Türkiye’nin Ülke Markasının İnşası Sürecinde Kamu Diplomasisi Ekseninde Sporun Rolü

Yıl 2019, Cilt: 5 Sayı: 2, 403 - 433, 27.12.2019

Oğuz Göksu

Öz

Bu çalışmada
kamu diplomasisi perspektifiyle en etkili yumuşak güç unsurları arasında sayılan
sporun stratejik değeri irdelenmiştir. Çalışmanın sorunsalı, bir yumuşak güç
unsuru olarak spor, Türkiye’nin ülke markası inşasında nasıl bir yere sahiptir?
Sporun ülke markası inşasında nasıl bir rolü olduğu dünyadan önemli örneklerle
birlikte Türkiye özelinde tartışılmıştır. Spor organizasyonlarının ve sportif
başarının yumuşak güç unsuru olarak kamu diplomasisinin araçları olduğu fikri
üzerinde durulmuştur. Spor diplomasisinin turizme, ilişki inşa etme sürecine ve
yer markalaşması açısından önemine değinilmiştir. Türkiye'nin insan kaynağı,
jeopolitik konumu, tesisleşmesi ve spor potansiyeli bağlamında yumuşak güç
unsuru olarak spor alanında nasıl bir vizyona sahip olması gerektiği yönünde
bir rehber sunulmuştur. Çalışmada teorik bilgiye ulaşmak için literatür
taraması tekniği kullanılmıştır. Türkiye’nin ev sahipliği yaptığı spor
organizasyonlarıyla Türk sporcularının ve takımlarının uluslararası seviyede
kazandığı başarılara ulaşmak için çevrimiçi kaynaklar incelenmiştir. Çalışma
sonucunda Türkiye'nin yapısal ve fiziksel sorunlarını çözdükten ve spor bilinci
oluşturduktan sonra ülke markalaşması sürecinde sporun birleştirici gücünden ve
popülaritesinden faydalanması gerektiği kanaatine varılmıştır. Türk
sporcularının sportif başarısı ve olumlu imajı uluslararası medyada Türkiye’ye
yönelik negatif algının restore edilmesinde kritik rol oynamaktadır. Sürdürülebilirlik
ekseninde yumuşak güç unsuru olarak sporun Türkiye'nin 'spor ülkesi' imajına
sahip olabilmesi için uluslararası spor organizasyonlarına ev sahipliği yapması
gerekmektedir. Ayrıca Türkiye’nin uzun vadede UEFA ve FIFA’nın düzenlediği
Avrupa ve Dünya Futbol Şampiyonalarına ev sahipliği yapması en önemi vizyonu
olmalıdır. Spor diplomasisinin Türkiye'nin ülke markalaşmasında, turizmde,
diplomatik anlamda ilişki inşa etme sürecinde ve yer markalamasında önemli rol
oynayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kamu diplomasisi, ülke markası, spor, Türkiye

The Role of Sport is in The Buildıng Process of Turkey’s Nation Brand With Public Diplomacy Line

Öz

In this study,
the strategic value of the sport is examined which is considered as one of the
most effective soft power elements with the perspective of public diplomacy. The
question of the study, What is the role of sport as a soft power element in
building Turkey's nation branding? The relationship with nation branding and
sports have been discussed with significant examples from around the World for
Turkey. The idea that sports organizations and sporting success are the tools
of public diplomacy as a soft power element is emphasized. The importance of
sports diplomacy in terms of tourism, relationship building dialogue and place
branding is mentioned. Turkey's human resources, its geopolitical position, substructure
and sports are important potential soft power dynamic. Turkey has presented a
vision that could guide the field of sports. The literature review technique
was used in order to reach the theoretical knowledge. online resources have
been examined sports organizations, Turkish athletes and teams to achieve
international achievements. The study results, Turkey should resolve the
structural and facility problems. Sports awareness should be created and the nation
branding process to benefit from the unifying power and popularity. Sporting
achievements of Turkish athletes and positive image plays a critical role in
the restoration of the negative perception of Turkey in the international
media. Turkey needs to be home international sports organizations to have the
image ‘country of sport’ at sustainability axis. Moreover, Turkey's organized
by the UEFA and FIFA to host the European Football Championships and World
vision should be top priority in the long term. Sports diplomacy will play an
important role in nation branding of Turkey, in tourism, in the process of
building relations in a diplomatic and place branding.

