The Education Model of Republican Period’s Sufi Groups in Turkey: The Case of Hadji Hasan Efendi of Yahyalı

Yıl 2015, , 535 - 546, 04.08.2015

Abdullah İnce

https://doi.org/10.14486/IJSCS320

Öz

Religion affects the attitudes and choices of human. Religion that effective on individuals also affects the social lives and institutions. Education as an important social institution is also under the effects of religious understandings. Charismatic leaders of the sufi groups and their understanding of religion determine a path of education and this instructional period constitutes a human model. They are also the models and the most seen part of the sufi groups.
In this context we will examine the model of educating people of a sufi group in Turkey named “Yahyalı Cemaati (Community of Yahyalı)”. Although the jamaat emerged in Republican Period and has an independent identity, it is a part of ancient sufi tradition. Characteristic of the jamaat is its synthesis of traditional sufi understanding with modern educational instruments. The founder of the jamaat Hacı Hasan Efendi’s main principles of education are to take the knowledge as basical in the education process of followers, the configurity of knowledge and behaviour, cordiality, allegiance of tradition and guideness. The study examines the people-education model of Hacı Hasan Efendi as a republican period/modern sufi leader in the context of his writings and the informations got from his followers and students.

Anahtar Kelimeler

Hadji Hasan Efendi, Islam, Mysticism, Education, Human

Cumhuriyet Sonrası Dini Grupların İnsan Yetiştirme Modeli -Yahyalı’lı Hacı Hasan Efendi Örneği-

Öz

Bireysel boyutta insan üzerinde etkili olan din toplumsal hayatı ve sosyolojik kurumları da etkiler. Eğitim de dini anlayışlardan etkilenir. Dini gruplar -özellikle Türkiye bağlamında- bir dini kişilik etrafında ilk nüveleri ortaya çıkan, daha sonra farklı yönlerde evrilen, kurumlaşan ve toplumsal hayatta etkili olan sosyal kurumlardır. Karizmatik dini liderler dini grupların izleyeceği seyrin belirlenmesinde, kurumsal yapısının oluşması ve değişmesinde önemli unsurlardan biridir. Tasavvufi gelenekte şeyhler ideal dini kişilik olarak tartışılmaz bir yere sahiptir. “Yahyalı Cemaati” “Yahyalılı Hacı Hasan Efendi” ismiyle meşhur Hacı Hasan Dinç’in önderliğinde kurumsal kimliği pekişmiş bir gruptur. Bu dini grubun din anlayışının şekillenmesinde “Hacı Hasan Efendi”nin etkisi açıkça görülmektedir. Cemaat “Hacı Hasan Efendi” ile birlikte bağımsız kurumsal kimliğini oluşturmuştur. Hacı Hasan Dinç “Sohbetler, “Gönül Aleminden” isimli eserlerinde tasavvufi anlayışını dile getirirken eğitim, insanın Allah’la, toplumla ilişkisi, ahlaki ilkeler, insan eğitiminde izlenecek yolun ne olacağı konularında önemli prensipler ortaya koymaktadır. Çalışmamız başta yazarın kendi eserleri olmak üzere, ilgili yayınlardan elde edilecek verilerle, Hacı Hasan Dinç’in insan yetiştirme modelini ortaya koymaktadır. Hacı Hasan Dinç’in insan eğitimi konusunda vurguladığı prensiplerin ana noktaları bilginin insanın eğitiminde temel unsur olması, bilgi ve davranış uyumu, bilgi aktarımı ve eğitim sürecinde birebir ilişki, içtenliğin esas olması, temel ilkelere bağlılık ve rehberliğe vurgu yapılması hususlarıdır

Anahtar Kelimeler

Hacı Hasan Efendi, İslam, Tasavvuf, Eğitim, İnsan

Kaynakça

• Boydak, H. (2004) “Hacı Hasan Efendi (k.s.)’nin Toplumla İlişkileri”, Hakikat Önderi Yahyalılı Hacı Hasan Efendi, İstanbul: Mavi Yayıncılık. s. 167-202
• Can, Y. (2004) “Hacı Hasan Efendi’nin İrşad Anlayışı ve Müridlerini Eğitim Metodu”, Hakikat Önderi Yahyalılı Hacı Hasan Efendi, İstanbul: Mavi Yayıncılık. s. 129-155
• Çelik, C. (2013) “Dini Gruplar Sosyolojisi”, Din Sosyolojisi, Editör: Mehmet Bayyiğit, Konya: Palet Yayınları. s. 277-305
• Dinç, A. R. (2004) “Hacı Hasan Efendi’(k.s) nin İlmi Yönü” Hakikat Önderi Yahyalılı Hacı Hasan Efendi, İstanbul: Mavi Yayıncılık. s. 105-113
• Dinç, H. H. (2000) Gönül Aleminden, İstanbul: Mavi Yayıncılık.
• Dinç, H. H. (2004) Sohbetler II, İstanbul: Mavi Yayıncılık.
• Dinç, H. H. (2002) Sohbetler, İstanbul: Mavi Yayıncılık.
• Dinç, H. H. (2013b) Sohbetler III, İstanbul: Mavi Yayıncılık.
• Dinç, H. H. (2013) Sohbetler IV, İstanbul: Mavi Yayıncılık.
• Efe, A. (2013) Dini Gruplar Sosyolojisi, İstanbul: Dönem Yayınları.
• Eraydın, S. (1997) Tasavvuf ve Tarikatlar, İstanbul: İFAV.
• Günay, Ünver (2000) Din Sosyolojisi, İstanbul: İnsan Yayınları.
• Kara, M. (1999) Tasavvuf ve Tarikatlar Tarihi, İstanbul, Dergah Yayınları.
• Kara, M. (2006) “Cumhuriyet Döneminde Tarikatlar”, Demokrasi Platformu, Yıl, 2, Sayı 6, Bahar, s. 1-20.
• Kafalı, Veysel (2004) “Hacı Hasan Efendi (k.s)’nin Tercüme-i Hali”, Hakikat Önderi Hacı Hasan Efendi, İstanbul: Mavi Yayıncılık. s. 81-105
• Koca, F. (1997), Yahyalı’lı Hasan Efendi, İstanbul: DİA, C. 16, s. 318- 319.
• Sürmeli, M. (2004) “Hacı Hasan Efendi (k.s.)’de Nefs İle Mücadele Usulü” Hakikat Önderi Hacı Hasan Efendi, İstanbul: Mavi Yayıncılık. s. 155-167.
• Wach, J. (1995) Din Sosyolojisi, Çev. Ünver Günay, İstanbul: İFAV.
• Yavuz, H. (2005) Modernleşen Müslümanlar; Nurcular, Nakşiler, Milli Görüş ve AK Parti, İstanbul: Kitap Yayınları.
• Yılmaz, H. K. (2000) Ana Hatlarıyla Tasavvuf ve Tarikatlar, İstanbul: İFAV.