The Variables Predicting the Attitudes of Turkish Special Education Preservice Teachers Towards the Teaching Profession

Yıl 2021, Cilt: 22 Sayı: 1, 1 - 28, 30.04.2021

Osman Özokcu

https://doi.org/10.17679/inuefd.775139

Öz

This study aimed to determine the variables predicting the attitudes of Turkish special education preservice teachers towards the teaching profession. The study was carried out using a relational screening model among the quantitative research methods. The participants of the study consisted of 308 (163 females, 145 males) special education preservice teachers. The research data were collected using the Personal Information Form, Academic Motivation Scale, Life Satisfaction Scale, Professional Self-Esteem Scale, and Teacher Self-Efficacy Scale. The Pearson correlation coefficient and hierarchical regression analysis tests were used to analyze the data. The results of the study demonstrated that the preservice teachers' attitudes were predicted by the variables of professional self-esteem, amotivation, intrinsic motivation, and self-efficacy, while the life satisfaction and extrinsic motivation variables were not significant predictors of attitudes towards the teaching profession

Anahtar Kelimeler

Preservice teacher, attitude, academic motivation, life satisfaction, professional self-esteem, self-efficacy

Özel Eğitim Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumlarını Yordayan Değişkenler

Öz

Bu araştırmada özel eğitim öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarını yordayan değişkenlerin belirlenmesi hedeflenmiştir. Araştırma nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modeli ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın katılımcılarını, 308 (163 kadın, 145 erkek) özel eğitim öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırma verileri Kişisel Bilgi Formu, Akademik Motivasyon Ölçeği, Yaşam Doyumu Ölçeği, Mesleki Benlik Saygısı Ölçeği ve Öğretmen Öz Yeterlilik Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Verilerin analizinde, Pearson Korelasyon Katsayısı ve Hiyerarşik Regresyon analizi testleri kullanılmıştır. Araştırma sonuçları, öğretmen adaylarının tutumlarının mesleki benlik saygısı, motivasyonsuzluk, içsel motivasyon ve özyeterlilik değişkenleri tarafından yordandığı, yaşam doyumu ve dışsal motivasyon değişkenlerinin ise öğretmenlik mesleğine yönelik tutumun anlamlı birer yordayıcısı olmadığını göstermiştir. Bu bulgular doğrultusunda, özel eğitim öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarını geliştirebilecek ortamların oluşturulmasına yönelik öneriler geliştirilmiştir

Anahtar Kelimeler

Öğretmen adayı,, tutum, akademik motivasyon, yaşam doyumu, mesleki benlik saygısı, öz yeterlilik

