine, lisanslı spor yapma durumuna ve yaptıkları spor branşına göre p<0.05 düzeyinde anlamlı farklılık gösterdiği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Beden Eğitimi ve Spor,, Değerler Eğitimi,, Lise,, Kök Değer

Kaynakça

• Akandere, M., Baştuğ, G., Güler, E. D. (2009). Ortaöğretim kurumlarında spora katılımın çocuğun ahlaki gelişimine etkisi. Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 1,(3), 59-68.
• Aköz, T. (2018). Beden eğitimi ve spor derslerinde verilen değerler eğitiminin öğrencilerin olumlu sosyal davranış düzeylerine etkisinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Arslan, R. (1979). Beden Eğitimi Bilgileri, Ankara: BİMAŞ Mat.Ltd. Şti.
• Cihan, N. (2014). Okullarda değerler eğitimi ve Türkiye’deki uygulamaya bir bakış. Turkish Studies, İnternational For The Languages, 9(2), 429-436.
• Çelik, K., Karagün, E., Ekiz, D. (2018). Özel ve devlet okullarında okuyan lise öğrencilerinin beden eğitimi ve spor dersine karşı tutumları. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, Ağustos 2018, Cilt: 7, Sayı: 3, 83-91.
• Demircioğlu, İ. H., Tokdemir, M. A. (2008). Değerlerin oluşturulma sürecinde tarih eğitimi. Değerler Eğitimi Dergisi, 6(15), 69-88.
• Dökmen, Ü. (2002), Varolmak, gelişmek, uzlaşmak. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Güven, Ö. (1992). Spor anlayışımız ve sporun sosyo ekonomik işlevi. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 35-42.
• Kangalgil, M., Özgül, F., Temel, A., Kural, T., Karagöz, Y. (2021). Beden eğitimi ve spor dersi değerler eğitimi ölçeği (BESDDEÖ) geçerlik ve güvenirlik çalışması. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 15(1), 70-80.
• Karaman, E. (2019). Ortaokul öğrencilerinin beden eğitimi ve spor dersine karşı tutumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi (Erzurum il örneği). Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Erzincan
• Keleş, M. (2019). Beden eğitimi ve spor dersinin değerler eğitimindeki yeri ve önemi. Yüksek Lisans Tezi. Kırıkkale Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Kırıkkale.
• Kılıç, T., Uğurlu, A., Cenik, D. (2018). Lise birinci sınıf öğrencilerinin beden eğitimi ve spor eğitimi dersine karşı tutumlarının incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 3(2), 13-23.
• Kurtdede Fidan, N. (2009). Öğretmen adaylarının değer öğretimine ilişkin görüşleri. Kuramsal Eğitimbilim, 2(2), 1-18.
• Milli Eğitim Bakanlığı, (2017). Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, Müfredatta Yenileme ve Değişiklik Çalışmalarımız Üzerine, Ankara
• Oğuz, E. (2012). Öğretmen adaylarının değerler ve değerler eğitimine ilişkin görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, S.12, 1309-1325.
• Özsarı, İ. (2017). Devlet okulu ve özel okulda okuyan 10-12 yaş grubu öğrencilerin beden eğitimi ve spor dersine karşı tutumlarının incelenmesi. Journal of Human Sciences, 14(4), 4628-4641.
• Öztürk Kuter, F., Kuter, M. (2012). Beden eğitimi ve spor yoluyla değerler eğitimi. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi, 3(6), 75-94.
• Sağın, A. E., Karabulut, Ö. (2019). Beden eğitimi ve spor dersine yönelik ortaokul öğrencilerinin değer düzeylerinin incelenmesi (bağcılar ilçesi örneği). Uluslararası Dağcılık ve Tırmanış Dergisi, 2(2), 27-34.
• Ulusoy, K., Dilmaç, B. (2016). Değerler eğitimi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Yazıcı, K. (2006). Değerler eğitimine genel bir bakış. Tübar-19, 501-521.
• Yıldırım, S., Özcan, G. (2011). Lisanslı olarak takım sporu ve bireysel spor yapan ile spor yapmayan ortaöğretim öğrencilerinin sosyal beceri düzeylerinin karşılaştırılması. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(23), 111-135.
• Yıldız, M., Uslu, S. (2021). Dövüş sporu yapan milli sporcuların değerlere bakış açısı. Atatürk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 23(1).
• Yıldız, Ö., Güven, Ö. (2013). Beden eğitimi ve spor dersi öğrenci değer yönelimi ölçme aracının geliştirilmesi. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 4(11), 28-42.
• Yücekaya, M. A. (2017). Ortaokul öğrencilerinin beden eğitimi ve spor dersine ilişkin değerlerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Malatya.