İmâm-ı A’zam Ebû Hanîfe’nin Hadis Anlayışına Dair Bazı Mülâhazalar

Yıl 2017, Özel Sayı 2, 422 - 439, 22.12.2017

Erdoğan Köycü

Öz

Ebû Hanîfe Numan b.
Sâbit, Kûfe’de doğmuş, gençlik yıllarında babasıyla hacca gitmiş, Sahâbe-i
Kirâm’dan bazılarını görmüş ve onlardan hadis rivayetinde bulunmuştur. Bir
müddet ticaret yapmış, Emevîler ve Abbasîler dönemlerinde halifelerin kendisine
teklif ettiği kadılık makamını ve verdikleri hediyeleri reddetmiştir.
İsteklerini kabul ettiremeyen halifeler kendisini hapsetmiş ve eziyet
etmişlerdir. Hapishanede 70 yaşında hayatını kaybetmiştir. Tabiûn âlimlerinin
ileri gelenlerinden dersler almış, Hammâd Ebî Süleymân’ın yıllarca ilim
meclisinde dersler almış ve aynı mecliste dersler vermiştir. Hüküm istinbâtında
kullandığı hadisleri bir araya getirdiği Müsned
adlı eserinin yanında Fıkhu’l-Ekber, Fıkhu’l-Ebsat, el-Âlim ve’l-Müteallim
adlı eserleriyle de temâyüz etmiştir. Musned
adlı eseri onun Hadis İlmi’ndeki yerini ortaya kâfidir. Eserleri, İmam-ı A’zâm’ın 5 Eseri, İmâm-ı A’zam’ın 10 Eseri adları altında
Türkçe’ye tercüme edilmiştir. Fıkıh, Kelâm ve Hadis İlimleri’nde fikirleriyle
hem kendi döneminde hem de daha sonraki dönemlerde sürekli tartışılan ve zaman
zaman da haksız eleştirilere maruz kalan Ebû Hanîfe çağlara damgasını vurmaya
devam eden bir ilim adamı olduğunda kuşku yoktur. Fikirleri ve eserleri üzerine
yapılan ilmî araştırmalar da kendisine yöneltilen haksız ve yersiz eleştirileri
cevaplamaya kâfidir.

Anahtar Kelimeler

Ebû Hanîfe, Nu’mân b. Sâbit, Imam A’zam, Hadis, Musned

Some Considerations on Imam Azam Abu Hanifa's Hadith Understanding

Öz

Abu
Hanifa Numan b. Sabit was born in Kufe, went to the pilgrimage with his father
in the youth ages, saw some of the Companions of Prophet (p.b.u.h.) and found
them in hadith narration. He has traded
for a while, rejecting the courtesy of the Umayyads and Abbasids and the gifts
they have given to them. The
caliphs who can not accept their requests have imprisoned and tormented
themselves. He lost his life at the age of 70 in prison. He took lessons from
the Tabiun elders of his scholars of the course and received many lessons from
Hammad Abu Salomon's academic council for many years and gave lessons the same
academic council. In addition to his work Musnad
where the hadiths he used in the verdict were gathered together, Fıkh al-Akbar, Fıkh al-Absat, al-Alim and al-Muteallim. Musned has revealed his place in the Hadith
Science. His works have been translated into Turkish under the names of Five
Manuscripts of Imam-ı A'zâm and Ten Manuscripts of Imam Azam. There is no doubt
that Abu Hanifa who is constantly argued and sometimes exposed to unfair
criticism both in his own period and in later periods with his ideas in Fiqh,
Kalam and Hadith Sciences continues to strike the stamps of the ages. Scientific research on his ideas and works is
also unquestionable to answer the unjust and unjust criticism directed at him.

Anahtar Kelimeler

Ebu Hanifa, Numan b. Sabit, İmam A’zam, Hadith, Musnad

Kaynakça

• Acimmatov, Zaylabidin, Ebû Hanîfe’ye Yöneltilen Eleştiriler, Dinî Araştırmalar 8(24), 169-178.
• Alî el-Kâri, (2014). Fıkhu Ekber Şerhi (terc. Hüseyin S. Erdoğan), İstanbul: Hisar Yayınları.
• Bozkurt, N. (1999) “İbn Hubeyre Ebû Hâlid”, DİA, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 20: 81.
• el-Buhârî, Muhammed b. İsmâil, (1992). el-Câmiu’s-Sahîh, İstanbul: Çağrı Yayınları.
• Ebû’l-Abbâs Şemsuddin Ahmed b. Muhammed b. Ebî Bekir b. Hallikân, (1968). Vefayâtu’l-Ağyân ve Enbâu Ebnâi’z- Zamân, (tah. İhsân Abbâs), Beyrut: Dâru Sâdır.
• Ebû Hanîfe Nu’man b. Sâbit, (1382/1962). Musned, (takdim ve tah. Safvet es-Sakâ), yy.
• Koca, M. Ali, Ebû Hanîfe Aleyhtarlığı ve Hadis İlmindeki Yeri, Kaf Dergisi, 1. Sayı:1.
• Muhammmed Ebû Zehrâ, (1981). Ebû Hanîfe, (terc. Osman Keskioğlu), Konya: Can Kitabevi.
• Özel, A. (1992). “Bezzâzî”, DİA, İstanbul: Güzel Sanatlar Matbaası, 6: 14.
• Öz, M. (2016). İmâm-ı A'zam’ın Beş Eseri, İstanbul: Marmara İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 12. Baskı.
• Öztoprak, M. (2014). Müspet ve Menfî İddialar ve Değerlendirilmeleriyle Ebû Hanîfe, Gece Kitaplığı, Ankara.
• Öztürk, A. (2016). İmâm-ı A’zam’ın Eserleri (10 Eseri), İstanbul: Şâmil Yayınları.
• Uzunpostalcı, M. (1994). DİA, “Ebû Hanîfe”, Güzel Sanatlar Matbaası, İstanbul. 10: 131.
• Ünal, İH. (2012). İmâm Ebû Hanîfe’nin Hadis Anlayışı ve Hanefi Mezhebi’nin Hadis Metodu, DİB Yay., Ankara. ez-Zehebî, Şemsuddin, (Tarihsiz), Tezkiretu’l-Huffâz, Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye,