Mikrotonal Fonksiyonlu Elektronik Orgun Makamsal Okuma Performansına Etkisi

Yıl 2023, Cilt: 24 Sayı: 2, 1106 - 1128, 15.09.2023

Kamil Onur Karataş , Cemal Yurga

https://doi.org/10.17679/inuefd.1011630

Öz

Bu araştırma, Türk Müziği makam dizilerinin öğretiminde kullanılan mikrotonal fonksiyonlu elektronik orgun müzik öğretmenliği öğrencilerinin makamsal okuma performans düzeylerine etkisini incelemek amacıyla yapılmıştır. Bu amaç doğrultusunda araştırma deneysel desenlerden “Tek gruplu ön test-son test desen” çerçevesinde yürütülmüştür. Araştırma, Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Müzik Öğretmenliği Programı’nda 2. ve 3. sınıf öğrencilerinin tamamının katılım gösterdiği 58 öğrenciden oluşan çalışma grubu ile yürütülmüştür. Araştırmada veri toplama aracı olarak öğrencilerin demografik özellikleriyle ilgili bilgileri elde etmeye yönelik “Genel Bilgi Formu” ve deneysel sürecin etkilerini ölçmeye yönelik “Hüseyni, Karcığar, Hüzzam ve Saba Makam Dizisi Okumaya Yönelik Performans Derecelendirme Formu” ile “Hüseyni, Karcığar Hüzzam ve Saba Ezgi Okumaya Yönelik Performans Derecelendirme Formu” kullanılmıştır. Verilerin analizinde çalışma grubunun ön test ve son test sonuçları arasında anlamlı bir fark olup olmadığını belirlemek amacıyla parametrik testlerden “Bağımlı Örneklemler için t-Testi” kullanılmıştır. Araştırmanın deney sürecinde ilk olarak çalışma grubundaki öğrencilere uygulama öncesi ön test olarak Hüseyni, Karcığar, Hüzzam, Saba makam dizisi okuma ile bu dizilerde hazırlanan ezgi okuma formları uygulanmıştır. Daha sonra öğrencilerle 10 haftalık deney süresi boyunca mikrotonal fonksiyonlu elektronik org ile makamsal okuma çalışmaları yapılarak aynı formlar süreç sonunda son test olarak yeniden uygulanmıştır. Araştırma sonucunda Türk Müziği makam dizilerini öğretiminde kullanılan mikrotonal fonksiyonlu elektronik orgun öğrencilerin makamsal okuma (makamsal dizi ve makamsal ezgi okuma) performansları üzerinde etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türk Müziği, Makam, Makamsal Okuma, Mikrotonal Fonksiyonlu Elektronik Org, Müzik Teknolojisi

