Covid-19 Pandemi Döneminde Eğitim Kurumlarında Örgütsel Dayanıklılık ve Örgütsel Sağlık İlişkisi

Yıl 2022, Cilt: 23 Sayı: 2, 787 - 810, 15.09.2022

Mustafa Altıntaş , Musa Özata

https://doi.org/10.17679/inuefd.1062251

Cited By: 1

Öz

Bu araştırmanın amacı Yozgat ilinde Milli Eğitim Bakanlığına bağlı okulların örgütsel dayanıklılıklarının örgütsel sağlık durumuna etkisini araştırmaktır. Bu amaçla Covid-19 salgın döneminde Türkiye’de devlet tarafından alınan kısıtlama kararlarına göre eğitim kurumlarının salgına karşı dayanıklılık göstergeleri ve bu durumun örgütsel sağlık algısına etkisi belirlenmek istenmiştir. Nicel araştırma deseninde planlanan çalışmaya, Yozgat ilinde ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapan öğretmenler katılım göstermiştir. Çalışmadan elde edilen veriler SPSS 22.00 ve AMOS 24.00 paket programıyla analiz edilmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre örgütsel dayanıklılığın örgütsel sağlık üzerinde pozitif yönlü ve anlamlı bir etkisi olduğu belirlenmiştir. Eğitim kurumlarında örgütsel dayanıklılığın artması örgütsel sağlık düzeyinin de artıracağı anlaşılmıştır. Eğitim kurumlarının örgütsel dayanıklılıkları ve örgütsel sağlık durumlarının orta seviyede olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Covid-19 Salgını, Örgütsel Dayanıklılık, Örgütsel Sağlık

The Effect of Organizational Resilience of Educational Institutions on Perception of Organizational Health during the Covid-19 Pandemic Period

Öz

The purpose of this research is to investigate the effect of organizational resilience of schools affiliated to the Ministry of National Education in Yozgat province on the organizational health status. For this purpose, it was aimed to determine the resilience indicators of educational institutions against the epidemic and the effect of this situation on the perception of organizational health according to the restriction decisions taken by the state during the Covid-19 epidemic period in Turkey. Teachers working in primary, secondary and high schools in Yozgat participated in the study, which was planned in a quantitative research design. The data obtained from the study were analyzed with SPSS 22.00 and AMOS 24.00 package program. According to the findings obtained from the research, it was determined that organizational resilience has a positive and significant effect on organizational health. It has been understood that the increase in organizational resilience in educational institutions will also increase the level of organizational health. It has been observed that the organizational resilience and organizational health status of educational institutions are at a moderate level.

