Bibliometric Analysis of Educational Research on Digital Literacy Skills

Yıl 2024, Cilt: 25 Sayı: 2, 830 - 850, 31.08.2024

Hafize Er Türküresin

https://doi.org/10.17679/inuefd.1446849

Öz

In this study, it is aimed to determine the bibliometric analysis of educational research on digital literacy in the Web of Science (WoS) database. During the data collection process, a search was conducted using the keyword “digital literacy”. “Document title, abstract and keywords” were chosen as the search criteria, and the resources accessed were limited to “Education & Education Research” and “articles. In this context, 1036 articles were reached and data analyzes were carried out on these 1036 articles. In the study, in which the bibliometric analysis method was used, the data were analyzed by bibliometric analysis and social network analysis. The data were mapped with the VOSviewer program. As a result of the research, it has been determined that the citations to educational research on digital literacy have increased regularly since 2005, and the number of publications tends to increase in some years and decrease in others. The year in which the most articles were published belongs to 2020. When examined in terms of educational research types on digital literacy, it was seen that more than two out of three published studies were in the type of articles. When the studies are examined according to their languages, the most preferred languages are English, Spanish and Portuguese. The institutions with the most publications are Universities Wales in the United Kingdom, the University of Oslo in Norway and the University of Barcelona in Spain, respectively. The most cited countries are the USA, UK and Spain. The most cited authors are David Buckingham, Wan Ng and Alfonso Gutiérrez Martí. The most frequently used keywords were determined as digital literacy, higher education, literacy, technology and education.

Anahtar Kelimeler

Skills, Digital Literacy, Bibliometric Analysis.

Dijital Okuryazarlık Becerileriyle İlgili Eğitim Araştırmalarının Bibliyometrik Analizi

Öz

Bu araştırmada Web of Science (WoS) veritabanında listelenen dijital okuryazarlıkla ilgili eğitim araştırmalarının bibliyometrik analizini yapmak amaçlanmıştır. Veri toplama sürecinde “digital literacy” anahtar kelimesi kullanılarak arama yapılmıştır. Arama kriteri olarak “doküman başlığı, özet ve anahtar kelimeler” seçilmiş ve erişilen kaynaklar “Eğitim& Eğitim Araştırması” ve “makaleler ile sınırlandırılmıştır. Bu kapsamda 1036 makaleye ulaşılmış ve veri analizleri bu 1036 makale üzerinden gerçekleştirilmiştir. Bibliyometrik analiz yönteminin kullanıldığı araştırmada veriler bibliyometrik analiz ve sosyal ağ analizleri ile çözümlenmiştir. Veriler VOSviewer programıyla haritalandırılmıştır. Araştırma sonucunda dijital okuryazarlıkla ilgili eğitim araştırmalarına yapılan atıfların 2005 yılından itibaren düzenli artış gösterdiği, yayın sayısının bazı yıllar artma bazı yıllar azalma eğiliminde olduğu tespit edilmiştir. En fazla makalenin yayımlandığı yıl 2020 yılına aittir. Dijital okuryazarlıkla ilgili eğitim araştırmaları türleri açısından incelendiğinde yayımlanan araştırmaların üçten ikiden fazlasının makale türünde olduğu görülmüştür. Araştırmalar dillerine göre incelendiğinde en çok tercih edilen diller İngilizce, İspanyolca ve Portekizce şeklindedir. En çok yayın yapılan kurumlar sırasıyla Birleşik Kralıkta bulunan Universities Wales, Norveçte bulunan University of Oslo ve İspanyada bulunan University of Barcelona üniversiteleridir. En çok atıf alan ülkeler ABD, İngiltere ve İspanya’dır. En çok atıf alan yazarlar David Buckingham, Wan Ng ve Alfonso Gutiérrez Martí’dir. En sık kullanılan anahtar kelimeler ise dijital okuryazarlık, yükseköğretim, okuryazarlık, teknoloji ve eğitim olarak belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Beceri, Dijital Okuryazarlık, Bibliyometrik Analiz.

