Benlik Saygısı ve Psikolojik Sağlamlık İlişkisinde Anlamlı Yaşamın Aracılık Rolü

Yıl 2022, Cilt: 23 Sayı: 2, 910 - 928, 15.09.2022

Caner Doğrusever , Nuri Türk , Hasan Batmaz

https://doi.org/10.17679/inuefd.1029866

Cited By: 6

Öz

Bu araştırmanın amacı, benlik saygısı ile psikolojik sağlamlık arasındaki ilişkide anlamlı yaşamın aracı rolünün olup olmadığını incelemektir. Araştırmanın çalışma grubu farklı üniversitelerde eğitim gören 190 erkek (%45,6) ve 227 kadın (%54,4) olmak üzere 417 üniversite öğrencisinden oluşmaktadır. Araştırmada kolay ulaşılabilir örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada veriler Kısa Psikolojik Sağlamlık Ölçeği, İki Boyutlu Benlik Saygısı Ölçeği ve Anlamlı Yaşam Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Verilerin analizi için korelasyon analizleri, Yapısal Eşitlik Modellemesi ve Bootstrapping İşlemi kullanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre, benlik saygısı ile psikolojik sağlamlık ve anlamlı yaşam arasında pozitif yönlü anlamlı ilişkiler tespit edilmiştir. Ayrıca benlik saygısı ile psikolojik sağlamlık arasında anlamlı yaşamın kısmi aracı rolü olduğu saptanmıştır. Anlamlı yaşam, benlik saygısının psikolojik sağlamlık üzerindeki etkisinin düşmesinde anlamlı bir etkiye sahiptir. Son olarak çalışmanın doğurguları ile olası bazı açıklamalar, sınırlılıklar ve bazı öneriler tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Anlamlı yaşam, benlik saygısı, psikolojik sağlamlık, yapısal eşitlk modellemesi, bootstrapping

The Mediating Role of Meaningful Life in the Relationship Between Self-Esteem and Psychological Resilience

Öz

The purpose of this research is to examine whether meaningful life has a mediating role in the relationship between self-esteem and psychological resilience. The study group of the research consists of 417 university students, 190 male (45.6%) and 227 female (54.4%) studying at different universities. Easily accessible sampling method was used in the research. In the study, data were collected using the Brief Psychological Resilience Scale, the Two-Dimensional Self-Esteem Scale and the Meaningful Life Scale. Correlation analysis, Structural Equation Modeling and Bootstrapping Process were used for data analysis. According to the findings, positive and significant relationships were found between self-esteem, psychological resilience and meaningful life. In addition, it was determined that there is a partial mediating role of meaningful life between self-esteem and psychological resilience. Meaningful life has a significant effect on decreasing the effect of self-esteem on psychological resilience. Finally, the implications of the study, some possible explanations, limitations and some suggestions are discussed.

Anahtar Kelimeler

Meaningful Life, Self-Esteem, Psychological Resilience, Structural Equation Modelling, Bootstrapping

