Türkiye’de Yaşayan Yetişkin Yabancılara Yönelik Hazırlanan “Sosyal Uyum ve Yaşam Eğitimi” Programının Çokkültürlülük Açısından İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 24 Sayı: 1, 628 - 647, 13.05.2023

Kadriye Dimici

https://doi.org/10.17679/inuefd.1158786

Öz

Son yıllarda aldığı göç nedeniyle hızlı bir şekilde çokkültürlü ülke haline gelen Türkiye’de göçmenlerin topluma entegrasyonu ile ilgili önemli adımlar atılmalıdır. Çokkültürlü eğitimin, bireylere kendi kültürlerini eğitim ortamına aktarmaya imkân vermesine ek olarak eşitlikçi bir bakış açısını ve farklı gruplar arasında diyalog geliştirmeyi savunması nedeniyle göçmenlerin topluma entegrasyonunda kullanılabilecek uygun bir yaklaşım olduğu anlaşılmaktadır. Yetişkin eğitimi ve çokkültürlülüğün ikisinde de öğrenen ihtiyaçlarının ön planda tutulduğu ve bireylerin eşit imkanlara sahip olmak için kendilerini geliştirmeleri gereken öğrenme ortamlarının vurgulandığı görülmektedir. Bu nedenle yetişkin göçmenlere yönelik yapılan çalışmalarda çokkültürlü eğitim anlayışından yararlanmak sosyal uyum sürecinin yönetilmesinde etkili sonuçlara ulaşılmasına yardımcı olabilir. Millî Eğitim Bakanlığı [MEB] ve Göç İdaresi Başkanlığı iş birliğinde Türkiye’de yaşayan yetişkin yabancıların sosyal uyumlarını kolaylaştırmak ve onlara günlük hayatlarını idame ettirmelerine destek olmak amacıyla geliştirilen “Sosyal Uyum ve Yaşam Eğitimi” [SUYE] Programının çokkültürlü eğitim ilkelerini ve yaklaşımlarını ne kadar ele aldığının belirlenmesi bu çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Çalışmada doküman inceleme yöntemi kullanılarak 2021 ve 2022 yılı SUYE öğretim programları hazırlanan ölçüt listesi aracılığıyla incelenmiştir. Bulgular programın yetişkin yabancıların günlük yaşamlarını kolaylaştıracak Türkiye ile ilgili bilgilere yer verdiğini ve Türk kültürü açısından farkındalık artırmaya yönelik bir kapsamı olduğunu, ancak katılımcıların kendi kültürlerini kapsayıcı bir yaklaşımın olmadığını ve çokkültürlülük açısından farklılıkların göz ardı edilip ev sahibi ülkenin kültürüne uyum sağlama yönünde bir tutumun benimsendiğini göstermektedir. Bu programdan yararlanan bireylerin farklı kültürlerden olması nedeniyle kapsayıcılık ve çokkültürlü eğitim ilkeleri doğrultusunda programda düzenlemelerin yapılması daha etkili sonuçlara ulaşılmasını sağlayabilir.

