A Philosophy Examination of Root Values in Serhan Kansu's Children's Books

Yıl 2023, Cilt: 24 Sayı: 2, 1195 - 1221, 15.09.2023

Bekir Yıldız

https://doi.org/10.17679/inuefd.1226869

Öz

Anahtar Kelimeler

Çocuk Felsefesi, Kök Değerler, Çocuk Yazını

Serhan Kansu’nun Çocuk Kitaplarında Yer Alan Kök Değerlerin Felsefi Açısından İncelenmesi

Öz

Bireyin toplumsal ve evrensel değerleri kazanma sürecinde çocuk yazınının önemli bir işlevi vardır. Bu anlamda öncelikli öneme sahip ve disiplinler arası etkisi olan kök değerlerin kazandırılması gerekmektedir. Değer aktarımının yapılması kadar kullanılan yöntemin etkililiği de bir o kadar önemlidir. Bu alanda okurları düşündürmeye yönlendirecek felsefe içerikli çocuk kitapları dikkat çekmektedir. Bu araştırmada Serhan Kansu’nun çocuk kitaplarındaki kök değerlerin belirlenmesi ve ilgili değerlerin aktarılmasındaki felsefi içeriklerin incelenmesi amaçlanmaktadır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden tarama ve doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Verilerin elde edilmesinde döküman incelemesi yapılmış, ortaya çıkan verilerin analizi sürecinde betimsel analiz ve içerik analiz yöntemi kullanılmıştır. Analiz yapılırken kök değerler (adalet, sabır, saygı, sevgi, sorumluluk, dostluk, dürüstlük, öz denetim, yardımseverlik ve vatanseverlik) dikkate alınmıştır. Çocuk kitaplarında yer alan değerlerin dağılımı frekans ve sayfa numaraları ile verilmiştir. Araştırma sonucunda incelenen çocuk kitaplarından en çok sevgi ve yardımseverlik değerine en az ise dürüstlük değerine yer verildiği tespit edilmiştir. Yazarın okurları düşünmeye, sorgulamaya yönlendirecek zengin felsefi içerikli değer aktarımı yaptığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çocuk Felsefesi, Kök Değerler, Çocuk Yazını