Kaynakça

• Adams, E. T. (1995). The effects of cooperative learning on the achievement and self-esteem levels of students in the inclusive classroom (Doctoral dissertation, Wayne State University).
• Aiena, B. J., Buchanan, E. M., Smith, C. V., & Schulenberg, S. E. (2016). Meaning, resilience, and traumatic stress after the Deepwater Horizon oil spill: A study of Mississippi coastal residents seeking mental health services. Journal of Clinical Psychology, 72(12), 1264-1278. https://doi.org/10.1002/jclp.22232
• Arıcı, N. (2013). “Psikolojik Dayanıklılık.”Güncel Psikolojik Kavramlar 1 Pozitif Psikoloji, 1. Basım, Editör: Ahmet Akın, Kitap Matbaacılık, ss. 242-250.
• Arslan, G. (2015). Ergenlerde psikolojik sağlamlık: Bireysel koruyucu faktörlerin rolü. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5(44), 73-82.
• Arslan, G. (2019). Mediating role of the self–esteem and resilience in the association between social exclusion and life satisfaction among adolescents. Personality and Individual Differences, 151, 109514. https://doi.org/10.1016/j.paid.2019.109514
• Arslan, G. (2020). Anlamlı Yaşam Ölçeğinin Geliştirilmesi: Anlamlı Yaşama İlişkin Kısa ve Etkili Bir Ölçme Aracı. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (56), 227-242.
• Arslan, G., Yildirim, M., & Wong, pTP. (2020). Meaningful living, resilience, affective balance, and psychological health problems during COVID-19. 10.31234/osf.io/wsr3e
• Bandalos, D. L. (2002). The effects of item parceling on goodness-of-fit and parameter estimate bias in structural equation modeling. Structural equation modeling, 9(1), 78-102. https://doi.org/10.1207/S15328007SEM0901_5
• Batmaz, H., Türk, N., & Doğrusever, C. (2021). The mediating role of hope and loneliness in the relationship between meaningful life and psychological resilience in the Covid-19 pandemic during. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(5), 1403-1420. https://doi.org/10.18506/anemon.895199
• Camadan, F., & Kıraç, S. N. Üniversite Öğrencilerinin Psikolojik Sağlamlığının Yordayıcısı Olarak Benlik Saygısı ve Çeşitli Demografik Değişkenlerin İncelenmesi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, (2), 253-263. https://doi.org/10.5961/jhes.2020.387
• De Klerk, J. J., Boshoff, A. B., & Van Wyk, R. (2009). Measuring meaning in life in South Africa: Validation of an instrument developed in the USA. South African Journal of Psychology, 39(3), 314-325. https://doi.org/10.1177/008124630903900306
• Doğan, T. (2011). İki boyutlu benlik saygısı: Kendini sevme ve Öz-yeterlik Ölçeği’nin Türkçe uyarlaması ve psikometrik özelliklerinin incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 36 (162), 126-137.
• Doğan, T. (2015). Kısa Psikolojik Sağlamlık Ölçeği’nin Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Happiness & Well-Being, 3(1), 93-102.
• Du, H., Li, X., Chi, P., Zhao, J., & Zhao, G. (2017). Meaning in life, resilience, and psychological well-being among children affected by parental HIV. AIDS care, 29(11), 1410-1416. https://doi.org/10.1080/09540121.2017.1307923
• Dumont, M., & Provost, M. A. (1999). Resilience in adolescents: Protective role of social support, coping strategies, self-esteem, and social activities on experience of stress and depression. Journal of youth and adolescence, 28(3), 343-363. https://doi.org/10.1023/A:1021637011732
• Eker, H., Taş, İ., & Anlı, G. (2020). Üniversite öğrencilerinde psikolojik sağlamlık ile yaşamın anlamı ve algılanan sosyal destek arasındaki ilişkinin incelenmesi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(39), 1182-1199. https://doi.org/10.46928/iticusbe.786008
• Fergusson, D. M. ve Lynskey, M. T. (1996). Adolescent resiliency to family adversity. Journal of Child Psychology and Psychiatry and Allied Disciplines, 37, 281-292. https://doi.org/10.1111/j.1469-7610.1996.tb01405.x
• Frankl, V. E. (1985). Man's search for meaning. Simon and Schuster.
• Frankl, V. E., Budak, S., & Ayar, S. (2018). İnsanın anlam arayışı. Okuyan Us.
• Garmezy, N. (1991). Resilience in children's adaptation to negative life events and stressed environments. Pediatric annals, 20(9), 459-466. https://doi.org/10.3928/0090-4481-19910901-05
• Gizir, C. A. (2007). “Psikolojik Sağlamlık, Risk Faktörleri ve Koruyucu Faktörler Üzerine Bir Derleme Çalışması”. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(28): 113-128.
• Güloğlu, B., & Karaırmak, Ö. (2010). Üniversite Öğrencilerinde Yalnızlığın Yordayıcısı Olarak Benlik Saygısı ve Psikolojik Sağlamlık. Ege Eğitim Dergisi, 11(2), 73-88.
• Hayes, A. F. (2013). Introduction to mediation, moderation, and conditional process analysis: A regression-based approach. New York: Guilford Press.
• Karaırmak, Ö. (2007). Investigation of personal qualities contributing to psychological resilience among earthquake survivors: A model testing study. (Yayımlanmamış doktora tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara
• Karaırmak, Ö. (2006). Resilience, risk and protective factors. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 3(26).
• Karairmak, Ö., & Siviş-Çetinkaya, R. (2011). Benlik Saygısının ve Denetim Odağının Psikolojik Sağlamlık Üzerine Etkisi: Duyguların Aracı Rolü. Turkish Psychological Counseling & Guidance Journal, 4(35).
• Karatas, Z., & Cakar, F. S. (2011). Self-Esteem and Hopelessness, and Resiliency: An Exploratory Study of Adolescents in Turkey. International Education Studies, 4(4), 84-91. http://dx.doi.org/10.5539/ies.v4n4p84
