Okul Öncesi Öğretmenlerinin Sınıfta Uyguladıkları Kurallar ve Çocukların Kurallara Yönelik Farkındalık Düzeyleri

Yıl 2015, Cilt: 16 Sayı: 3, 0 - 0, 03.01.2016

Şakire OCAK KARABAY Derya ŞAHİN ASI

https://doi.org/10.17679/iuefd.16331426

Öz

Okul öncesi dönemde çocuklar, okulda öğretmenlerinin rehberliği ve akranlarının aracılığıyla topluma uyum sağlamayı öğrenirler. Olumlu davranışların gelişmesinde, eğitsel ortamların düzenlenmesinde, esnek bir ortamın oluşturulmasında öğretmenin sınıf yönetim becerileri önemli rol oynamaktadır. Sınıf içinde davranışların istendik yönde gelişmesi için kuralların da sistemli bir şekilde düzenlenerek yürütülmesi gerekmektedir. Bu araştırmanın amacı; okul öncesi öğretmenlerinin uyulmasını öngördükleri kuralları belirlemek ve çocukların kurallara yönelik farkındalık düzeylerini değerlendirmektir. Çalışma grubunu 30 okul öncesi öğretmeni ve bu öğretmenlerin sınıflarındaki 300 çocuk oluşturmuştur. Araştırmanın verileri nitel araştırma yöntemiyle “Sınıf Kuralları Formu”,  “Yarı Yapılandırılmış Kural Görüşme Formu” ve “Öğretmen Bilgi Formu” ile elde edilmiştir.  Elde edilen veriler betimsel analiz yöntemiyle değerlendirilmiştir. Araştırmanın sonucunda; öğretmenlerin kurallara bakış açılarıyla çocukların kurallara yönelik görüşleri arasında ortak görüşlerin saptanmasının yanı sıra farklılıkların da olduğu tespit edilmiştir. Çalışmada ortaya çıkan kurallar; temizlik ve düzene yönelik, sınıf içi davranışlara yönelik ve zarar vermemeye yönelik olarak üç temel kategoride belirlenmiştir. Kurallara uyulmadığı durumlarda öğretmenler olumlu tutum sergilediklerini belirtirken, çocukların bu durumlarda öğretmenlerin sıklıkla kızma-ceza verme gibi olumsuz tutumlar sergilediklerini ifade etmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Okulöncesi öğretmenleri, sınıf yönetimi, kurallar, tutumlar

Classroom Rules Used by Preschool Teachers and Children’s Levels of Awareness Relating to Rules

Öz

In preschool period, children learn to be attuned to society by means of teacher’s leading and their peers. Teacher’s classroom management skills have an important role to promote positive behaviors, arranging educational environment, creating and maintaining flexible classroom atmosphere. Rules are required to be maintained regularly for desired behaviors. The study is aimed to determine the rules, foreseen by teachers, and assess children’s awareness. The participants are 30 preschool teachers and their 300 students in classrooms. To gather data, “Classroom Rules and Teacher Information Form” and “Semi-structured Play Interview Form” are used and data is qualitatively analyzed. Results showed that not only common sights between teachers’ perspectives and children’s perspectives concerning classroom rules but also some differences were established. The rules are about cleaning-order, behaviors in classroom, harmlessness. While teachers indicate that they exhibit positive attitudes in the case of not obeying the rules, children specified that teachers exhibit negative attitudes such as being anger or using punishment.