Kaynakça

• Abacı, E. (2018). Behiç Ak’ın çocuk kitaplarının değerler eğitimi açısından incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Bülent Ecevit Üniversitesi, Zonguldak.
• Acemoğlu, A. (2022). Ömer Seyfettin öykülerinde değerler eğitimi. Doktora Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. İzmir.
• Akdemir, S. & Saban, A. (2020). İlkokul dördüncü sınıfta felsefe-temelli çocuk kitapları aracılığıyla değer öğretimine ilişkin bir eylem araştırması. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi 8(2), 431-461. https://doi.org/10.14689/issn.2148-624.1.8c.2s.2m
• Akıncı, B. (2019). Değerler eğitimi açısından Aytül Akal’ın çocuk romanlarının incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Akkocaoğlu Çayır, N. & Akkoyunlu, B. (2016). Çocuklar için felsefe eğitimi üzerine nitel bir araştırma. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry, 7(2), 97-133. https://doi.org/10.17569/tojqi.91449
• Akkocaoğlu Çayır, N. & Celepoğlu, A. (2013). Views of primary school teachers on philosophy books prepared for children. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 116, 2498 – 2503. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2014.01.600
• Atar, Ö. (2022). Okul öncesi eğitimde yararlanılabilecek çocuk edebiyatı kitaplarının çocuklar için felsefe açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Burdur.
• Aydın, İ. Öksüz, A. (2021). Çocuk kitaplarının değerler eğitimi açısından incelenmesi. RumeliDe Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 25, 579-619. https://doi.org/10.29000/rumelide.1036589
• Bacanlı, H. (2011). Değer, değer midir? Eğitime Bakış, 7(19), 18-21.
• Bayraktar, A. (2021). Value of children’s literature and students’ opinions regarding their favourite books. International Journal of Progressive Education, 17(4), 341-357. https://doi.org/10.29329/ijpe.2021.366.21
• Baş, B. & Biros, Y. (2019). Çeviri çocuk edebiyatı eserlerinde yer alan değerler üzerine bir araştırma. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(4), 1095–1114. https://doi.org/10.16916/aded.611462
• Bulut, K. (2021). Ayla Kutlu’nun ‘Merhaba sevgi’ adlı çocuk romanın değerler eğitimi ve on kök değer açısından incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (57), 248-272. https://doi.org/10.21764/maeuefd.771465
• Burroughs, M. D. & Tunçdemir, T. B. A. (2017). Philosophical ethics in early childhood: A pilot study. Journal of Philosophy in Schools, 4(1), 73-100. https://doi.org/10.21913/jps.v4i1.1420
• Canlı, S. & Bozkurt, Ü. (2019). Çocuklar için felsefe dizilerinde metin yapısı görünümleri. Türkçe Eğitimi ve Çocuk Edebiyatı Kurultayı Bildirileri (s. 523-531). Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları.
• Çelikten Sezgin, Z. & Güneş, C. (2022). Antoine de Saint-Exupéry’nin Küçük Prens Kitabının Değer İletimi Bakımından İncelenmesi. HAYEF: Journal of Education, 19(3), 179-188. https://doi.org/10.5152/hayef.2022.12
• Çer, E. (2019). Çocuk edebiyatı yapıtlarının çocuğa göre olmasını sağlayan başat bir değişken: Eğitsel özellikler. Uluslararası Çocuk Edebiyatı ve Eğitim Araştırmaları Dergisi, 3(1), 1-11.
• Çoban, A. (2020). Değerler eğitimi bağlamında Türk destan örneklerinde kök değerler. Yüksek Lisans Tezi. Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Muğla.
• Çubukçu, F. (2014). Value education through literary text. Journal of Social Studies Education Research, 5(2), 14-30.
• Dirican, R. & Dağlıoğlu, H. E. (2014). 3-6 yaş grubu çocuklarına yönelik yayımlanan resimli hikâye kitaplarının bazı temel değerler açısından incelenmesi. Cumhuriyet International Journal of Education, 2, 44–69. https://doi.org/10.30703/cije.321341
• Doğanay, A. (2006). Değerler eğitimi (Ed. C. Öztürk). Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi “yapılandırmacı bir yaklaşım”. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Dombaycı, M. A. (2012). Değerler eğitiminde felsefi sorgulamanın rolü. Değerler Eğitimi Uluslararası Konferansı Bildirileri, 28-29 Mayıs 2010 (ss. 121-135). İstanbul: İstanbul İl Milli Eğitim Müdürlüğü.
• Gençer, G. & Doğan Kahtalı, B. (2022). Şermin Yaşar’ın çocuk kitaplarının kök değerler açısından incelenmesi. Turkish Studies Educational Sciences, 17(3), 407-421. http://doi.org/10.7827/TurkishStudies.58150
• Görgün, E. (2020). Resimli çocuk kitaplarının felsefi kavramlar bakımından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Gunawardena, M. & Brown, B. (2021). Fostering values through authentic storytelling. Australian Journal of Teacher Education, 46(6), 36-53. https://10.14221/ajte.2021v46n6.3
• Karagöz, B. (2018). Emin Özdemir’in çocuk kitaplarına değerler eğitimi bağlamında bir bakış: bir çözümleme çalışması. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 31, 63–85. https://doi.org/10.30794/pausbed.414620
• Karakaya, Z. (2006). Çocuk felsefesi ve çocuk eğitimi. Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 6(1), 23-37. https://dergipark.org.tr/tr/pub/daad/issue/4512/62112
• Karasar, N. (2015). Bilimsel araştırma yöntemi (28. Baskı). Ankara: Nobel.
• Kavaklı, T. (2019). Mavisel Yener’in masal kitaplarının değerler eğitimi açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
• Keklik, S. & Kuru, H. (2016). Ayşe Yamaç'ın çocuk romanlarının değerler eğitimi açısından incelenmesi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10, 217–237. https://dergipark.org.tr/tr/pub/igdirsosbilder/issue/66815/1044970
