Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokullarındaki Öğrencilerin Liderlik Özelliklerinin Cinsiyet Değişkenine Göre İncelenmesi

Yıl 2016, Cilt 4 (Özel Sayı 1), 122 - 131, 25.07.2016

Recep Aydın , Taner Bozkuş Murat Kul

Öz

Bu çalışmanın amacı; beden eğitimi ve spor yüksekokullarında eğitim ve öğretim hayatına devam eden öğrencilerin liderlik özelliklerinin cinsiyet değişkenine göre incelenmesidir. 2015-2016 eğitim-öğretim yılında, Türkiye’nin çeşitli coğrafi bölgelerindeki üniversitelerde Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği, Spor Yöneticiliği, Antrenörlük ve Rekreasyon bölümünde öğrenim gören öğrencilerin liderlik düzeyleri üzerinde etkili olabileceği düşünülen cinsiyet faktörü ele alınmıştır. Bartın Üniversitesi BESYO, Fırat Üniversitesi BESYO, Erciyes Üniversitesi BESYO, Adıyaman Üniversitesi BESYO, Çukurova Üniversitesi BESYO, Celal Bayar Üniversitesi BESYO örneklem grubundaki üniversitelerdir. Toplam 712 erkek ve 386 kadın öğrenci çalışmaya katılmıştır. Çalışmada, Liderlik Ölçeği; Lee G. Bolman ve Terence E. Deal (1991) tarafından geliştirilen, Türkçeye uyarlanması Dereli (2003) tarafından yapılan Liderlik Yönelim ölçeğidir. Ölçeğin alt boyutlarını Yapısal çerçeve, İnsan kaynakları çerçevesi, Politik çerçeve ve Sembolik çerçeve oluşturmaktadır.  Çalışmanın sonucunda Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulunda öğrenim gören öğrencilerin liderlik özelliklerine bakıldığında, cinsiyet değişkeni İnsan kaynakları çerçevesi alt boyutunda anlamlı bir fark bulunmuştur (p>0,05). Bunun yanında Liderlik yönelim ölçeğinin “kişiyi en iyi tanımlayan ifadeler” kısmında yapılan ki-kare testinde, “insanların bende fark ettiği en önemli özellik” ifadesinde (p=0,000) ayırt edilebilir düzeyde anlamlılık bulunmuştur. “beni tanımlamanın en iyi yolu” ifadesinde (p=0,004) düzeyinde anlamlılık bulunurken, “en iyi şu şekilde tanımlanırım” ifadesinde (p=0,041) düzeyinde anlamlılık sınırına yakın olan farklılık tespit edilmiştir (p>0,05).

Field : Physical Education, Sport Psychology Type : Research Article

Öz

Bu çalışmanın amacı; beden eğitimi ve spor yüksekokullarında eğitim ve öğretim hayatına devam eden öğrencilerin liderlik özelliklerinin cinsiyet değişkenine göre incelenmesidir. 2015-2016 eğitim-öğretim yılında, Türkiye’nin çeşitli coğrafi bölgelerindeki üniversitelerde Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği, Spor Yöneticiliği, Antrenörlük ve Rekreasyon bölümünde öğrenim gören öğrencilerin liderlik düzeyleri üzerinde etkili olabileceği düşünülen cinsiyet faktörü ele alınmıştır. Bartın Üniversitesi BESYO, Fırat Üniversitesi BESYO, Erciyes Üniversitesi BESYO, Adıyaman Üniversitesi BESYO, Çukurova Üniversitesi BESYO, Celal Bayar Üniversitesi BESYO örneklem grubundaki üniversitelerdir. Toplam 712 erkek ve 386 kadın öğrenci çalışmaya katılmıştır. Çalışmada, Liderlik Ölçeği; Lee G. Bolman ve Terence E. Deal (1991) tarafından geliştirilen, Türkçeye uyarlanması Dereli (2003) tarafından yapılan Liderlik Yönelim ölçeğidir. Ölçeğin alt boyutlarını Yapısal çerçeve, İnsan kaynakları çerçevesi, Politik çerçeve ve Sembolik çerçeve oluşturmaktadır. Çalışmanın sonucunda Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulunda öğrenim gören öğrencilerin liderlik özelliklerine bakıldığında, cinsiyet değişkeni İnsan kaynakları çerçevesi alt boyutunda anlamlı bir fark bulunmuştur (p>0,05). Bunun yanında Liderlik yönelim ölçeğinin “kişiyi en iyi tanımlayan ifadeler” kısmında yapılan ki-kare testinde, “insanların bende fark ettiği en önemli özellik” ifadesinde (p=0,000) ayırt edilebilir düzeyde anlamlılık bulunmuştur. “beni tanımlamanın en iyi yolu” ifadesinde (p=0,004) düzeyinde anlamlılık bulunurken, “en iyi şu şekilde tanımlanırım” ifadesinde (p=0,041) düzeyinde anlamlılık sınırına yakın olan farklılık tespit edilmiştir (p>0,05)

