Hayat Ağacı Sembolizmi

Yıl 2015, Cilt: 1 Sayı: 1, 1 - 14, 01.12.2015

Saliha Ağaç Menekşe Sakarya

Öz

Hayat ağacı dünya kültürlerinin bildiği ve sevdiği, insanlığın ortak kültürel unsurlarından
biridir. Ağacın sembolizmde çeşitli yönlerden yorumlara yol açan bir yeri bulunur. Hayat
ağacı günümüzde de günlük hayatta, edebiyatta, sanatta ve birçok alanda kullanılan sembol
olmaya devam etmektedir. Özellikle mimari, el sanatları, edebiyat vb. birçok sanat dalında
yaygın bir şekilde işlenmiştir. Bu çalışmada `Hayat Ağacı’nın dünya kültürlerinde taşıdığı
anlamı, sembolizmi ve hayat ağacı ile ilgili geliştirilen mit ve efsaneler yer almıştır.

Anahtar Kelimeler

Sembolizm, Ağaç, Hayat ağacı

The Symbolism of Tree of Life

Öz

Tree of life is one of the common cultural element of human that world cultures know and
love. The tree has a place causing comments from various aspects in the symbolism. The tree
of life has still continued to be the symbol used in daily life, literature, art and many other
areas. Especially in architecture, handicrafts, literature, many art branch etc. it has processed
widely. In this study, the meaning in the world cultures of “Tree of Life”, its symbolism and
myths and legends about tree of life are evaluated.

Anahtar Kelimeler

Symbolism, Tree, Tree of Life

Kaynakça

• Ateş M (2000). Mitolojiler ve Semboller Ana Tanrı ve Doğurganlık Sembolleri, İstanbul.
• Belli O (1982). “Urartularda Hayat Ağacı İnancı”, Anadolu Araştırmaları, sayı VIII, İstanbul.
• Çoruhlu Y (2002). Türk Mitolojisinin Ana Hatları, İstanbul.
• Eliade M (1991). Kutsal ve Din Dışı, (Çev. Mehmet Ali Kılıçbay), Ankara.
• Eliade M (2003). Dinler Tarihine Giriş, (Çev. Lale Arslan), İstanbul.
• Eliade M (2006). Şamanizm, (Çev. İsmet Birkan), Ankara.
• Erbek G (1986). “Dokuma, İşleme ve Örgülerdeki Koç Boynuzu Örgesi” Antika Dergisi, Sayı: 10, İstanbul.
• Erbek G (1986). “ Hayat Ağacı Motifi I” Antika Dergisi, Sayı: 15, İstanbul.
• Erbek G (1986).“ Hayat Ağacı Motifi II” Antika Dergisi, Sayı: 16, İstanbul.
• Ergun P (2004). Türk Kültüründe Ağaç Kültü, Ankara.
• Er-Razi F (1999). Tefsir-i Kebir Mefatihu’l-Gayb, (çev. Suat Yıldırım, Lütfullah Cebeci, Sadık Kılıç, Sadık Doğru), c.13, Ankara.
• Ersoy N (2007). Semboller ve Yorumları, İstanbul.
• Esin E (1976). “Ötüken Yış (Türk Sanatında Ağaçlı Dağ Hakkında Notlar)”, Atsız Armağanı, İstanbul.
• Hançerlioğlu O (2000). Dünya İnançları Sözlüğü, İstanbul.
• İnan A (1987).“Türk Folklorunda Simurg ve Geruda” Makaleler ve İncelemeler I, Ankara.
• Ögel B (1993). Türk Mitolojisi I, Ankara.
• Ögel B (1995). Türk Mitolojisi II, İstanbul.
• Öney G (1968). “Anadolu Selçuklu Sanatında Hayat Ağacı Motifi”, Belleten, c. XXXII, sayı –128, Ankara.
• Öney G (1968). “Artuklu Devrinden Bir Hayat Ağacı Kabartması Hakkında”, Vakıflar
• Dergisi, sayı VII, İstanbul. Öztürk Ateş Ş (2012). Yakındoğu Demirçağ Uygarlıklarında Hayat Ağacı İnancı.
• (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Dicle Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Diyarbakır. Sarıkçıoğlu E (2002). Başlangıçtan Günümüze Dinler Tarihi, Isparta.
• Tanyu H (1988). “Ağaç”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, c.1, İstanbul.
• Türe A (2004). Takılar ve Sus Taşlarında Sembollerin Dili, GOLDAŞ Kültür Yayınları - 3.
• Yılmaz D (2012). Protohistorik Dönemde Anadolu’da Hayat Ağacı Motifi, III. Uluslararası
• Arkeoloji Sempozyumu, Antalya.