Kaynakça

• Akcan, C., Doğan, M., ve Ablak, S. (2023). Eğitim alanında 21. yüzyıl becerileri ile ilgili yapılan araştırmaların bibliyometrik analizi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43(1), 331-362. https://dergipark.org.tr/tr/pub/gefad/issue/76994/1111443
• Akcan, C., ve Ablak, S. (2022). Eğitim alanında bilgi okuryazarlığı ile ilgili çalışmaların bibliyometrik analizi. Uluslararası Sosyal Bilgilerde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 6(2), 164-182. https://doi.org/10.38015/sbyy.1132768
• Akengin, H., Tuncel, G., ve Cendek, M. E. (2016). Öğrencilerde harita okuryazarlığının geliştirilmesine ilişkin sosyal bilgiler öğretmenlerinin görüşleri. Marmara Coğrafya Dergisi, 34, 61-69. https://dergipark.org.tr/tr/pub/marucog/issue/24661/260863
• Akkuş, Z. (2014). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının yapılandırmacı yaklaşıma dayalı ölçme ve değerlendirme etkinliklerine ilişkin görüşleri. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 31, 13-27. http://dergisosyalbil.selcuk.edu.tr/susbed/article/view/120/104
• Aksoy, N. C., Karabay, E., ve Aksoy, E. (2021). Sınıf öğretmenlerinin dijital okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi. Selçuk İletişim, 14(2), 859-894. https://doi.org/10.18094/josc.871290
• Alagu, A., & Thanuskodi, S. (2019). Bibliometric analysis of digital literacy research output: A global perspective. Library Philosophy and Practice, 1-19. https://digitalcommons.unl.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=5501&context=libphilprac
• Ata, B. (2009). Sosyal bilgiler öğretim programı. İçinde C. Öztürk (Ed.), Sosyal Bilgiler Öğretimi (s. 33-47). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Atalay, N., Anagün, Ş. S., ve Kumtepe, E. G. (2016). Fen öğretiminde teknoloji entegrasyonunun 21. yüzyıl beceri boyutunda değerlendirilmesi: Yavaş geçişli animasyon uygulaması. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 405-424. https://doi.org/10.14686/buefad.v5i2.5000183607
• Aydin, E., & Erol, S. (2021). The views of Turkish language teachers on distance education and digital literacy during covid-19 pandemic. International Journal of Education and Literacy Studies, 9(1), 60-71. http://dx.doi.org/10.7575/aiac.ijels.v.9n.1p.60
• Baber, H., Fanea-Ivanovici, M., Lee, Y.-T., & Tinmaz, H. (2022). A bibliometric analysis of digital literacy research and emerging themes pre-during COVID-19 pandemic. Information and Learning Sciences, 123(3-4), 214-232. https://doi.org/10.1108/ILS-10-2021-0090
• Bal, M. S,. ve Karademir, N. (2013). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin teknolojik pedagojik alan bilgisi (TPAB) konusunda öz-değerlendirme seviyelerinin belirlenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(2), 15-32. https://doi.org/10.9779/PUJE468
• Baloğlu Uğurlu, E. (2012). Sosyal bilgiler eğitiminde teknoloji araçlarının kullanımı. İçinde M. Safran (Ed.), Sosyal Bilgiler Öğretimi (s. 243-265). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Bay, D. N. (2021). Okul öncesi öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeyleri. Mustafa Kemal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(7), 172-187. https://dergipark.org.tr/en/pub/mkuefder/issue/63331/937574
• Bedi, H. S., Karn, A. K., Kaur, G. P., & Duggal, R. (2019). Financial literacy–A Bibliometric analysis. Bedi, HS, Karn, AK, Kaur, GP, & Duggal, R., Financial Literacy–A Bibliometric Analysis. Our Heritage, 67(10), 1042-1054. https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3541910
• Buchholz, B. A., DeHart, J., & Moorman, G. (2020). Digital citizenship during a global pandemic: Moving beyond digital literacy. Journal of Adolescent & Adult Literacy, 64(1), 11-17. https://doi.org/10.1002/jaal.1076
• Buckingham, D. (2008). Defining digital literacy: What do young people need to know about digital media. Digital literacies: Concepts, policies and practices, 30, 73-90.
