Sosyal Medyada Öz-Temsil ve Ötekiliğin ‘Öteki Boyutu’: ‘Karikateist’ Toplumsalı Üzerine İnceleme

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 2, 533 - 558, 29.12.2018

Seçkin Özmen , Savaş Keskin

Öz

Gerçek toplumsal yaşam dinamiğinden farklı bir sosyalleşme pratiği sunan sosyal medya, dezavantajlı gruplar açısından oldukça anlamlı bir toplumsal alan haline gelmiştir. Bu bağlamda, gündelik ilişkiler ve medya temsillerinde bir ‘Öteki’ olarak sunulan Ateistlerin, sosyal medyayı bir telafi ortamına dönüştürdüğü görülmektedir. Sosyal medya üzerinde örgütlenen enformel Ateist gruplar, kolektif kimliklerini kendi toplumsallıklarının devimselleri çerçevesinde kurgulamakta ve güçlü bir temsile dönüştürmektedir. Bu noktadan hareketle çalışmada, Türkiye’deki en büyük sanal ateist topluluğu olan Karikateist içerisindeki öz-temsil ve toplumsallaşma pratikleri araştırılmıştır. Netnografi yönteminin kullanıldığı çalışmada, topluluk içindeki bireysel ve kolektif performanslar, topluluğun sosyal dinamikleri çerçevesinde irdelenmiştir. Çalışma bulguları, sosyal medyanın sunduğu toplumsal egemenlik ile Ateistlerin de kendi ‘Ötekilerini’ yaratma ve dini inançları ötekileştirme tahakkümü altında tutma pratiklerine yöneldiğini ortaya koymaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Ötekilik, Ateist, Öz-temsil, Sosyal Medya, Karikateist, Netnografi

Self-Representation in Social Media and ‘Other Side’ of The Otherness: The Review on ‘Karikateist’ Society

Öz

Social media which offers a different socialization practise from real social life dynamic, has became a quite practical place for disadvantageous groups. In this context, it is seen that Atheists which are mariginalized through media representations and daily relationships, how converts to social media to compensation place for their identity. Atheists that are organized on social media, fictionalize and represent their collective identities in their sociality. Therefore, it was instigated socialization and selfrepresentation practises in Karikateist that is the biggest virtual Atheist sociality in Turkey. It was used netnography method in this study and was discussed individual and collective performances in sociality in the context of social dynamics of sociality. Study findings reveals that also Atheists create their own Others and front to mariginalization practises for beliefs of a religion via social domination that is offered by social media. 

