AKHISM WEEK CELEBRATIONS IN ISTANBUL IN THE CONTEXT OF PROTECTION AND PRESERVATION OF INTANGIBLE CULTURAL HERITAGE

Yıl 2023, Cilt: 2 Sayı: 1-2, 10 - 18, 02.01.2024

Abdulkadir Önkol

Öz

The Akhism organisation and Akhis, which was formed in the XIIIth century, not only remained as a professional structure for tradesmen and craftsmen, but also continued its existence as a cultural institution. Today, a number of activities and regulations are carried out by institutions and organisations such as the Ministry of Culture and Tourism, the Ministry of Trade, municipalities, non-governmental organisations, chambers of tradesmen and craftsmen, universities in order to maintain, protect and promote the Akhism culture. The Akhism week celebrations, which are the subject of this study, are one of these arrangements and the study is limited to the Akhism week celebrations held in Istanbul in 2023. The activities and ceremonies held during these celebrations are discussed in the context of intangible cultural heritage. In particular, the shad saddling ceremony, which was revived as a demonstration, was also evaluated in the study. The contribution of these celebrations to the preservation and transfer of Akhism culture to future generations was discussed and it was concluded that Akhism culture should be reconsidered in terms of the protection policies implemented by international organisations such as UNESCO. It can be said that a certain distance has been travelled in Akhism celebrations since 1988 when Akhism week celebrations started. However, it has been observed that what has been done has not been fully reflected to the public. For this, current studies should be carried out in areas such as education and media. In addition, the establishment of a museum in Istanbul specific to the Akhism culture will help to promote this culture.

Anahtar Kelimeler

Folklore, intangible cultural heritage, cultural preservation, Akhism, Akhism culture week

SOMUT OLMAYAN KÜLTÜREL MİRASIN KORUNMASI VE YAŞATILMASI BAĞLAMINDA İSTANBUL'DA AHİLİK HAFTASI KUTLAMALARI

Öz

XIII. yüzyılda oluşan Ahilik teşkilatı ve Ahiler, sadece esnaf ve sanatkârlara yönelik mesleki bir yapı olarak kalmamış aynı zamanda bir kültür kurumu olarak varlığını devam ettirmiştir. Günümüzde Ahilik kültürünü yaşatmak, korumak, tanıtmak için Kültür ve Turizm Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı, belediyeler, sivil toplum kuruluşları, esnaf ve sanatkâr odaları, üniversiteler gibi kurum ve kuruluşlar tarafından birtakım etkinlikler ve düzenlemeler yapılmaktadır. Bu çalışmanın konusu olan Ahilik haftası kutlamaları bu düzenlemelerden birisidir ve çalışma İstanbul’da 2023 yılında yapılan Ahilik haftası kutlamalarıyla sınırlandırılmıştır. Bu kutlamalar sırasında yapılan etkinlikler ve törenler somut olmayan kültürel miras bağlamında ele alınmıştır. Özellikle bir gösterim olarak yeniden canlandırılan şed kuşatma töreni çalışmada ayrıca değerlendirilmiştir. Ahilik kültürünün korunması ve gelecek kuşaklara aktarılmasında bu kutlamaların katkısı tartışılmış ve Ahilik kültürünün, günümüzde UNESCO gibi uluslararası kuruluşların uyguladığı koruma politikaları açısından yeniden ele alınması gerektiği sonucu ortaya çıkmıştır. Ahilik haftası kutlamalarının başladığı 1988 yılından günümüze Ahilik kutlamalarında belli bir mesafe kat edildiği söylenebilir. Ancak yapılanların halka tam olarak yansıtılamadığı görülmüştür. Bunun için eğitim, medya gibi alanlarda güncel çalışmaların yapılması gerekmektedir. Ayrıca Ahilik kültürü özelinde İstanbul’da bir müze kurulmasının bu kültürün tanıtılmasında ve gelecek kuşaklara aktarılmasında faydalı olacağı önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ahilik, Ahilik kültürü haftası, somut olmayan kültürel miras, kültürel koruma, halk bilim