Kaynakça

• Acat, B., & Yenilmez, K. (2004). Eğitim fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine ilişkin motivasyon (güdülenme) düzeyleri ve sorunları [Motivation levels of education faculty students in the teaching profession]. Manas University Journal of Social Sciences, 12, 125-140.
• Akbaba, S. (2006). Eğitimde motivasyon. [Motivation in education]. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13, 343-361.
• Aktürk, O. A. (2012). Öğretmen adaylarının öğrenmeye ilişkin tutumlarının öğretmenlik mesleğini tercih etme nedenlerine ve akademik başarılarına göre incelenmesi [Analysis of attitudes of preservice teachers towards learning according to the reasons for choosing the teaching profession and their academic achivements]. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi ,13(3), 283-297.
• Arıcak, O.T. (1999). Grupla psikolojik danışma yoluyla benlik saygısı ve mesleki benlik saygısının geliştirilmesi [Group counselling and professional self esteem through self ımprovement]. An unpublished PhD Thesis. Marmara University, Institute of Education Sciences, Istanbul.
• Arıcak, T., & Dilmaç, B. (2003). Psikolojik danışma ve rehberlik öğrencilerinin bir takım değişkenler açısından benlik saygısı ile mesleki benlik saygısı düzeylerinin incelenmesi [An investigation on self-esteem and vocational self-esteem of counseling and guidance students]. Trakya University Journal of Social Science, 3(1), 1–7.
• Aslan, D., & Akyol, A.K. (2006). Okul öncesi öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları ve mesleki benlik saygılarının incelenmesi [Investigation of preschool prospective teachers attitudes towards teaching profession and vocational self esteem]. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(2),51-60.
• Aydemir, H., Diken, İ., K., Yikmiş, A., Aksoy, V., & Özokçu, O. (2014). Özel eğitim alanında çalışan öğretmenlerin tükenmişlik düzeyleri ve yaşam doyumlarının incelenmesi [The burnout and life satisfaction of teachers working with students with special needs]. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(Special issue), 68-86.
• Aydın, A., & Tenekeci, E. (2013). Zihin engelliler öğretmenliği öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları ile kaygı düzeyleri [Special education prospective teachers anxiety levels and their attitudes towards teaching profession]. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 3 (2), 1-12.
• Ayık, A., & Ataş, Ö. (2014). The relationship between pre-service teachers’ attitudes towards the teaching profession and their motivation to teach. Journal of Educational Sciences Research,4(1), 25-43. https://doi.org/10.12973/jesr.2014.41.2
• Bandura, A. (1977). Self-efficacy: Toward a unifying theory of behavioral change. Psychological Review, 84, 191–215. https://doi.org/10.1037/0033-295X.84.2.191
• Bayrakdar, U., Vural Batık, M., & Barut, Y. (2016). Özel eğitim öğretmen adaylarının öğretmen özyeterlik düzeyleri ve öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları [The teacher self-efficacy of special education prospective teachers and their attitudes towards teaching profession]. Journal of Kırsehir Education Faculty, 17(2), 133-149.
• Bozanoğlu, İ. (2004). Akademik Güdülenme Ölçeği: Geliştirmesi, Geçerliği, Güvenirliği. [Academic Motivation Scale: Development, Reliability, Validity]. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 2, 83-98. https://doi.org/10.1501/Egifak_0000000094
• Büyüköztürk, Ş. (2005). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. [Statistic for social sciences]. Ankara: Pegem A Yayıncılık. Colangelo, N. G. (1997). Handbook of gifted education. Allyn and Bacon, MA.
• Çakır, O., Kan, A., & Sünbül, O. (2006). Öğretmenlik meslek bilgisi ve tezsiz yuksek lisans programlarının tutum ve özyeterlik açısından degerlendirilmesi [The evaluation of the teaching certificate program and the masters program without thesis with respect to students’ attitudes and self-efficacy]. Mersin Universitesi Egitim Fakultesi Dergisi, 2(1), 36-47.
• Çapa, Y., Çakıroğlu, J., & Sarıkaya, H. (2005). The development and validation of a Turkish version of the teachers sense of efficacy scale. Education and Science, 30(137), 74–81.
• Çapa, Y., & Çil, N. (2000). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi [The attitudes of pre-service teachers towards teaching profession with regard to different variables]. H. U. Journal of Education, 18, 69–73.
• Çapri, B., & Çelikkaleli, O. (2008). Öğretmen adaylarının öğretmenliğe ilişkin tutum ve mesleki yeterlik inançlarının cinsiyet, program ve fakültelerine göre incelenmesi [Investigation of preservice teachers’ attitudes towards teaching and professional self-efficacy beliefs according to their gender, programs, and faculties]. Inonu Universitesi Egitim Fakultesi Dergisi, 9(15), 33-53.
• Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2000). The “what” and “why” of goal pursuits: human needs and the self-determination of behavior. Psychological Inquiry, 11, 227-268. https://doi.org/10.1207/S15327965PLI1104_01
• Demir M.K., & Arı E. (2013). Öğretmen adaylarının akademik güdülenme düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi [Assessing levels of academic motivation of preservice teachers in terms of various variables]. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 9(3): 265-279.
• Demirtaş, H., Cömert, M., & Özer, N. (2011). Pre-service teachers’ self-efficacy beliefs and attitudes towards profession. Education and Science, 36(159), 96-111.