• Kösecioğulları, U. (2022). Feyza Hepçilingirler’in çocuk kitaplarındaki değerler eğitimi. Yüksek Lisans Tezi. Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Kütahya.
• Kumbasar, E. (2011). Muzaffer İzgü’nün romanlarının değerler eğitimi açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Korkutan, K. & Kaplan, K. (2022). Çocuk kalbi isimli çocuk romanının Türkçe dersi öğretim programı’nda yer alan kök değerler açısından incelenmesi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 21(1), 545-563. https://doi.org/10.21547/jss.1013898
• Kukoja, K. & Rajevska, F. (2021). Need for value education as an integral part of sustainable education. Society Integration Education, 6, 468-482. https://doi.org/10.17770/sie2021vol6.6372
• MEB. (2019). İlköğretim Türkçe dersi öğretim programı (1-8. Sınıflar). Ankara: MEB
• Mehdiyev, G. & Tozduman Yaralı, K. (2020). Çocuklarla felsefe programının çocukların insani değerlere yönelik tutumları üzerindeki etkililiği. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(29), 251-279. https://doi.org/10.35675/befdergi.683349
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis. Thousand Oaks, CA: Sage Publication
• Nurdini, A. & Sporno, P. (2018). The influence of moral stories on the children's giving. Advances in Social Science, Education and Humanities Research, 296, 320-324. https://doi.org/10.2991/icsie-18.2019.58
• Oran, G. (2015). Yalvaç Ural’ın çocuk kitaplarında değer eğitimi ve bu eserlerin Türkçe öğretimine katkısı. Yüksek Lisans Tezi, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak.
• Ortaköylü, S. (2022). “Sessiz sakin’in gürültülü maceraları” serisinin değerler eğitimi bağlamında incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Trabzon Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Trabzon.
• Özbaşı, S. (2020). Türkçe dersi öğretim programındaki kök değerler çerçevesinde Aytül Akal masallarının incelenmesi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 8, 178–193. https://doi.org/10.21733/ibad.715132
• Pilav, S. & Orhan, M. (2020). Yaş grubu TÜBİTAK çocuk kitaplarının değerler eğitimi yönünden incelenmesi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(3), 434–453. https://doi.org/10.18026/cbayarsos.759891
• Rajevska, F. & Kükoja, K. (2021). Dynamics of values in latvian Society. Socialo Zinatnu Vestnesis, 2(33), 7-29. https://doi.org/10.9770/szv.2021.2(1)
• Salim, N. (2022). Ahmet Hikmet Müftüoğlu’nun roman ve hikâyelerinde değerler eğitimi. Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. İzmir.
• Sarıçam, İ. (2021). Nazlı Eray’ın çocuk kitaplarında değerler eğitimi ve eserlerin türkçe söz varlığı açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü. Kütahya.
• Savery, J. R. & Duffy, T. M. (1995). Problem based learning: An instructional model and its constructivist framework. Educational Technology, 35(5), 31– 38.
• Senek, S. (2018). Aytül Akal’ın masallarının değerler eğitimi açısından incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
• Silva, E. A. (2020). Education, school and ethnic-racial relation: An approach to the children’s and youth literature. Verbo De Minas, 21(36), 363-386.
• Simpson, A. Cremin, T. M. (2022). Responsible reading: Children’s literature and social justice. Education Science, 12(4), 264-278. https://doi.org/10.3390/educscil2040264
• Schwartz, S. H. (1994). Are there universal aspects in the structure and contents of human values? Journal of Social Issues, 50(4), 19-45.
• Şahin, A. (2019). Personal and social values in primary grade children’s books. Participatory Educational Research (PER), 6(1), 1-9. http://dx.doi.org/10.17275/per.19.1.6.1
• TDK. (2022). Türkçe sözlük. Ankara: TDK Yayınları.
• Tekin, A. & Büyükikiz, K. K. (2019). Aytül Akal’ın çocuk kitaplarının eğitsel iletiler açısından incelenmesi. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 7(2), 110–123. https://doi.org/10.35233/oyea.662748
• Tezcan, M. (2011). Sosyolojiye giriş. Anı Yayıncılık: Ankara.
• Tokcan, F. (2017). Fazıl Hüsnü Dağlarca’nın çocuk şiirlerinin değerler eğitimi açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Tozduman Yaralı, K. (2020). Çocuklarla felsefe çalışmalarında çocuk edebiyatının kullanılması: Leo Lionni’nin kitapları. Uluslararası Çocuk Edebiyatı ve Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(2), 67-83.
• Turner, T. N. (1999). Essentials of elementary social studies (2nd. Ed.). Boston: Allyn and Bacon.
• Türkyılmaz, M. (2012). Gençlik romanlarının okuma becerisine etkisi ve değerler aktarımı bakımından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Ulusoy, K. & Arslan, A. (2016). Değerli bir kavram olarak değer ve değerler eğitimi. (Ed. R. Turan & K. Ulusoy). Farklı yönleriyle değerler eğitimi içinde (s. 2- 17). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Yaman, E. (2014). Değerler eğitimi eğitimde yeni ufuklar. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Yılmaz, O. (2013). Fatih Erdoğan’ın eserlerinin eğitsel değerler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Yenen, E. T. & Ulucan, P. (2021). Values education practices in preschool: The case of Turkey and the United States. Participatory Educational Research (PER), 8(4), 385-408. http://dx.doi.org/10.17275/per.21.96.8.4 Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Zinkina, Y. V., Shulgin, S. G., Novikov, K. E. & Korotayev, A. V. (2021). Universal impact of formal education on value attıtudes in cross-regional perspective. Sotsiologicheskie Issledovaniya, 9, 64-70. https://doi.org/10.31857/S013216250016494-6