Anahtar Kelimeler

çokkültürlü eğitim, yetişkin eğitimi, öğretim programı, sosyal uyum

Destekleyen Kurum

-

Kaynakça

• Adıgüzel, O. C. & Karagöl, İ. (2020). A study on the primary education curricula in the context of socialization, multiculturalism and democratic values. Journal of Theoretical Educational Science, 13(1), 1-24.
• Ahrens, A., Zascerinska, J., Melnikova, J., Jurgaityte, V., Aleksejeva, L. & Gukovica, O. (2020). Culturally responsive teaching of immigrants in adult education: a case study in Sweden. Journal of Regional Economic and Social Development, 1(12), 18-27.
• American Psychological Association [APA] (2002). Guidelines on multicultural education, training, research, practice, and organizational change for psychologists. https://www.apa.org/about/policy/multicultural-guidelines-archived.pdf adresinden 01.06.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Banks, J.A. (2010). Multicultural education: Characteristics and goals. İçinde J.A. Banks ve C.A. McGee-Banks, (Eds.), Multicultural education: issues and perspectives (5.baskı) (s.3-32). ABD: John Wiley & Sons Publishing. Başbay, A. (2014). Investigation of multicultural education courses: The case of Georgia State University. Educational Sciences Theory and Practice, 14(2), 585- 608. doi: 10.12738/estp.2014.2.2055.
• Castagno, A.E. (2009). Making sense of multicultural education: a synthesis of the various typologies found in the literature. Multicultural Perspectives, 11(1), 43-48. doi: 10.1080/15210960902717502
• Cırık, İ. (2014). Investigation of the relations between objectives of Turkish primary school curriculums and multiculturalism. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 116,74-76. doi: 10.1016/j.sbspro.2014.01.170
• Çalışkan-Sarı, A., Ok, G., Aksanyar, Y., Kadıoğlu, A. & Uylaş, T. (2021). Türkiye’ye göç eden yabancılara uygulanan sosyal uyum ve yaşam eğitimi programının geliştirilmesi ve etkililiğinin değerlendirilmesi. Göç Araştırmaları Dergisi, 7(2), 186-206.
• Demir, N. & Yurdakul, B. (2015). The examination of the required multicultural education characteristics in curriculum design. Procedia-Social and Behavioral Sciences 174, 3651-3655. doi: 10.1016/j.sbspro.2015.01.1085
• Dhungana, W. (2020). Cultural diversity responsive curriculum: document analysis from the basic education curriculum of Nepal. https://www.researchgate.net/publication/343635365_Cultural_Diversity_Responsive_Curriculum_Document_Analysis_from_the_Basic_Education_Curriculum_of_Nepal adresinden erişim sağlandı.
• Duman, T. (2019). Significance of education towards social cohesion: The case of Syrian refugees in Turkey. SEFAD, 41, 343-368. Doi: https://doi.org/10.21497/sefad.586638
• Global Education Monitoring [GEM] Report (2019). Migration, displacement and education: Building bridges, not walls. https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000265866 adresinden erişilmiştir.
• Gorski, P.C. (2017). Key characteristics of a multicultural curriculum. http://www.edchange.org/multicultural/curriculum/characteristics.html adresinden erişim sağlandı.
• Hanover Research (2020). Research brief & discussion guide-culturally responsive curriculum. Retrieved from: https://www.wasa-oly.org/WASA/images/WASA/6.0%20Resources/Equity/DISCUSSION%20GUIDE---CULTURALLY%20RESPONSIVE%20CURRICULUM.pdf
• Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü (2020). 2020 izleme ve değerlendirme raporu. http://hbogm.meb.gov.tr/www/izleme-degerlendirme-raporlari/kategori/104 adresinden erişilmiştir.
• Hinkel, H. (2019). Culturally responsive pedagogy and its relevance in the adult English as a second language classroom. Unpublished master thesis, University of San Francisco.
• İlbay, N. (2017). Hatay’daki Suriyeli mültecilerin sosyal yaşama adaptasyonu: sorunlar ve çözüm önerileri. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Mustafa Kemal Üniversitesi, Hatay.
• Kızıl, Ö. & Dönmez, C. (2017). Türkiye’deki Suriyeli sığınmacılara sağlanan eğitim hizmetleri ve sosyal bilgiler eğitimi bağlamında bazı sorunların değerlendirilmesi. International Journal of Education Technology and Scientific Researches, 4, 207-239.
• Koçyiğit, E. & Şimşek, H. (2019). Kapsayıcı eğitim bağlamında Türkiye’de ortaöğretim programlarında çokkültürlülüğün izleri. Kuram ve Uygulamada Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 75-90.
• Okçabol, R. (2006). Halk eğitimi (Yetişkin eğitimi). Ütopya Yayınevi. Parekh, B. (2000). Rethinking multiculturalism. London: Macmillan Press.
• Rhodes, C.M. (2018). Culturally responsive teaching with adult learners: A review of the literature. International Journal of Adult Vocational Education and Technology (IJAVET)9(4). doi: 10.4018/IJAVET.2018100103
• Seban, D. & Uyanık, H. (2016). Türkiye’de çokkültürlü eğitim: 1-5. sınıf programlarında yer alan kazanımların analizi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 6(1), 01-18, doi: http://dx.doi.org/10.14527/pegegog.2016.001.
• Subaşı, S. (2018). Adult education efforts for refugees: a case of a border city in Turkey. Dyskursy Młodych Andragogów, 19, 79-103.
• Şimşek, H., Dağıstan, A., Şahin, C., Koçyiğit, E., Dağıstan-Yalçınkaya, G., Kart, M. & Dağdelen, S. (2019). Kapsayıcı eğitim bağlamında Türkiye’de temel eğitim programlarında çokkültürlülüğün izleri. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 177-197.
• Taş, C. (2019). Sosyal bilgiler dersi öğretim programları ve ders kitaplarında çok kültürlülük: 1998-2017 sosyal bilgiler ders kitaplarının karşılaştırılması. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi], Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• The Council of European Union (2011). Council resolution on a renewed European agenda for adult learning. http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32011G1220(01)&from=EN adresinden erişilmiştir.
• World Values Survey [WVS] (2017-2020). World Values Survey Wave 7 (2017-2020): Results in % by country weighted by weight. https://www.worldvaluessurvey.org/WVSDocumentationWV7.jsp adresinden erişilmiştir.
• Yaman, F. (2017). Syrian refugees at the crossroads of integration and alienation. KADEM Journal of Women Studies, 3(1), 91-109.
• Yıldırım, A., & Şimşek H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (10. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.