Anahtar Kelimeler

Public diplomacy, nation branding, sport, Turkey

Kaynakça

• Abc. (2018). World cup journeys. https://www.abc.net.au/news/2018-05-24/world-cup-journeys-neymar-is-he-really-brazils-chosen-one/9566574 (30 Kasım 2018 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Algün Doğu, G. ve Sunay, H. (2010). Uluslararası İlişkiler ve Spor. Spormetre Beden Eğitim ve Spor Bilimleri Dergisi, 8(3): 93-100.
• Alkan, A. (2012). Çin rejiminin meşruiyeti olimpiyat oyunlarına bağlı, http://www.usasabah.com/Spor/2012/08/04/cin-rejiminin-mesruiyeti-olimpiyat-basarisina-bagli (20 Kasım 2018 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Anastasovski, I., Stojanoska, T., Qazimi, A. (2013). Sport as a subtitute for diplomatic activites. PESH, 2(1): 79-82.
• Anholt, S. (2011). Yerlerin markalaşması kimlik, imaj, itibar. İstanbul: İstanbul Ticaret Odası.
• Atlı, A. (2013). Akdeniz oyunları ve uluslararası ilişkiler. http://www.usakanalist.com/detail.php?id=628 (2 Mart 2018 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Akçadağ, E. (2014). Dünya'da ve Türkiye'de kamu diplomasisi. http://www.kamudiplomasisi.org/pdf/emineakcadag.pdf (7 Mart 2018 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Akçadağ, E. (2013). Bir kamu diplomasisi örneği olarak güney kore. http://www.bilgesam.org/incele/124/-bir-kamu-diplomasisi-ornegi-olarak-güney-kore/#.VH3WBjGsWVM (10 Mart 2018 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Aljazeera. (2014). http://www.aljazeera.com.tr (6 Mart 2018 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Aslı Sancar, G. (2014). Kamu diplomasisinde ilişki inşa etme söylemi. http://kamudiplomasisi.org/demo/images/stories/aslisancar.pdf (11 Şubat 2018 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Aztv. (2018). http://www.aztv.az/index.php?lang=az (29 Kasım 2018 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Balcı, B. (2013). Tarihte bugün İlhan Mansız Japonya’da. https://fourfourtwo.com.tr/tarihte-bugun-ilhan-mansiz-japonyada/ (30 Kasım 2018 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• BBC. (2013). http://www.bbc.co.uk (8 Mart 2018 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Beacom, A. (2000). Sport in international relations. A case for cros-disciplinary investigation. The Sports Historian, 20(2): 1-23.
• Boztepe, H. (2013). İtibar çalışmalarının yeni bir boyutu olarak ülke itibarı: İç hedef kitle olarak yönetilenlerin ülke itibarına yönelik algısı üzerine bir araştırma. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Hakemli Dergisi, 44, 33-47.
• Brezilya kültürü. (2018). https://www.brezilyakultur.com/brezilya-kulturu/ (30 Kasım 2018 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Brown, R. (2012). The four paradigms of public diplomacy: Building a framework for comparative government external communications research. Leeds: Institue of Communication Studies.
• Cha, V. D. (t.y.). Japon-Korea relations: The world cup and spor diplomacy. https://csis-prod.s3.amazonaws.com/s3fs-public/legacy_files/files/media/csis/pubs/0202qjapan_korea.pdf (25 Kasım 2018 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Cravo, B. (2017). Cristiano Ronaldo Portugal’s most valuable export. https://www.iol.co.za/sport/soccer/cristiano-ronaldo-portugals-most-valuable-export-9750668 (30 Kasım 2018 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Corrigan, J. (2013). Tiger Woods hits golf shot from Europe into Asia across Bosporus Bridge in İstanbul. http://www.telegraph.co.uk/sport/golf/tigerwoods/10427588/Tiger-Woods-hits-golf-shot-from-Europe-into-Asia-across-Bosporus-Bridge-in-Istanbul.html (10 Şubat 2018 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Cottingham, R. (2018). Cenk Tosun profile. https://www.dailymail.co.uk/sport/football/article-5262691/Cenk-Tosun-profile-Everton-fans-expect.html (29 Kasım 2018 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Dağcı, K., Çaman, E. (2012). Uluslararası çatışma çözümü yaklaşımları: Müzakere ve arabuluculuk. 10. International Conference on Knowledge, Economy and Management. Proceedings Book. 1137-1146.