Anahtar Kelimeler

Otherness, Atheist, Self-representation, Social Media, Karikateist, Netnography

Kaynakça

• Alpman, P. S. (2015). Toplumsal Eşitsizlikler Üzerinde Etnisitenin Etkisi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Anabilim Dalı.
• Blanchard, A. (2004). Blogs as Virtual Community: Identifiying a Sense of Community, Blogosphere: Rhetoric, Community and Culture of Weblogs içinde, Ed. L. G. Gurak ve d. Erişim tarihi 12 Aralık 2017, https://conservancy.umn.edu/bitstream/handle/11299/172837/Blanchard_Blogs%20as%20Virtual%20Communities.pdf, 2.
• Connolly, W., E. (1995). Kimlik ve Farklılık, Siyasetin Açmazlarına Yönelik Çözüm Önerileri. Çev. Ferman Lekesizalın, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Donath, J. S. (1998). Identity and Deception in The Virtual Community, Community in Cyber Spaces içinde, ed. P. Kollock and M. Smith. London: Routledge.
• Girardi, J. (2005). Çağdaş Ateizmin Problemi, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Çev. Murtaza Korlaelçi, 41, 371.
• Goffman, E. (2014). Damga: Örselenmiş Kimliğin İdare Edilişi Üzerine Notlar, Çev. Ş. Geniş, L. Ünsaldı ve S. Ağırnaslı, Ankara: Heretik Yayınları.
• Göker, G. (2014). İletişimin McDonaldlaşması: Sosyal Medya Üzerine Bir İnceleme, Turkish Studies, 10(2), 408-409.
• Göker, G. (2015). Göç, Kimlik, Aidiyet: Kültürlerarası İletişim Açısından İsveçli Türkler. Konya: Literatürk Yayınları.
• Göker, G. ve Keskin, S. (2016). Sosyal Medyada Topluluk İlişkileri: Karikateist Facebook Topluluğu Üzerine Bir Araştırma, ASOS Journal, 22, (2016), 88-108.
• Göker, G. ve Keskin S. (2015a). Haber Medyası ve Mülteciler: Suriyeli Mültecilerin Türk Yazılı Basınındaki Temsili, İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 41, 236.
• Göker, G. ve Keskin, S. (2015b). Sosyal Medya Türevi Olarak Sosyal İçerik Platformları: Betimsel Bir İnceleme, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 8(39), 863.
• Grossberg, L. (2003). Identity and Cultural Studies: Is That All There Is?, Questions of Cultural Identity içinde, Ed. Stuart Hall, California: SAGE Publications.
• Gupta, S. ve Kim, H. W. (2004), Virtual Community: Concepts, Implications, And Future Research Directions, Proceedings Of The Tenth Americas Conference On Information Systems, New York, August.
• Güngör, N. (2011). İletişim Kuramlar ve Yaklaşımlar, Ankara: Siyasal Yayınları.
• Jenkins, H. (2017). Medya Yöndeşmesinin Kültürel Mantığı, Yeni Medya Kuramları İçinde, Ed.: Filiz Aydoğan Boschele, İstanbul: Der Yayınları.
• Jenkins, H. (2001). Convergence? I Diverge Digital Renaissenance, MIT Technology Review, (June).
• Jenkins, H. (2006). Convergence Culture: Where Old and New Media Collide, New York and London: New York University Press.
• Keskin, S. (2017). Dini Ötekilik ve İletişimsel Pratikler: Din Değiştirenler Üzerine Bir Araştırma, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İletişim Bilimleri Anabilim Dalı.
• Kozinets, R. V. (2010). Netnografi: Pazarlamacının Gizli Silahı, http://kozinets.net/wp-content/uploads/2012/01/netnography-turkish.pdf, adresinden ulaşıldı, erişim tarihi 22 Ekim 2018.
• Passerini, P. (2010). Kimlik İronilerinden İroni Kimliklerine, Avrupa Fikri içinde, Ed. Anthony Pagden, Çev. Rahmi Öğdül ve Mesut Varlık, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Schnapper, D. (2005). Sosyoloji Düşüncesinin Özünde Öteki İle İlişki, Çev. Ayşegül Sönmezay, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Somay, B. (2018). Dışkı, Başarı ve Entelektüel Kibir, https://www.academia.edu/19634400/D%C4%B1%C5%9Fk%C4%B1_Ba%C5%9Far%C4%B1_ve_Entelekt%C3%BCel_Kibir adresinden ulaşıldı. (Erişim Tarihi, 19.05.2018).
• Taylor, C. (2005). Tanınmanın Politikası, Çokkültürcülük. Haz.: Amy Gutmann, Çev: Yurdanur Salman, İstanbul: K.Y.K. Yayınları.
• Toruk, İ. ve Sine, R. (2012). Haber Söylem Üretimindeki İdeolojik Etki: Wikileaks Haberleri, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırma Dergisi, 31, 362.
• Uzkurt, C. ve Özmen, M. (2006). Pazarlama Yöneticileri İçin Yeni Bir Fırsat: Sanal Topluluklar, Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 1, 24-30.
• van Dijk, J. (1997). The Reality of Virtual Community, Trends in Communication. 1 (1), 40-41.
• Varnalı, V. (2013). Dijital Kabilelerin İzinde, İstanbul: Mediacat Yayınları.
• Wellman, B. (1996). For a Social Network Analysis of Computer Networks: A Sosiological Perspective on Collaborative Work And Virtual Community, ACM SIGCPR/SIGMIS Conference on Computer Personnel Researches, Denver, Colorado USA, April 11-13.
• Yılmaz, Hakan (2010). Biz”lik, “Öteki”lik, Ötekileştirme ve Ayrımcılık: Kamuoyundaki Algılar ve Eğilimler. https://www.academia.edu/3075718/T%C3%BCrkiyede_Bizlik_%C3%96tekilik_%C3%96tekile%C5%9Ftirme_ve_Ayr%C4%B1mc%C4%B1l%C4%B1k_Kamuoyundaki_Alg%C4%B1lar_ve_E%C4%9Filimler_Kamuoyu_ara%C5%9Ft%C4%B1rmas%C4%B1n%C4%B1n_bulgular%C4%B1n%C4%B1n_k%C4%B1sa_de%C4%9Ferlendirmesi_2010_ adresinden ulaşıldı (Erişim Tarihi: 22 Kasım 2018).
• http://www.businessinsider.com/time-on-facebook-2011-9 adresinden ulaşıldı. (Erişim Tarihi 22 Kasım 2018).
• https://www.facebook.com/karikateist adresinden ulaşıldı. (Erişim Tarihi 22 Kasım 2018).