• Diener, E., Emmons, R. A., Larsen, R. J., & Griffin, S. (1985). The satisfaction with life scale. Journal of Personality Assessment, 49(1), 71-75. https://doi.org/10.1207/s15327752jpa4901_13
• Diken, İ. (2006). Preservice teachers’ efficacy and opinions toward inclusion of students with mental retardation. Eurasian Journal of Educational Research, 23, 72-81.
• Diken, İ. H., & Özokçu, O. (2004). Examining Turkish teachers’ sense of efficacy: an international perspective, American Educatinoal Research Association (AERA) Aannual Meeting, San Diego, CA, USA.
• Dilmaç, B., Çıkılı, Y., Işık, H., & Sungur, C. (2009). Teknik öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının yordayıcısı olarak mesleki benlik saygısı [Technical teacher candidates’ vocational self-esteem as predictor of attitudes related teaching prefessions]. Selçuk Üniversitesi Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Teknik-Online Dergi, 8(2), 127-143.
• Elliot, A., McGregor, H., & Gable, S. (1999). Achievement goals, study strategies, and exam performance: A mediational analysis. Journal of Educational Psychology, 91, 549–563. https://doi.org/10.1037/0022-0663.91.3.549
• Girgin, G., Özyılmaz Akamca, G., Ellez, A. M., & Oğuz, E. (2010). Okul öncesi öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları, mesleki benlik saygıları ve mesleki yeterlilik inançları [Preschool teacher candidates’ attitudes towards profession, self efficacy beliefs and professional self respects]. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 1-15.
• Grolnick, W.S., & Ryan, R.M. (1989). Parent styles associated with children's self-regulation and competence in school. Journal of Educational Psychology, 81, 143-154. https://doi.org/10.1037/0022-0663.81.2.143
• Henderson-King, D., & Smith, M. (2006). Meanings of education for university students: Academic motivation and personal values as predictors. Social Psychology of Education, 9(2), 195-221. https://doi.org/10.1007/s11218-006-0006-4
• Johnson, G., & Howell, A. (2005). Attitude toward instructional technology following required versus optional WebCT usage. Journal of Technology and Teacher Education, 13(4), 643-654.
• Kanadlı, S. (2017). Prospective teachers’ professional self-efficacy beliefs in terms of their perceived autonomy support and attitudes towards the teaching profession: A mixed methods study. Educational Sciences: Theory & Practice, 17, 1847–1871. https://doi.org/10.12738/estp.2017.5.0597
• Karagüven, M. H. (2012). Akademik motivasyon ölçeğinin Türkçe’ye adaptasyonu [The adaptation of academic motivation scale to Turkish]. Educational Sciences: Theory & Practice, 12(4), 2599-2620.
• Kaufman, R., S., E., & Sawyer, B. E. 2004. Primary-Grade teachers’ self-efficacy beliefs, attitudes toward teaching and discipline and teaching practice priorities in relation to the responsive classroom approach. The Elementary School Journal; 104 (4), 322-323.
• Küçükahmet, L. (1976). Öğretmen yetiştiren kurum öğretmenlerinin tutumları [The Attitudes of Teacher Training Teachers]. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları.
• Lin, Y. G., McKeachie, W. J., & Kim, Y. C. (2003). College student intrinsic and/or extrinsic motivation and learning. Learning and Individual Differences, 13(3), 251-258. https://doi.org/10.1016/S1041-6080(02)00092-4
• Mertens, D. M. (2014). Research and evaluation in education and psychology: Integrating diversity with quantitative, qualitative, and mixed methods. Los Angeles: Sage Publications.
• Mulholland, J., & Wallace, J. (2001). Teacher induction and elementary science teaching: Enhancing self efficacy. Teaching and Teacher Education, 17(2), 243–261. https://doi.org/10.1016/S0742-051X(00)00054-8
• Oğuz, A., & Topkaya, N. (2008). Ortaöğretim alan öğretmenliği öğrencilerinin öğretmen öz yeterlilik inançları ile öğretmenliğe ilişkin tutumları [Secondary education non- thesis graduate program students’ self-efficacy beliefs and attitudes toward teaching profession]. Akademik Bakış, 14, 23–36.
• Oral, B. (2004). Eğitim fakültesi öğrenilerinin öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları [The attitudes of students in the Faculty of Education towards the profession of teaching]. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 15 (4),88–98.
• Ömür, Y. E., & Nartgün, Ş. S. (2013). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları ile yaşam doyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi [Relationship between prospective teachers’ attitudes towards teaching profession and their motivation levels]. Eğitimde Politika Analizi, 2 (2), 41-55.
• Özyürek, A., & Erbay, F. (2015). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Öğretmenlik Tutumları İle Yaşam Doyumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi [The investigation of relationship between teaching attitudes and life satisfaction of preschool teachers]. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6, 31-48.
• Ryan, R. M., & Deci, E.L. (2000a). Intrinsic and extrinsic motivations: Classic definitions and new directions. Contemporary Educational Psychology, 25, 54-67. https://doi.org/10.1006/ceps.1999.1020
• Ryan, R.M., & Deci, E.L. (2000b). Self-determination theory and the facilitation of intrinsic motivation, social development, and well-being. American Psychologist, 55, 68-78. https://doi.org/10.1037/0003-066X.55.1.68