Anahtar Kelimeler

Covid-19 pandemic, Organizational Resilience, Organizational Health

Kaynakça

• Akgün, A.E. & Keskin, H. (2014). Organisational resilience capacity and firm product innovativeness and performance. International Journal of Production Research, 52 (23), 6918-6937.
• Aksulu Köse, A. ve Güçlü, N. (2018). Özel okul müdürlerinin stratejik liderlik davranışları ile örgütsel sağlık arasındaki ilişki. Çağdaş Yönetim Bilimleri Dergisi, 5 (3) , 241-252.
• Altıntaş, M. (2019). Örgütsel sağlık ve erdemli raporlama (whistleblowing) arasındaki ilişkinin araştırılması: eğitim ve sağlık kuruluşları örneği (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırşehir.
• Altıntaş, M. (2021). Yönetim, strateji ve örgütsel davranış bağlamında metafor kavramlar: örgütsel sağlık ve örgütsel hastalıklar, (Editör, Karabulut, Ş.) Yönetim-Strateji-Organizasyon: Teoride ve Uygulamada, Gazi Kitabevi, Cilt-2, 1. Baskı, Ankara.
• Altıntaş, M. ve Özata, M. (2020). Erdemli Raporlama ve Örgütsel Sağlık İlişkisi (Eğitim ve Sağlık Çalışanlarında Bir Araştırma). İstanbul: Efe Akademi Yayınları.
• Altıntaş, M. ve Özata, M. (2020b). Researching the relationship between organizational health and whistleblowing behavior: education and health organizations version. Journal of International Health Sciences and Management, 6 (10), 12-34.
• Altıntaş, M. ve Özata, M. (2021). Toplumun COVID-19 pandemisi sürecinde uygulamaya konulan tedbirlere yönelik düşüncelerinin ve tedbirlere uyma durumlarının incelenmesi. Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 1 (3), 172-185.
• Annarelli, A. & Nonino, F. (2016). Strategic and operational management of organizational resilience: current state of research and future directions. Omega, 62, 1-18.
• Burnard, K., & Bhamra, R. (2011). Organisational resilience: development of a conceptual framework for organisational responses. International Journal of Production Research, 49 (18), 5581-5599.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş., Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Can, A. (2017). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Ankara: Pegem Akademi.
• Cengiz, R. (2008). Profesyonel Futbol Kulübü Yöneticilerinin Dönüşümsel Liderlik Stilleri İle Kulüplerinin Örgüt Sağlığı ve Futbolcuların Yıldırma (Mobbing) Yaşamaları Arasındaki İlişki. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Chan, J. W. K. (2011). Enhancing organisational resilience: application of viable system model and mcda in small hong kong company. International Journal of Production Research, 49(18), 5545-5563.
• Coşkun, R., Altunışık, R. ve Yıldırım, E. (2019). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
• Çelik, K. ve Tosun, A. (2019). Okul yöneticilerinin çatışma yönetim stilleri ile örgütsel sağlık arasındaki ilişki. Adıyaman Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(1), 99-121.
• Denhardt, J., & Denhardt, R. (2010). Building organizational resilience and adaptive management. hanbook of adult resilience, (Ed. J. W. Reich, A. J. Zautra, H. S. Hall), The Guilford Press, New York.
• Duchek, S. (2019). Organizational resilience: a capability-based conceptualization. Business Research, 13 (1), 215-246.
• Emhan, A. (2005). Organizasyon sağlığı ve iş örgütlerinde bir uygulama. (yayınlanmamış doktora tezi). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Fletcher, D., & Sarkar, M. (2013). Psychological resilience: A review and critique of definitions, concepts, and theory. European psychologist, 18(1), 12-23.
• Gerçek, M. ve Yılmaz Börekçi, D. (2019). “Resilience” kavramına örgüt bağlamında türkçe karşılık önerileri. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 28 (2), 198-213.
• Gerçek, M., ve Yılmaz Börekçi, D. (2017). Birey düzeyinde ilişkisel ve operasyonel rezilyans (yine/yenilenme) kapasitesi: bir ölçek geliştirme çalışması. İşletme Araştırmaları Dergisi İSARDER, 9(3), 149-176.
• Gizir, C. A. (2016). Psikolojik sağlamlık, risk faktörleri ve koruyucu faktörler üzerine bir derleme çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(28), 113-128.
• Heath, C., Sommerfield, A., & von Ungern-Sternberg, B. S. (2020). Resilience strategies to manage psychological distress among healthcare workers during the COVID-19 pandemic: a narrative review. Anaesthesia, 75(10), 1364-1371.
• Helbing, D., Ammoser, H. & Kühnert, C. (2006). Information flows in hierarchical networks and the capability of organizations to successfully respond to failures, crises, and disasters. Physica A: Statistical Mechanics and its Applications, 363 (1), 141-150.