Anahtar Kelimeler

preschool teachers, classroom management, rules, attitudes

Kaynakça

• Açıkgöz, K. Ü. (2003). Etkili öğrenme ve öğretme. İzmir: Eğitim Dünyası Yayınları.
• Akgün, E., Yarar, M. ve Dinçer, Ç. (2011). Okul öncesi öğretmenlerin sınıf içi
• etkinliklerde kullandıkları sınıf yönetimi stratejilerinin incelenmesi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 1(3), 1-9.
• Altun, S., Akgün, E. ve Uysal, H. (2010). Okul öncesi öğretmenlerinin çocukları istenmeyen
• davranışları karşısında uyguladıkları stratejiler. İlköğretim Online, 9(3), 971-979.
• Barbetta, P. M., Leong Norona, K. ve Bicard, D. F. (2005). Classroom behavior management:
• A dozen common mistakes and what to do instead. Preventing School Failure, 49(3), 11-19.
• Başar, H. (2008). Sınıf yönetimi. Anlara: Anı Yayıncılık.
• Beaty, J. J. (2000). Skills for preschool teachers (6th Ed.) New Jersey: Prentice Hall Inc,
• Upper Saddle River.
• Benbenishty, R., Zeira, A. ve Astor, R. A. (2001). Childrens’ reports of emotional, physical
• and sexual maltreatment by educational staff in Israel. Child Abuse & Neglect, 26, 763–782.
• Beyazkürk, D. ve Kesner, J. E. (2005). Teacher-child relationships in Turkish and United
• States schools: A cross-cultural study. International Education Journal, 6(5), 547–554.
• Boyacı, A. (2009). İlköğretim öğrencilerinin disipline sınıf kurallarına ve cezalara ilişkin
• görüşlerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi (Türkiye-Norveç örneği). Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 15(60), 523-553.
• Brophy, J. (1998). Motivating students to learn. United States of America: McGraw-Hill, Inc.
• Campbell, S. B. (1995). Behavior problems in preschool children: A review of recent
• research. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 36(l), 113-149.
• Cheung, C. K. (2001). The use of popular culture as a stimulus to motivate secondary
• students’ English learning in Hong Kong. ELT Journal, 55(1), 55-61.
• Çankaya, İ. (2011). Sınıf öğretmenlerinin karşılaştıkları istenmeyen öğrenci davranışları ve
• bu davranışlarla başa çıkma yolları. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 6(2), 307-316.
• Demir, Y. (2003). İlköğretim 1. kademe öğretmenlerinin sınıfta karşılaşılan problem
• davranışlara karşı baş etme stratejileri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Domitrovich, C. E., & Greenberg, M. T. (2000). The study of implementation: Current findings from effective programs for school aged children. Journal of Educational and Psychological Consultation, 11, 193-222.
• Edwards, C. H. (1993). Classroom discipline and management. New York: Macmillan
• Publishing Company.
• Elbertson, N., Brackett, M.A. ve Weissberg, R. (2010). School-based social and emotional
• learning (SEL) programming: Current perspectives. In A. Hargreaves, M. Fullan, D. Hopkins, A. Lieberman (Eds.), The second international handbook of educational change (pp. 1017-1032). New York: Springer.
• Hansen, E. J. (1998). Creating teachable moments and making them last. Innovation Higher
• Education, 23(1), 7-26.
• Howes, C., Phillips, D.A., & Whitebook, M. (1992). Thresholds of quality: Implications for the social development of children in center–based child care. Child Development, 63, 449 – 460.
• Erbaş, D. (2002). Problem davranışların azaltılmasında olumlu davranışsal destek planı
• hazırlama. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi, Özel Eğitim Dergisi, 3(2), 41-50.
• Fox, L. ve Little, N. (2001). Starting early: Developing school-wide behavior support in a
• community preschool. Journal of Positive Behavior Interventions, 3, 251-254.
• Ginott, H. (1972). Review of teacher and child: A book of parents and teachers. New York:
• Mac Millan.
• Graziano, P., Reavis, R., Keane, S., Calkins, S. (2007). The role of emotion regulation and the
• student-teacher relationship in children’s academic success. Journal of School Psychology, 45, 3-19.
• Greenberg, M. T. (2004). Current and future challenges in school-based prevention: The
• researcher perspective. Prevention Science, 5, 5–13.
• Greenberg, M. T. ve Kusché, C. A. (1998). Preventive intervention for school age deaf
• children: The PATHS curriculum. Journal of Deaf Studies and Deaf Education, 3(1), 49–63.
• Günay, Y. (2005). İlköğretim birinci kademede görev yapan öğretmenlerin sınıf kurallarını
• oluşturmada ve uygulamada karşılaştıkları güçlüklerin belirlenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Gündüz , Y. ve Balyer, A. (2011). Eğitimde ödül ile cezanın yeri ve buna ilişkin alternatif
• yaklaşımlar. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(40), 10-23.
