SERBEST ETKİNLİKLERE KATILAN BİREYLERİN AKIŞ DENEYİMLERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 3, 36 - 49, 21.12.2022

Emre Caner Yapıcı , Aytekin Alpullu , Yeliz Otay , Yunus Emre Ak , Yusup Mametkulyyev , Pınar Karacan Doğan

Öz

Araştırmanın hedefi; İstanbul’da BESYO’ da eğitim alan üniversitelilerin boş zamanlarında katıldıkları etkinliklerdeki akış deneyimlerinin incelenmesidir. Yapılan çalışmaya 98 kadın, 113 erkek olmak üzere toplam 211 üniversite öğrencisi katılmıştır. Katılımcıların serbest zamanlarındaki akış durumunu tespit etmek için Alpullu-Ak ALPAK ölçeği kullanılmıştır. Ulaşılan dataların normal dağılım eğrisinde olup olmadığının tespit edilmesi amacıyla çeşitli göstergelere bakılmış ve verilerin normal sıralandığı sonucu bulunmuştur. Normal sıralanan datalar için istatistik tekniklerinden ikili karşılaştırmalar için kullanılan bağımsız (İndependent) örneklem t testi, ikiden fazla grupların karşılaştırılmasında kullanılan Anova(One way Anova) testi ve ayrışmanın hangi gruplardan ortaya çıktığını belirlemek hedefiyle ikiden fazla birimlerin karşılaştırmaları için Tukey testi kullanılmıştır. Verileri incelemek için jasp 0.9.2.0 sürüm uygulama kullanılmış ve istatistiksel anlamlılık değeri olarak p<0,05 alınmıştır. Araştırmada elde edinilen datalar bilimsel normlara uygun bir şekilde sonuçlandırılmıştır. Elde edilen verilere göre cinsiyet, okul türü ve düzenli spor yapma değişkeni ve Alpak akış ölçeği ortalaması arasında istatistiksel açıdan bir fark tespit edilememiştir (p>0,05). İkiden fazla grupları analiz etmek için kullanılan tek yönlü anova testinde ise; sınıf kademeleri, iş durumları ve gelir durumları grupları ile ölçek ortalaması arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir fark tespit edilememiştir (p>0,05). Alpak ölçeği alt boyutlarından yeniden katılış ve akış alt boyutları ile iş durumu grupları arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir fark tespit edilmiştir. (p<0,05). Sonuçta; cinsiyetin, okul türünün ve düzenli spor yapmanın üniversite öğrencilerinin serbest zamanlarında katılmış oldukları serbest etkinliklerde akış deneyimi yaşamasına etki etmediği ve yeniden katılış alt boyutunda yarı zamanlı çalışan öğrencilerin diğer gruplardan daha fazla akış deneyimi yaşamış oldukları tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Serbest Zaman, Akış Kuramı, Rekreasyon, Spor

Kaynakça

• Ak MO. ve Alpullu A. Alpak akış ölçeği geliştirme ve doğu batı üniversitelerinin karşılaştırılması. Sport Sciences (NWSASPS). 2020; 15(1):1 – 16. doi: 10.12739/NWSA.2020.15.1.2B0122.
• Ardahan F. ve Yerlisu Lapa T. Üniversite öğrencilerinin serbest zaman tatmin düzeylerinin cinsiyete ve gelire göre incelenmesi. Spor Bilimleri Dergisi. 2010; 21(4):129 – 136.
• Arslan Ayazlar R. Akış deneyiminin yamaç paraşütü deneyim doyumu ve yaşam doyumuna etkileri (Yayımlanmamış doktora tezi). 2015 Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Arslan H. Üniversite öğrencilerinin boş zaman değerlendirme tercihleri: Çankırı Karatekin Üniversitesi örneği. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2014; 40:193-208.
• Bryce, J., Haworth, J. (2002). Wellbeing and flow in sample of male and female office workers, Leisure Studies, 21:3-4, 249-263, DOI: 10.1080/0261436021000030687
• Büküşoğlu N. ve Bayturan AF. Serbest zaman etkinliklerinin gençlerin psiko-sosyal durumlarına ilişkin algısı üzerindeki rolü. Ege Tıp Dergisi. 2005; 44 (3):173 – 177.
• Cheng TM. ve Lu CC. The causal relationships among recreational involvement, flow experience, and well-being for surfing activities. Asia Pacific Journal of Tourism Research. 2015; 20(1): 1 – 19. doi: 10.1080/10941665.2014.999099.
• Csikszentmihalyi M. Flow and the foundations of positive psychology. Dordrecht: Springer; 2014.
• Csikszentmihalyi, M. (1990). Flow: The Psychology of Optimal Experience. New York, NY: Harper & Row.
• Csikszentmihalyi, M. (2000). Beyond boredom and anxiety. Jossey-bass.
• Çakır, V.O. (2017). Üniversite öğrencilerin serbest zaman doyum düzeyleri ile serbest zaman yönetimleri arasındaki ilişki. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 2(3).
• Ermiş EN ve Bayraktar S. Flow experiences in university students. Procedia - Social and Behavioral Sciences. 2014;152:830 – 834.
• Eryılmaz G. Rekreatif etkinliklere katılan bireylerin akış deneyimleri, pozitif ve negatif duygu durumları, öz yeterlilikleri ve yaşam doyumları ilişkisi. (Yayımlanmamış doktora tezi). 2018. Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi, Mersin.
• Gökçe, H. (2008). Serbest zaman doyumunun yaşam doyumu ve sosyo-demografik değişkenlerle ilişkisinin incelenmesi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Pamukkale Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Kaya, B., Metin, T. (2015). Kapalı Rekreasyon Tesislerinde Kullanıcıların Akış Deneyimlerinin İncelenmesi, Seyahat ve Otel işletmeciliği Dergisi, 12 (2), 22.
• Korer, E., Alpullu, A. (2020). Racketlon Sporcularının Akış Kuramı Boyutunda Farklılıkların İncelenmesi . Spor Eğitim Dergisi, 4 (2) , 97-105 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/seder/issue/54136/738386
• Meeras L. Leisure and recreation. Pärnu: University of Tartu, College Department of Tourism; 2010.
• Özşahin N. Lise öğrencilerinin günlük yaşamdaki akış deneyimlerinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). 2005. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Rogatko TP. The influence of flow on positive affect in college students. Journal of Happiness Studies. 2009; 10:133–148. doi: 10.1007/s10902-007-9069-y.
• Süzer, M. (2000). Üniversite Öğrencilerinin Boş Zamanlarini Değerlendirme Alişkanliklari. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8 (8) , 123-133 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/pauefd/issue/11135/133187
• Tian H., Zhou W., Qiu Y. ve Zou Z. The role of recreation specialization and self-efficacy on life satisfaction: the mediating effect of flow experience. International Journal Environmental Research and Public Health. 2022; 19(6):3243.
• Tokarski, W., Zarotis, G.F. (2020). Definition, concepts and research about leisure time. International Journal of Innovative Research and Knowledge. 5 (2).
• Vong Tze, N. (2005). Leisure satisfaction and quality of life in Macao, China. Leisure Studies, 24(2).
• Wöran B. ve Anberger A. Exploring relationships between recreation specialization, restorative environments and mountain hikers’ flow experience. Leisure Sciences. 2012; 34(2): 95