• Hoy, W. K., & Feldman, J. A. (1987), Organizational health: the concept and its measure. Journal of Research and Development in Education, 20, 30-38. https://sozluk.gov.tr/ Erişim Tarihi: 8 Ocak 2021.
• Hundal, G. S., Thiyagarajan, S.,Alduraibi, M., Laux, C. M. Furterer, S. L., Cudney, E. A., & Antony, J. (2020). Lean six sigma as an organizational resilience mechanism in health care during the era of covid-19. International Journal of Lean Six Sigma, 12 (4), 762-783.
• İşcan, G. Ç., ve Malkoç, A. (2017). özel gereksinimli çocuğa sahip ailelerin umut düzeylerinin başa çıkma yeterliği ve yılmazlık açısından incelenmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 120-127.
• Kantur, D. ve İşeri Say, A. (2015). Measuring organizational resilience: a scale development. Journal of Business Economics and Finance, 4 (3), 456-472.
• Kırbaşlar, M. ve Yılmaz Börekçi, D. (2015). İnsan kaynakları yönetimi aracılığıyla ilişkisel ve operasyonel rezilyans kapasitesi oluşturma, 23. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongres, Muğla, Türkiye, 14-16 Mayıs, Cilt 1, 436-441.
• Kumbalı, H. Ç. (2018). Örgüt yapısına göre bilgi yönetimi ve örgütsel dayanıklılık ilişkisi, (yayınlanmamış doktora tezi). Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Kuntz, J. R., Näswall, K., & Malinen, S. (2016). Resilient employees in resilient organizations: Flourishing beyond adversity. Industrial and Organizational Psychology, 9(2), 456-462.
• Lengnick-Hall, C. A., Beck, T.E., & Lengnick-Hall, M.L. (2011).Developing a capacity for organizational resilience through strategic human resource management. Human Resource Management Review, 21(3), 43-255.
• Lyden, J. A. & Klingele, W. E. (2000). Supervising organizational health. Supervision, 61 (12), 3-6.
• Ma, Z., Xiao, L., & Yin, J. (2018). Toward a dynamic model of organizational resilience. Nankai Business Review International, 9 (3), 246-263.
• Mallak, L. (1998). Putting organizational resilience to work. Industrial Management, December, 1-9.
• Miles, M.B. (1969). Planned change and organizational health: Figure and ground. F. Carver ve T. J. Sergiovanni (Eds.), Organizations and human behavior: Focus on schools (375-391). New York: McGraw-Hill.
• Näswall, K., Kuntz, J., & Malinen, S. (2015). Employee resilience scale (EmpRes): Technical report (Resilient Organisations Research Report 2015/04). Christchurch, New Zealand: University of Canterbury.
• Ngoc Su, D., Luc Tra, D., Thi Huynh, H. M., Nguyen, H. H. T., & O’Mahony, B. (2021). Enhancing resilience in the Covid-19 crisis: lessons from human resource management practices in Vietnam. Current Issues in Tourism, 1-17.
• Orth, D., & Schuldis, P.M. (2021). Organizational learning and unlearning capabilities for resilience during COVID-19. The Learning Organization, 1 (12), 509-522.
• Öz, P. D. F., ve Yılmaz, U.H.E B.(2009). Ruh sağlığının korunmasında önemli bir kavram: Psikolojik sağlamlık. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 16(3), 82-89.
• Özbudak, E.Ç., & Işık, İ. (2020). Organizational traumas: Perceived trauma risk in white collar workers and ıts relation to organizational resilience. Cyprus Turkish Journal of Psychiatry and Psychology, 2(2), 97-105.
• Sağlığın Teşviki ve Geliştirilmesi Sözlüğü (2011). Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, 1. Baskı, Anıl Matbaacılık, Ankara.
• Schuyler, K.G. (2004). The possibility of healthy organizations: toward a new framework for organizational theory and practice. Journal of Applied Sociology / Sociological Practice, 21(2) / 6(2), 57-79.
• Sullivan-Taylor, B. & Branicki, L. (2011). Creating resilient SMEs: Why one size might not fit all. International Journal of Production Research, 49(18), 5565-5579.
• Sutcliffe, K.M., & Vogus, T.J. (2003) Organizing For Resilience, (Ed. K. Cameron; J. E. Dutton; R. E. Quinn) Positive Organizational Leadership Içinde,94-110, Borret Koehler: San Francisco.
• Tuğal, F. N. , Topsakal, Y. ve İplik, E. (2017). Örgütsel sağlığın çalışanların iş tatmini ve yabancılaşma düzeyine etkisinde örgütsel adaletin aracı rolü. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 7 (3), 479-488.
• Valikangas, L., Hoegl, M. & Gibbert, M. (2009). why learning from failure isn’t easy (and what to do about it): Innovation trauma at sun microsystems. European Management Journal, 27, 225-233.
• Yıldırım, G. (2016). Okul öncesi öğretmenlerinin meslekten tükenmişlik ve psikolojik yılmazlık düzeyi ilişkisi. Electronic Turkish Studies, 11(14), 811-826.
• Yüksel, D., Yabana Kiremit, B. ve Aydın, G.Z. (2021), Organizational resilience perception of health care personnel during the covid-19 pandemic, Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 7(1), 79-91.