• Recepoğlu, E. (2013). Öğretmen adaylarının yaşam doyumları ile öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi [Analyzing the relationship between prospective teachers’ life satisfaction and attitudes concerning teaching profession]. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,1, 311-326.
• Saracaloğlu A.S. ,& Dinçer B. (2009). A study on correlation between self-efficacy and academic motivation of prospective teachers. Procedia Social and Behavioral Sciences,1, 320–325. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2009.01.060
• Saracaloğlu, A.S., Kumral , O., & Kanmaz, A. (2009). Ortaöğretim sosyal alanlar öğretmenliği tezsiz yüksek lisans öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik yeterlikleri kaygıları ve akademik güdülenme düzeyleri [Anxieties, academic motivation levels and competencies at teaching profession of students at secondary education fields teaching nonthesis master program]. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 38-54.
• Senemoğlu, N. (2005). Gelişim, öğrenme ve öğretim: Kuramdan uygulamaya [Development, learning and teaching: From theory to the practice]. Ankara, Turkey: Pegem A Akademi.
• Semerci, N., & Semerci, Ç. (2004). Türkiye’de öğretmenlik tutumları [The teacher attitudes in Turkey]. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(1), 137–146.
• Sülen Şahin, F. (2010). Teacher candidates' attitudes towards teaching profession and life satisfaction levels. Procedia Social and Behavioral Sciences, 2:5196–5201. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2010.03.845
• Şahin, Ş. (2008). Beden eğitimi öğretmenlerinin tükenmişlik ve yaşam doyumu düzeyleri [Levels of burnout and life satisfaction physical education teachhers].Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Mersin.
• Şahin, İ. (2013). Öğretmenlerin iş doyumu düzeyleri [Job satisfaction levels of teachers]. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, X (1):142-167.
• Şahin, H., & Çakar, E. (2011). Eğitim fakültesi oğrencilerinin öğrenme stratejileri ve akademik güdülenme düzeylerinin akademik başarıya etkisi [The effects of students’ academic motivation and students’ learning strategies on students’ success]. Journal of Turkish Educational Sciences, 9(3), 519-540.
• Şahin, F. S., Zade, B. M. & Direk, H. (2009). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ve yaşam doyum düzeyleri [Prospective teachers’ life satisfaction and attitudes concerning teaching profession]. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultay’ında sunulan bildiri, Ege Üniversitesi, İzmir.
• Şimşek, H. (2005). Ortaöğretim alan öğretmenliği tezsiz yüksek programina devam eden öğrencilerin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları[Prospective branch teachers’ attitudes concerning teaching profession]. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Elektronik Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 1-26.
• Şimşek, E. (2011). Örgütsel iletişim ve kişilik özelliklerinin yaşam doyumuna etkileri [The effects of organizatıonal communication and personality traits on life satisfaction]. Doktora Tezi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Telef, B.B. (2011). Öğretmenlerin öz-yeterlikleri, iş doyumları, yaşam doyumları ve tükenmişliklerinin incelenmesi [The study of teachers’ self-efficacy, job satisfaction, life satisfaction and burnout]. İlköğretim Online, 10 (1), 91-108.
• Tschannon-Moran, M., Woolfolk-Hoy, A., & Hoy, W. K. (1998). Teacher efficacy: Its meaning and measure. Review of Educational Research, 68(2), 202–248. https://doi.org/10.3102/00346543068002202
• Tschannen-Moran, M., & Woolfolk-Hoy, A. (2001). Teacher efficacy: Capturing an elusive construct. Teaching and Teacher Education, 17, 783–805. https://doi.org/10.1016/S0742-051X(01)00036-1
• Terzi, M., Ünal., M., & Gürbüz., M.Ç. (2011). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının matematiğe yönelik akademik güdülenme düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. [Investigation of some variables of Primary mathematic prospective teachers academic motivation levels]. 10. Matematik Sempozyumu. Işık Üniversitesi, İstanbul.
• Ünlü, H. (2011). Beden eğitimi öğretmenliği mesleğine yönelik tutum ölçeği [Developing an attitude scale for the profession of physical education teaching] geliştirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 1(4), 2005-2020.
• Üstüner, M. (2006). Reliability and validity study of an attitude scale of teaching profession. Educational Administration: Theory and Practice, 12(45), 109–127.
• Üstüner, M., Demirtaş, H., & Cömert, M. (2009). The attitudes of prospective teachers towards the profession ofteaching: The case of İnönü University, Faculty of Education. Education and Science, 34(151), 140-155.
• Vallerand, R. J., Pelletier, L. G., Blais, M. R., Briere, N. M., Senecal, C., & Vallieres, E. F. (1992). The Academic Motivation Scale: A measure of intrinsic, extrinsic, and amotivation in education. Educational and psychological measurement, 52(4), 1003-1017. https://doi.org/10.1177/0013164492052004025
• Woolfolk Hoy, A., & Burke-Spero, R. (2005). Changes in teacher efficacy during the early years of teaching: A comparison of four measures. Teaching and Teacher Education, 21, 343–356. https://doi.org/10.1016/j.tate.2005.01.007
• Yalçın-İncik, E., & Kılıç, E. (2014). Attitudes regarding the teaching profession, professional efficacy beliefs and vocational self-esteem of teacher canditates enrolled at education faculties and pedagogic formation programmes. International Journal of Social Sciences & Education, 4(2), 380-391.