Anahtar Kelimeler

Liderlik, beden eğitimi ve spor, cinsiyet, öğrenci

Kaynakça

• Aydın M (1998). Eğitim Yönetimi. Ankara: Hatiboğlu Basım ve Yayım.
• Başoğlu CM (2012). Kadın – Erkek Antrenörlerin Cinsiyete Göre Liderlik Analizleri. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi.
• Budak G (2002). 21. YY’ da Liderlik. Mercek Dergisi, 7 (27).
• Bozkuş T, Türkmen M, Kul M, Özkan A, Öz Ü, Cengiz C (2013). Beden Eğitimi Ve Spor Yüksekokulu’nda Öğrenim Gören Öğrencilerin Fiziksel Aktivite Düzeyleri İle Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışlarının Belirlenmesi ve İlişkilendirilmesi, İnternational Journal of Science Culture and Sport, 1(3).
• Çırpan H (1999). Lider mi Yönetici mi? Active Bankacılık ve Finans Dergisi, 5(7).
• Dereli M (2003). A Survey Research of Leadership Styles of Elementary School Princialps. Ankara: ODTÜ Yüksek Lisans.
• Eagly A, Jhonson B (1992). Gender And Leadership Style: A Meta-Analysis, Psychological Bulletin, 108(2), a.g.e 233.
• Eagly AH, Karau SJ, Makhijani MG (1995) - Ncbi.Nlm.Nih.Gov Psychol Bull, 117(1), 125-45.
• Gardiner M, Tiggemann M (1999). Gender Differences İn Leadership Style, Job Stress And Mental Health İn Male- And Female-Dominated İndustries Oumal Of Occupational And Organisational Psychology, 72, 301-315.
• Kul M, Güçlü M (2010). Okul Yöneticilerinin Liderlik Stilleri İle Beden Eğitimi Öğretmenlerinin Örgütsel Bağlılıkları Arasındaki İlişki, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(2).
• Kurudirek MA (2011). Spor Öğretmenliği Bölümü Öğrencilerinin Eğitim Seviyelerinin Liderlik Düzeylerine Etkisi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
• Özdenk S (2015). Bireysel Ve Takım Sporuyla Uğraşan Sporcular İle Spor Yapmayan Bireylerin Duygusal Zekâ ve Liderlik Özelliklerinin İncelenmesi. Ankara: Gazi Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği Ana Bilim Dalı Doktora Tezi.
• Şişman M (2002). Öğretim Liderliği. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Taşğın Ö, Bozdam A, Tekin M (2007). Badminton Antrenörlerinin Çeşitli Değişkenlere Göre Liderlik Özelliklerinin İncelenmesi. Kocaeli: 3. Raket Sporları Sempozyumu 14-15 Aralık.
• Türkmen M (2013). Erken Cumhuriyette Beden Eğitimi ve Sporun İdeolojik Temelleri. Turkish Studies Dergisi 8(6), 729-740.