Dış Borçların Ekonomik Büyüme ve Enflasyon Üzerine Etkileri: Panel Eşbütünleşme ve Panel Nedensellik Analizi

Yıl 2016, Özel Sayı 1, 165 - 175, 01.08.2016

Ahmet Kamacı

Öz

1991’de Sovyet Blokunun yıkılışından sonra, bağımsızlığını kazanan Türk Cumhuriyetleri, iç tasarruf yetersizliği, ihracat gelirlerinin düşüklüğü, bilgi ve teknolojinin yetersizliği, gerekli yatırımların yapılamaması ve ödemeler dengesi açığı gibi birçok sorunla karşı karşıya kalmıştır. Bu gibi nedenlerden dolayı bu ülkeler ekonomik büyümenin sağlanması ve üretim artışı için dış borca başvurdular. Dünyada 2. Petrol Krizinden sonra varlığını hissettiren dış borç, tüm gelişmekte olan ve az gelişmiş ülkeler için önemli problemler doğurmuştur. Borç alan ülkede ilk etki, nakit sermaye birikimindeki artıştır. Alınan dış borçlar yatırıma dönüştürülürse ülke büyümektedir, ancak bu gerçekleşmediği takdirde dış borçlar sorun oluşturacaktır. Bu kapsamda, Türkiye ile çeşitli bağları bulunan Türk Cumhuriyetleri için Türkiye iyi bir örnektir. Bu durum, Türkiye’yi diğer ülkelere göre ayrıcalıklı bir konuma getirmiştir. Bu çalışmada, 6 Orta Asya Cumhuriyeti (Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Tacikistan ve Türkmenistan) ve Türkiye için, dış borçların büyüme ve enflasyon üzerine etkileri panel veri analizi ile test edilmiştir. Genel teori, dış borçların büyümeyi azaltacağı ve enflasyonu arttıracağı üzerine kuruludur. 7 ülke için bu ilişkinin geçerliliği panel veri analizi ile test edilecektir. Bu kapsamda alınan verilerin durağanlığını test etmek için Breitung Panel Birim Kök Testi yapılmıştır. Daha sonra, Pedroni eşbütünleşme testi ve Panel Granger Nedensellik Testi yapılmıştır. Yapılan analizlerde, dış borçlardan büyümeye doğru tek yönlü bir nedensel ilişki tespit edilmiştir. Öte yandan, dış borçlarla enflasyon arasında ise herhangi bir nedensel ilişki tespit edilememiştir

Anahtar Kelimeler

Dış borç, ekonomik büyüme, enflasyon, panel veri

Effects of External Debt on Economic Growth and Inflation: Panel Cointegration and Panel Causality Analyses

Öz

After the collapse of the Soviet bloc in 1991 the Turkic republics gained independence has faced many problems such as the domestic savings deficit, low level of export earnings, lack of information and technology, the inability to make the necessary investments and balance of payments deficit. Because of these problems, they have resorted to foreign debt in order to accommodate increased production and economic growth. The foreign dept which felt in the World after the second oil crisis, has led to significant problems for all developing and least developed countries. The first effect of this to the debtor country, is the increase in cash capital accumulation. The country could not develop unless they invest the foreign debt to real investment. Foreign debt will be a problem if this does not occur. In this context, Turkey is good example for Turkic republics that has various ties with Turkey. This situation has brought Turkey to a privileged position compared to other countries. In this study, the effect of foreign depts to growth and inflation will be tested with panel data analysis for 6 Central Asian Republics (Azerbaijan, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Uzbekistan, Tajikistan and Turkmenistan) and for Turkey, According to general theory, foreign depts will decrease the growth rate and will increase the inflation. The validity of this relationship will be tested for seven countries with the panal data analysis. The stationarity of the datas was conducted by the Breitung Test for Panel unit roots. After then, Pedroni cointegration test and Granger causality test was conducted. In the conclusion of the analysis it has been reached that there is a one-sided causal relation from external debt to economic growth. On the other hand there is no relationship between external debt and inflation found any other direction

Anahtar Kelimeler

External debt, economic growth, inflation, panel data

Kaynakça

• Akan, Y.ve Kanca, O C. (2015). “Türkiye’de Dış Borçlanma, Büyüme ve Enflasyon İlişkisi: VAR Yaklaşımı (1980-2013)” Hacettepe Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt:33, Sayı:3, s.1-22.
• Baum, A., Checherita-W., Cristina and Rother, P. (2012). “Debt and Growth New Evidence For The Euro Area” European Central Bank, Eurosystem, Working Paper Series, No.1450, July 2012. Chudik, A., Mohaddes, K., Pesaran, M., Hashem and Raissi, M. (2013). “Debt, Inflation and Growth: Robust Estimation of Long-Run Effects in Dynamic Panel Data Models” (November 1, 2013). CAFE Research Paper No. 13.23.
• Clements, B., Rina and Nguyen, B., Toan Q. (2003). “External Debt, Public Investment and Growth in Low-Income Countries” IMF Working Paper, No.WP/03/249.
• Hazine Müsteşarlığı (2016). “Aylık Ekonomik Göstergeler” Ekonomik Araştırmalar Genel Müdürlüğü, Mart 2016, Ankara.
• İpek, E. ve Yaşar, B K. (2008). “Türkiye’de Ekonomik Büyüme ve Dış Borç İlişkisi” Uluslararası Sermaye Hareketleri ve Gelişmekte Olan Piyasalar Uluslararası Sempozyumu, Balıkesir. Lin, S. ve Kim S. (2001). “Foreign Debt and Economic Growth” Economics of Transition, 9(3), s.635-655.
• Pattillo, C., Poirson H., Ricci L. (2002). “External Debt and Growth” Finance and Development, s.32-36.
• Tatoğlu (Yerdelen), F. (2013). “İleri Panel Veri Analizi Stata Uygulamalı” Beta Yayınevi, 2.Baskı, İstanbul.
• Ulusoy, A., Cural, M. (2006). “Türkiye’de 1980 Sonrası Dönemde İç Borçların Sürdürülebilirliği” ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:2, Sayı:4, 2.1-21.
• Ulusoy, A., Küçükkale Y. (1996). “Türkiye’de Dış Borçların İktisadi Büyüme ve Enflasyon Üzerine Etkisi: Granger Nedensellik Testi” Ekonomik Yaklaşım Dergisi, 7(21), s.13-25.
• Veiga, José Lopez da; Ferreira-Lopez, Alexandra and Sequeira, Tiago (2014). “Public Debt, Economic Growth and Inflation in African Economies” MPRA Paper No.57377, 17, July 2014.
• Yavuz, A. (2009). “Başlangıcından Bugüne Türkiye’nin Borçlanma Serüveni: Durum ve Beklentiler” SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi, Sosyal Bilimler Dergisi, Aralık 2009, Sayı:20, s.203-226.