• Demir, V. (2012). Kamu diplomasisi ve yumuşak güç. İstanbul: Beta Yayınları.
• Dinnie, K. (2008). Nation Branding Concepts, Issues, Practice. Oxford: Elsevier.
• Dinnie, K. (2008). Japan’s nation branding: Recent evolution and potential future paths. Tokyo: Temple University
• Doğan, E. (2010). Kamu diplomasisi ve Türkiye. http://www.kamudiplomasisi.org/pdf/kamudiplomasisiveturkiye.pdf (10 Şubat 2018 tarihinde erişim sağlanmıştır).Ensonhaber. (2018). https://kralspor.ensonhaber.com (15 Eylül 2018 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Erandaç, B. (2011). Sporu kamu diplomasisi yaparak bir kabuğu daha kırdık. http://www.takvim.com.tr/yazarlar/erandac/2011/07/26/sporu-kamu-diplomasisi-yaparak-bir-kabugu-daha-kirdik (1 Aralık 2017 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Erhan, Ç. (2010). Spor ve kamu diplomasisi. http://www.turkiyegazetesi.com.tr/prof-dr-cagri-erhan/453414.aspx (1 Ekim 2017 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Ertem Eray, T. (2016). Çatışma yönetimi ve halkla ilişkiler. İstanbul: Nobel Yayın Dağıtım.
• Fan, Y. (2006). Branding the nation: What is being branded?. Journal of Vacation Marketing, 12(1): 5-14.
• Fan, Y. (2010). Branding the nation: Towards a better understanding. Place Branding and Publicy Diplomacy, 6(2): 97-103.Fightnews. (2011). http://www.fightnews.com (14 Aralık 2017 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Galatasaray. (2009a). http://galatasaray.org.uk (7 Aralık 2017 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Galatasaray. (2009b). http://www.galatasaray.org (14 Aralık 2017 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Grohmann, K. (2008). Turkish emperor Terim, https://www.reuters.com/article/idINIndia-34172920080622 (2 Aralık 2018 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Gettyimages. (2005). https://www.gettyimages.com/detail/news-photo/tennis-player-venus-williams-returns-the-ball-during-the-news-photo/52826710 (1 Aralık 2018 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Guardian. (2001). You’re the one for me, Fatih, https://www.theguardian.com/football/2001/jan/23/sport.comment1 (29 Kasım 2018 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Haberler. (2010). http://www.haberler.com (11 Ekim 2017 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Haberler. (2013). http://www.haberler.com (6 Aralık 2017 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Harlem Globetrotters. (2014). http://www.harlemglobetrotters.com (13 Aralık 2017 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Hürriyet. (2000). http://arama.hurriyet.com.tr (14 Aralık 2017 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Hürriyet. (2009a). http://www.hurriyet.com.tr (11 Aralık 2017 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Hürriyet. (2009b). http://www.hurriyet.com.tr/fc-seoul-senol-gunesi-birakmak-istemiyor-11768425 (28 Haziran 2018 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Hürriyet. (2011). http://www.hurriyet.com.tr (1 Aralık 2017 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Hürriyet. (2012). http://www.hurriyet.com.tr (6 Aralık 2017 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Hürriyet. (2013). http://www.hurriyet.com.tr (13 Aralık 2017 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Inter. (2003). https://www.inter.it/en/news/8619 (29 Kasım 2018 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• İstanbulmarathon. (2013). http://www.istanbulmarathon.org (11 Aralık 2017 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• İdmantv. (2018). http://www.idmantv.az/ (28 Kasım 2018 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Kaneva, N. (2011). Nation branding: Toward an agenda fr critical research. International Journal of Communication, 5, 117-141.