Kaynakça

• EKİCİ, Metin, “100. Yılında Türk Halk Bilimi Çalışmaları ve Türkiye Kültür Politikalarına Eleştirel Bir Bakış” Millî Folklor, Sayı: 99, 2013, s. 41-50.
• EKİNCİ, Yusuf, Ahilik, Sistem-Ofset Yayıncılık, Ankara, 2011.
• ERDAL, Tuğçe, “Somut Olmayan Kültürel Miras Bağlamında Geleneksel Meslekler ve Ahilik” 1. Uluslararası Ahilik Kültürü ve Kırşehir Sempozyumu Bildirileri, Kültür Bakanlığı Yayınları, 15-17 Ekim 2008, Kırşehir, 2011. s. 368-370.
• GÖKSU, Sadık, Kırkambar (Ahilik Ansiklopedisi) Ahilik Tarihöncesi’nde Başlar-Sonsuzdan Gelir, Sonsuza Gider. Uranus Yayınları, İstanbul, 2011.
• GÜRÇAYIR, Selcan, “Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi Üzerine Eleştirel Bir Okuma”, Millî Folklor, Sayı: 92, 2011, s.5-12
• KÖKSAL, Mustafa, Ahilik Kültürünün Dünü ve Bugünü, Işık Eğitim Kültür Hizmetleri Yayınları, Ankara 2007.
• KURTOĞLU, Orhan, “Ahi Şecerenamelerine Göre Ahilik Âdâb ve Uygulamaları” 1. Uluslararası Ahilik Kültürü ve Kırşehir Sempozyumu Bildirileri, Kırşehir, Kültür Bakanlığı Yayınları, 15-17 Ekim 2008, Kırşehir, 2011.
• OĞUZ, Mehmet Öcal, “Çağdaş Kentte Bir Yeniden Canlandırma Örneği: Çiğdem Günü”, Millî Folklor, Sayı: 101, 2014, s.25-39.
• OĞUZ, Mehmet Öcal, “Somut Olmayan Kültürel Miras ve Kültürel İfade Çeşitliliği” Millî Folklor, Sayı: 82, 2009b, s.6-12.
• OĞUZ, Mehmet Öcal, Küreselleşme ve Uygulamalı Halkbilimi, Akçağ Yayınları, Ankara 2002.
• OĞUZ, Mehmet Öcal, Somut Olmayan Kültürel Miras Nedir?, Geleneksel Yayıncılık, Ankara 2009a.
• ORTAYLI, İlber, Son İmparatorluk Osmanlıyı Yeniden Keşfetmek 2, Timaş Yayınları, İstanbul 2006.
• ÖZDEMİR, Nebi, Medya Kültür ve Edebiyat, Geleneksel Yayıncılık, Ankara 2008.
• SANTUR, Alparslan, “Açık Hava Müzeleri İçerisinde Ahilik ve Esnaf Kültürü”, 2. Uluslararası Ahilik Kültürü Sempozyumu Bildirileri, Kültür Bakanlığı Yayınları,.13-15 Ekim 1999, Kırşehir.
• ŞİMŞEK, Çiğdem, Halk Bilimi Müzeciliğine Bir Örnek: Ankara Somut Olmayan Kültürel Miras Müzesi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Halk Bilimi Anabilim Dalı (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara 2015.
• YALKIN, Suat, “Tesk’in Ahilik Kültürü Haftası Kutlama Etkinlikleri ve Çağdaş Ahilik Uygulamalarında Eğitim” 2. Uluslararası Ahilik Kültürü Sempozyumu Bildirileri, Kültür Bakanlığı Yayınları, 13-15 Ekim,1999, Kırşehir, s.295, 300.
• YÜKSEL, Büşra, “AHI Community As a Solution for Social Policy Problems”. International Journal of Social Sciences and Education Research, Cilt: 2, Sayı: 2, 2016, s.488-500.