Kaynakça

• Apaydınlı, K. (2006). Anadolu güzel sanatlar liseleri müzik bölümü öğrencilerinin müziksel işitme-okuma-yazma dersinde karşılaştıkları sorunlar ve çözüm önerileri. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Arel, H. S. (1968). Türk musikisi nazariyatı dersleri. İstanbul: Hüsnütabiyat Matbaası.
• Bozkurt, B., Yarman, O., Karaosmanoglu, M.K., and Akkoç, C, (2009). Weighing diverse theoritical models on turkish maqam music against pitch measurement: a comparison of peaks automatically derived from frequency histograms with proposed scale jones, Journal of New Music Research, 38/1, 45-70. https://doi.org/10.1080/09298210903147673.
• Burç, N., ve Şen, Y. (2019). Müzik eğitimi alan öğrencilerin müziksel işitme dersinde makamsal dikte yazma becerilerinin belirlenmesi. İdil Dergisi, 64, 1817-1834. Doi: 10.7816/idil-08-64-17.
• Büyüköztürk, Ş. Çakmak, E. K. Akgün, Ö. E. Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2019). Bilimsel araştırma yöntemleri. (26. Baskı) Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Çokluk, Ö., ve Köklü, N. (2020). Sosyal bilimler için istatistik. (23. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Can, M. C. (2002). Geleneksel Türk sanat müziğinde arel-ezgi-uzdilek ses sistemi ve uygulamada kullanılmayan bazı perdeler. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22 (1), 175-181.
• Cohen, J.W. (1988). Statistical power analysis fort he behavioral sciences. (2nd ed.) Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum.
• Çelik, S. (2014). Max/Mps tabanlı mikrotonal midi arayüz tasarımı. Doktora Tezi, Erciyes Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Kayseri.
• Demirtaş, E. (2021). Müzik eğitiminde mobil uygulama kullanımı ve öğrenime etki durumlarının araştırılması (Türk müziği örneği). Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Deniz, Y. (2009). Anadolu güzel sanatlar liseleri müzik bölümü öğrencilerinin müziksel işitme okuma ve yazma dersinin öğretim programında yer alan kazanımlara ulaşma durumlarının değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
• Er, A. (2012). Güzel sanatlar ve spor liselerinin müzik bölümlerinde okutulmakta olan müziksel işitme okuma ve yazma derslerindeki türk müziğine dayalı etkinliklere ilişkin öğretmen ve öğrenci görüşleri. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Ermiş, İ. (2009). Anadolu güzel sanatlar liselerinden mezun olan öğrencilerin müzik öğretmeni yetiştiren kurumlarda “müziksel işitme okuma ve yazma” alanındaki başarı durumlarının değerlendirilmesi: bursa örneği. Yüksek Lisans Tezi, Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Feridunoğlu, L. (2004). Müziğe giden yol: genç müzisyenin el kitabı. İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• Field, A. (2013). Discovering Statistics Using IBM SPSS Statistics. Thousand Oaks: Sage.
• Gerçek, İ. H., ve Haşhaş, S. (2009). Türk müziğinde basit makamlar ve bu makamların bağlama sazında icrası. İstanbul: Bakanlar Medya.
• Hardal, B. (2018). Müziksel işitme okuma yazma dersi öğretiminde müzik teknolojisi uygulamalarının başarıya etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Hasar, S. (2016). Müziksel işitme okuma ve yazma dersinde uygulanan geleneksel türk müziği solfej eğitiminin değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
• Kaçar, G. Y. (2002). Yorgo Bacanos’un ud icrasındaki aralıklar ve arel ezgi-uzdilek ses sistemi’ne göre bir karşılaştırma. G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22 (2), 155-161.
• Karadeniz, M. E. (1983). Türk musikisinin nazariye ve esasları. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Karataş, K. O., & Şengül, C. (2018). Türkiye’de mesleki müzik eğitimi veren kurumlardaki piyano ders içeriklerinin incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(1), 365-373.
• Lapp, D. R. (1998). The physics of music and musical ınstruments. wright center for ınnovative science education. medford: Massachusetts.
• Nacakcı, Z., ve Canbay, A. (Ed.) (2013). Müzik kültürü. Ankara: Pegem Akademi.
• Nazlımoğlu, N. (2016). Müziksel işitme okuma yazma derslerinde bilgisayar destekli programlı öğretim yönteminin etkililiği. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Önen, U., ve Pasinlioğlu, T. (2016). Synthesizer teknolojileri ve programlama: geçmişten günümüze popüler sentez teknikleri. İstanbul: Çitlembik Yayınları.
• Ören, D., Ayangıl, R., Karaosmanoğlu, M. K., ve Arik, M. (2012). Klasik türk müziği makamlarının matematiksel düzeni. Akademik Araştırmalar Dergisi, Sayı 54, 1-14.
• Özek, E. (2014). 20. Yüzyıl Türk müziği icrasında perde anlayışı. İstanbul: Türk Musikisi Vakfı.
• Özek, E. (2014). 21. Yüzyıl Türk müziği icrasında perde anlayışı. İstanbul: Türk Musikisi Vakfı.
• Özgül, Y. (2016). Ezgisel dikte çalışmalarında bilgisayar destekli eğitimin öğrenci başarısına etkileri. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Özkan, İ. H. (1984). Türk musikisi nazariyatı ve usulleri-kudüm velveleleri (15. Basım). İstanbul: Ötüken Yayınevi.
• Öztürk, B. (2011). Müziksel işitme okuma ve yazma (mioy) derslerinde makamsal uygulamalara ilişkin durum saptamasına yönelik öğretmen görüşleri. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Pallant, J. (2016). SPSS kullanma kılavuzu: spss ile adım adım veri analizi. Ankara: Anı Yayıncılık
• Sağer, T., Gürpınar, E., ve Zahal, O. (2013). Müziksel işitme-okuma-yazma dersi ile diğer alan dersleri arasındaki ilişkilerin karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Fine Arts, 8(2), 305-314. Doi:10.12739/NWSA.2013.8.2.D0135
• Signell, L. K. (2006). Makam. İ. Gökçen (Çev). İstanbul: Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık.
• Tütüncü, C. (2015). Güzel sanatlar liselerinde uygulanan müziksel işitme-okuma-yazma derslerinin öğretim programı işlevselliğine yönelik öğretmen ve öğrenci görüşleri (Ankara ili örneği). Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Uçan, A. (2005). Müzik eğitimi temel kavramlar-ilkeler-yaklaşımlar ve Türkiye’deki durum. Ankara: Evrensel Müzik Evi.
• Ünlü, L. (2019). Solfej eğitimde görsel ve işitsel uygulamaların müziksel okuma becerisine etkisi. Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• Yarman, O. (2008). Türk makam müziği'nde icra ile örtüşen nazariyat modeli arayışı: 34-ton eşit taksimat'tan 79'lu sisteme, sabit-perdeli düzenlerden bir yelpaze. Türk Müziği’nde Uygulama-Kuram Sorunlar ve Çözümleri isimli Uluslararası Kongrede sunulmuş bildiri, İTÜ, İstanbul.
• Yarman, O. ve Ş. Ş. Beşiroğlu. (2008). Türk makam müziği’nde nazariyat-icra örtüşmezliğine bir çözüm: 79-sesli düzen. İTÜ Dergisi/b, Cilt 5, Sayı 2, 23-34.
• Yarman, O., ve Karaosmanoglu, M. K. (2014). Yarman-36 makam tone-system" for turkish art music. TWMS Journal of Applied and Engineering Mathematics, 4 (2), 175.
• Yekta, R. (1986). Türk musikisi. (Çev. Orhan Nasuhioğlu). İstanbul: Pan Yayıncılık.
• YÖK (2006) Eğitim fakültesi öğretmen yetiştirme lisans programları kılavuzu, https://www.yok.gov.tr/Documents/Yayinlar/Yayinlarimiz/egitim-fakultesi-ogretmen-yetistirme-lisans-programlari.pdf
• YÖK (2018) Yeni öğretmen yetiştirme lisans programları kılavuzu, http://www.yok.gov.tr/kurumsal/idari-birimler/egitim-ogretim-dairesi/yeni-ogretmen-yetistirme-lisans-programlari
• Yurga, C. (2005). Dünya coğrafyasında uluslararası sanat müziği türleri. Ankara: Pegem A. Yayıncılık.
• Zeren, A. (2010). Müzik fiziği. İstanbul: Pan Yayıncılık.