• Kaypak, Ş. (2013). Küreselleşme sürecinde kentlerin markalaşması ve “Marka Kentler”. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 14(1): 335-355.
• Kazokoğlu, C. (2012). Müslüman ülkeler ve Olimpiyatlar. http://www.bbc.co.uk/turkce/spor/2012/08/120824_olympics_muslims.shtml (1 Aralık 2017 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• KDK. (2013). http://kdk.gov.tr (1 Aralık 2017 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Kibar, Ö. H. (2019). Türkiye’de lisanslı her üç sporcudan biri kadın. https://www.aa.com.tr/tr/spor/turkiyede-lisansli-her-3-sporcudan-biri-kadin/1411590 (7 Mart 2019 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Kickboxermag (2005). http://www.kickboxermag.com.au (30 Aralık 2017 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Kurt, G. (2013). Modernlik ve gelenekçilik ikileminde Türkiye'de kamu diplomasisi ve ülke kimliği. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication, 3(2): 48-56.
• Kütüoğlu, C. (2009). Most interesting exhibition matches-tenis. http://www.sportsmillenium.com/en/2009/03/28/most-interesting-exhibition-matches-tennisen-ilginc-gosteri-maclari-tenis/ (10 Aralık 2017 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Mabillard, V., Jadi, D. (2011). Sports as cultural diplomacy. https://www.academia.edu/7912967/Sports_as_Cultural_Diplomacy_How_Sport_Can_Make_a_Difference_in_Intercultural_Relations (22 Aralık 2018 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Manzenreiter, W. (2007). The soft power of sports in Japon’s cultural diplomacy. “Catch the wave: connecting east Asia though popular culture”. Institue of East Asian Studies, October, 5-6.
• Marca. (2014). http://www.marca.com (7 Aralık 2017 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Matchett, K. (2017). Ranking the most entertaining leagues in world football. https://bleacherreport.com/articles/2691880-ranking-the-most-entertaining-leagues-in-world-football#slide1 (1 Aralık 2018 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Milliyet. (2014). http://www.milliyet.com.tr/dunyaca-unlu-tenisciler-pembenar-detay-stil-1503212/ (28 Kasım 2018 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Murray, S. (2013). Moving beyond the ping-pong table: Sports diplomay in the modern diplomatic environment. Public Diplomacy Magazine. Winter, 1-16.
• Ndlovu, S. M. (2010). Sports as cultural diplomacy: The 2010 FIFA World Cup in South Africa’s foreign policy. Soccer & Society, 11:1-2, 144-153.
• Ntv. (2017). https://www.ntv.com.tr (10 Kasım 2017 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Ntvmsnbc. (2010). http://www.ntvmsnbc.com (14 Aralık 2017 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Ntvspor. (2012). http://www.ntvspor.net (14 Aralık 2017 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Nye, S. J. (2008). The powers to lead. Oxford: Oxford University Press.
• Nye, J. (2005). Yumuşak güç. (Çev. R. İ. Aydın), İstanbul: Elips Kitap.
• Nye, S. J. (2004). Soft power. New York: Public Affairs.
• Oceanswimsafaris. (2012). http://oceanswimsafaris.com (11 Aralık 2017 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Olimpiyatkomitesi. (2014). http://www.olimpiyatkomitesi.org.tr (11 Aralık 2017 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Özkan, A. (2014). Role of public diplomacy in establishing nation branding and public diplomacy posibilities of turkey. European Journal of Research on Education. 1-5.