• Kim, T. H., Lee, S. M., Yu, K., Lee, S., & Puig, A. (2005). Hope and the meaning of life as influences on Korean adolescents’ resilience: Implications for counselors. Asia pacific education review, 6(2), 143-152. https://doi.org/10.1007/BF03026782
• Kline, R. B. (2011). Convergence of structural equation modeling and multilevel modeling. https://dx.doi.org/10.4135/9781446268261.n31
• Little, T. D., & Rhemtulla, M. (2013). Planned missing data designs for developmental researchers. Child Development Perspectives, 7(4), 199-204. https://doi.org/10.1111/cdep.12043
• Miller, H. M. (2000). Cross-cultural validity of a model of self-worth: Application to Finnish children. Social Behavior and Personality, 28, 105-118. https://doi.org/10.2224/sbp.2000.28.2.105
• Mohseni, M., Iranpour, A., Naghibzadeh-Tahami, A., Kazazi, L., & Borhaninejad, V. The relationship between meaning in life and resilience in older adults: a cross-sectional study. Health Psychology Report, 7(2), 133-138. https://doi.org/10.5114/hpr.2019.85659
• Moksnes, U. K., ve Reidunsdatter, R. J. (2019). Self-esteem and mental health in adolescents–level and stability during a school year. Norsk Epidemiologi, 28 (1-2), 56-97. https://doi.org/10.5324/nje.v28i1-2.3052
• Murray, C. (2003). Risk factors, protective factors, vulnerability, and resilience: A framework for understanding and supporting the adult transitions of youth with high-incidence disabilities. Remedial and special education, 24(1), 16-26. https://doi.org/10.1177/074193250302400102
• Öner, Ç. (2019). Genç yetişkin egzersiz liderlerinin benlik saygıları ve psikolojik dayanıklılıklarının incelenmesi. Spor Eğitim Dergisi, 3 (2), 121-136.
• Özdemir, N., & Adıgüzel, V. (2021). Sağlık çalışanlarında sosyal zekâ, benlik saygısı ve psikolojik sağlamlık arasındaki ilişki ve etkileyen faktörler. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 12(1), 18-28. 10.14744/phd.2020.96658
• Park, N., & Peterson, C. (2010). Does it matter where we live?: The urban psychology of character strengths. American Psychologist, 65(6), 535. https://doi.org/10.1037/a0019621
• Pişkin, M. (2003). Özsaygı geliştirme eğitimi. (ed. Y. Kuzgun) İlköğretimde Rehberlik. Ankara: Nobel Yayınları, sf. 95-123.
• Preacher, K. J., & Hayes, A. F. (2008). Asymptotic and resampling strategies for assessing and comparing indirect effects in multiple mediator models. Behavior research methods, 40(3), 879-891. https://doi.org/10.3758/BRM.40.3.879
• Preacher, K. J., & Hayes, A. F. (2004). SPSS and SAS procedures for estimating indirect effects in simple mediation models. Behavior research methods, instruments, & computers, 36(4), 717-731. https://doi.org/10.3758/BF03206553
• Rosenberg, M. (1965). Rosenberg self-esteem scale (RSE). Acceptance and commitment therapy. Measures package, 61(52), 18.
• Rosenberg, M. (1976). Beyond Self-Esteem: Some Neglected Aspects of the Self-Concept.
• Rutter, M. (1987). Psychosocial resilience and protective mechanisms. American journal of orthopsychiatry, 57(3), 316-331. https://doi.org/10.1111/j.1939-0025.1987.tb03541.x
• Rutter, M. (1999). Resilience concepts and findings: Implications for family therapy. Journal of family therapy, 21(2), 119-144. https://doi.org/10.1111/1467-6427.00108
• Sameroff, A. J., & Seifer, R. (1990). Early contributors to developmental risk. Risk and protective factors in the development of psychopathology, pp. 52-66.
• Sezer, S. (2012). A viewto the subject of the meaning of life in terms of theoretical and psychometric studies. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 45(1), 209-228. https://doi.org/10.1501/Egifak_0000001242
• Smith, B. W., Dalen, J., Wiggins, K., Tooley, E., Christopher, P., & Bernard, J. (2008). The brief resilience scale: Assessing the ability to bounce back. International Journal of Behavioral Medicine, 15, 194–200. https://doi.org/10.1080/10705500802222972
• Tafarodi, R. W., & Swann, W. B. (1995). Self-likingand self-competence as dimensions of global self-esteem: Initialvalidation of a measure. Journal of PersonalityAssessment, 65, 322–342. https://doi.org/10.1207/s15327752jpa6502_8
• Tugade, M. M., Fredrickson, B. L., & Feldman Barrett, L. (2004). Psychological resilience and positive emotional granularity: Examining the benefits of positive emotions on coping and health. Journal of personality, 72(6), 1161-1190. https://doi.org/10.1111/j.1467-6494.2004.00294.x
• Ye, S., Yu, L., ve Li, K. (2012). A cross-lagged model of self-esteem and life satisfaction: Gender differences among Chinese university students. Personality and Individual Differences, 52, 546-551. https://doi.org/10.1016/j.paid.2011.11.018
• Zautra, A., Hall, J. S., & Murray, K. (2010). Resilience: A new definition of health for people and communities. In J. R. Reich, A. J. Zautra, & J. S. Hall (Eds.), Handbook of adult resilience (pp. 3–30). New York, NY: Guilford Press.
• Zhang, J., Peng, J., Gao, P., Huang, H., Cao, Y., Zheng, L., & Miao, D. (2019). Relationship between meaning in life and death anxiety in the elderly: self-esteem as a mediator. BMC geriatrics, 19(1), 1-8. https://doi.org/10.1186/s12877-019-1316-7
• Zhang, K., Fujita, Y., Chang, L., Qu, Y., Pu, Y., Wang, S., ... & Hashimoto, K. (2019). Abnormal composition of gut microbiota is associated with resilience versus susceptibility to inescapable electric stress. Translational psychiatry, 9(1), 1-9. https://doi.org/10.1038/s41398-019-0571-x