• Jennings, P. A., ve Greenberg, M. T. (2009). The prosocial classroom: Teacher social and
• emotional competence in relation to child and classroom outcomes. Review of Educational Research, 79, 491–525.
• Kazu, H. (2007). Öğretmenlerin sınıfta istenmeyen davranışların önlenmesi ve
• değiştirilmesine yönelik stratejileri uygulama durumları. Milli Eğitim, 175, 57-66.
• Kauchak, D. P. ve Eggen, P. D. (2003). Learning and teaching research based methods.
• United States of America: Pearson Education, Inc.
• Kaya, Z. (2005). Öğretim teknolojileri ve materyal geliştirme. Ankara: Pegem A Yayıncılık
• Tic. Ltd. Şti.
• Mc.Inerney, D. M. ve Mc.Inerney, V. (2002). Educational psychology. (3th. Ed.). Australia:
• Pearson Education Pty Limited.
• Murray, C., & Greenberg, M.T. (2000). Children’s relationships with teachers and bonds with school: An investigation of patterns and correlates in middle childhood. Journal of School Psychology, 38 (5), 423 – 445.
• Özer, G. (2009). Öğretmen adaylarının sınıf içinde gözlemledikleri istenmeyen öğrenci
• davranışları ve bu davranışlarla baş etmede kullanılabilecek stratejilere ilişkin görüşleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Zonguldak Kara Elmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.
• Öztürk, B. (2004). Sınıfta istenmeyen davranışların önlenmesi ve giderilmesi. E. Karip, (Ed.).
• Sınıf yönetimi. Ankara: Pegem-A Yayıncılık.
• Pala, A. (2005). Sınıfta istenmeyen öğrenci davranışlarını önlemeye dönük disiplin modelleri. Manas Sosyal Bilimler Dergisi, 7(13), 172-178.
• Pianta, R.C. (1998). Enhancing relationships between children and teachers. Washington, DC: American Psychological Association.
• Pianta, R.C., & Hamre, B.K. (2001). Students, teachers, and relationship support: Consultant’s manual. U.S.A.: Psychological Assessment Resources, Inc.
• Sadık, F. (2006). Öğrencilerin istenmeyen davranışları ve bu davranışlarla baş edilme
• stratejilerinin öğretmen, öğrenci ve veli görüşlerine göre incelenmesi ve güvengen disiplin modeli temele alınarak uygulanan eğitim programının öğretmenlerin baş etme stratejilerine etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Sarıtaş, M. (2003). Sınıf yönetimi ve disiplinle ilgili kurallar geliştirme. L. Küçükahmet, (Ed.).
• Sınıf yönetiminde yeni yaklaşımlar. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Senemoğlu, N. (2001). Gelişim, öğrenme ve öğretim kuramdan uygulamaya. Ankara: Gazi
• Kitabevi.
• Shure, M. B. (1999). Preventing violence the problem solving way. Juvenile Justice Bulletin,
• -11.
• Shure, M.B. (2001) I Can Problem Solve (An Interpersonal Cognitive Problem-solving Program) (ICPS). 2.Ed, Illinois: Research Press.
• Simonsen, B., Fairbanks, S., Briesch, A., Myers, D, ve Sugai, G. (2008). Evidence-based
• practices in classroom management: Considerations for research to practice. Education and Treatment of Children, 31(3), 351-380.
• Sönmez, V. (2001). Öğretmen el kitabı. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Sprinthall, N. ve Sprinthall, R. (1990). Educational psychology (5th Ed.). United States of
• America: McGraw-Hill, Inc.
• Thijs, J., Koomen, H. M. Y. ve van der Leij, A. (2008). Teacher-child relationships and
• pedagogical practices: Considering the teacher's perspective. School Psychology Review, 37(2), 244-260.
• Türnüklü, A. (2000). Türk ve İngiliz ilköğretim öğretmenlerinin sınıf içi davranış yönetim
• stratejilerinin karşılaştırılması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 2, 448-466.
• Webster-Stratton, C., ve Herman, K. C. (2010). Disseminating Incredible Years series early
• intervention programs: Integrating and sustaining services between school and home. Psychology in the School, 47, 36–54
• Webster-Stratton, C., ve Reid, M. J. (2010). The Incredible Years parents, teachers, and
• children training series: A multifaceted treatment approach for young children with conduct problems. In J. Weisz & A. Kazdin (Eds.), Evidence-based psychotherapies for children and adolescents, 2nd edition. New York: Guilford Publications.
• Webster-Stratton, C. ve Reid, M. J. (2003). Treating conduct problems and strengthening
• social emotional competence in young children (ages 4–8 Years): The Dina Dinosaur treatment program. Journal of Emotional and Behavioral Disorders. 11(3), 130–143.
• Webster-Stratton, C., Reid, J. ve Hammond, M. (2001). Social skills and problem-solving
• training for children with early-onset conduct problems: Who benefits? Journal of Child Psychology and Psychiatry and Allied Disciplines, 42(7), 943 – 952.
• Winter, S. M. (1999). The early childhood inclusion model: A program for all children.
• Olney MD: Association for Childhood Education International.