• Özkan, A. (2013). 21. Yüzyılın Stratejik Vizyonu Kamu Diplomasisi ve Türkiye’nin Kamu Diplomasisi İmkanları. Stratejik Rapor No: 70. İstanbul: Tasam Yayınları.Sabah. (2009). http://www.sabah.com.tr (2 Kasım 2017 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Sabah. (2017). https://www.sabah.com.tr/spor/futbol/2017/11/18/halil-mutlu-kimdir (2 Aralık 2018 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Saboviç, F. (2013). 300 milyon kişi izleyecek. http://www.hurriyet.com.tr/spor/futbol/22946171.asp (22 Aralık 2017 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Sansarcı, S. (2010). İngiliz taraftarların vefasıydı beni duygulandıran. http://sultansansarci.blogcu.com/ingiliz-taraftarlarin-vefasiydi-beni-duygulandiran/10137671 (18 Aralık 2017 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Sey, C. (2013). Afganistan'da futbol diplomasisi barış havası estirdi. http://t24.com.tr/haber/afganistanda-futbol-diplomasisi-baris-havasi-estirdi,237442 (10 Aralık 2017 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Simonin, B. L. (2008). Nation branding and public diplomacy: Challenges and opportunities. The Fletcher Fotum of World Affairs, 32(3): 19-34
• Sözcü. (2012). http://sozcu.com.tr (13 Aralık 2017 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Sporkritik. (2014). http://www.sporkritik.net (6 Aralık 2017 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Sung, H. J. (2009). Sports diplomacy and the world cup. http://www.koreafocus.or.kr/design2/layout/content_print.asp?group_id=102687 (16 Kasım 2018 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Surowiec, P. (2017). Nation branding, public relations and soft power: Corporatising Poland. London: Rouledge.
• Szondi, G. (2008). Public diplomacy and nation branding: Conceptual similarities and diffrences. Netherlands Institute of International Relations ‘Clingendael’. 1-52.
• Şafak, E. (2008). Spor ve diplomasi. http://www.sabah.com.tr/yazarlar/safak/2008/09/08/spor_ve_diplomasi (9 Aralık 2017 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Şahin, M. (2014). Algı yönetiminin ekonomik boyutu: Ulus markalaşması. (Ed.) Bilal Karabulut. Algı Yönetimi. 251-272. İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım.
• TFF. (2008). http://www.tff.org (26 Aralık 2017 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Toy, İ. (2010). Spor ve kamu diplomasisi. http://www.tasam.org/tr-TR/Icerik/1314/spor_ve_kamu_diplomasisi (8 Aralık 2017 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Ua. (2014). http://www.ua.gov.tr (2 Aralık 2017 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Uefa. (2014). http://www.uefa.com (6 Aralık 2017 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Ureyen, D. (2017). International sports organizations in Turkey. https://www.conexioconsulting.com/tr/international-sports-organizations-in-turkey/ (28 Kasım 2018 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Yağmurlu, A. (2007). Halkla ilişkiler yönetimi olarak kamu diplomasisi. İletişim Araştırmaları Dergisi, 5(1): 9-38.
• Yenişafak. (2007). http://www.yenisafak.com.tr (12 Aralık 2017 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Zeqiri, D. (2017). ‘The Messiah’ - Football reacts to Lionel Messi’s Argentina heroics. https://www.telegraph.co.uk/football/2017/10/11/football-world-reacts-lionel-messis-heroics/ (2 Aralık 2018 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Wang, J. (2006). Managing National Reputation and International Relations in the Global Era: Public Diplomacy Revisited. Public Relations Review, 32, 91-96.
• Worldsmarathons. (2015). About Istanbul marathon. https://worldsmarathons.com/marathon/istanbul-marathon (1 Aralık 2018 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Wtatennis. (2015). http://www.wtatennis.com/content/venus-hits-bosphorus-bridge-istanbul-0 (27 Kasım 2018 tarihinde erişim sağlanmıştır).