• Buckingham, D. (2009). The future of media literacy in the digital age: some challenges for policy and practice. Medienimpulse, 47(2), 1-18. file:///C:/Users/H/Downloads/910-Artikeltext-518-1-10-20190502.pdf
• Buckingham, D. (2019). Teaching media in a “post-truth” age: Fake news, media bias and challenge for media literacy education. Cultura y Educación, 31(2), 1-19.
• Buckingham, D. (2020). Epilogue: Rethinking digital literacy: Media education in the age of digital capitalism. Digital Education Review, 37, 230-239. https://doi.org/10.1344/der.2020.37.230-239
• Çetin, S. A. (2022). Dijital okuryazarlıkla ilgili yapılan lisansüstü tezlerin bibliyometrik analizi. Journal of World of Turks/Zeitschrift für die Welt der Türken, 14(3), 111-129. https://doi.org/10.46291/ZfWT/140308
• Dağhan, G., Kibar, P. N., Çetin, N. M., Telli, E., ve Akkoyunlu, B. (2017). Bilişim teknolojileri öğretmen adaylarının bakış açısından 21. yüzyıl öğrenen ve öğretmen özellikleri. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 7(2), 215-235. https://doi.org/10.17943/etku.305062
• Dere, İ., & Ateş, A. (2023) Studies on literacy skills in social studies education: A systematic literature review (1996-2020). Scandinavian Journal of Educational Research, 67(3), 360-376. https://doi.org /10.1080/00313831.2021.2021439
• Doğan, S., ve Baynal Doğan, T. G. (2020). Uluslararası alan yazında sağlık turizmi alt bileşenleri üzerine bibliyometrik bir analiz. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 23(4), 561-586. https://dergipark.org.tr/en/pub/hacettepesid/issue/58128/837801
• Fisher, R. (1995). Teaching children to think. Stanley Thornes Publishers Ltd.
• Gmür, M. (2003). Co-citation analysis and the search for invisible colleges: A methodological evaluation. Scientometrics, 57(1), 27-57. https://doi.org/10.1023/a:1023619503005
• Goyal, K., & Kumar, S. (2021). Financial literacy: A systematic review and bibliometric analysis. International Journal of Consumer Studies, 45(1), 80-105. https://doi.org/10.1111/ijcs.12605
• Gömleksiz, M. N., ve Bulut, İ. (2006). Yeni sosyal bilgiler dersi öğretim programının uygulamadaki etkililiğinin değerlendirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 12(3), 393-421. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kuey/issue/10350/126757
• Güneş, F. (2000). Okuma-yazma öğretimi ve beyin teknolojisi. Ocak Yayınları.
• Haçat, S. O., ve Demir, F. B. (2019). Eğitim alanında okuryazarlık üzerine yapılan lisansüstü tezlerin analizi. Anadolu Kültürel Araştırmalar Dergisi, 3(2), 116-145. https://ankad.org/index.php/ankad/article/view/54
• Hamutoğlu, N. B., Güngören, Ö. C., Uyanık, G. K., ve Erdoğan, D. G. (2017). Dijital okuryazarlık ölçeği: Türkçe’ye uyarlama çalışması. Ege Eğitim Dergisi, 18(1), 408-429. https://doi.org/10.12984/egeefd.295306
• Hudha, M. H., Hamidah, I., Permanasari, A., Abdullah, A. G., Rachman, I., & Matsumoto, T.(2020). Low carbon education: A review and bibliometric analysis. European Journalof Educational Research, 9(1), 319-329. https://doi.org/10.12973/eu-jer.9.1.319
• Ingale, K. K., & Paluri, R. A. (2022). Financial literacy and financial behaviour: A bibliometric analysis. Review of Behavioral Finance, 14(1), 130-154. https://doi.org/10.1111/ijcs.12605
• Karagöz, B., ve Şeref, İ. (2019). Okuma alanındaki araştırmaların bibliyometrik özellikler açısından incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(3), 781-799. https://pdfs.semanticscholar.org/ac49/5c3f5c3e45c775897798b97322dfac24a1db.pdf
• Kardeş, S. (2020). Okul öncesi eğitim programının 21. yüzyıl becerileri ve STEAM eğitimi bağlamında incelenmesi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 16(2), 109-119. https://doi.org/10.17244/eku.703361
• Kilduff, M., & Tsai, W. (2008). Social networks and organizations. Sage Pub.
• Kutlu Abu, N., & Arslan, R. (2022). Evolving trend of media literacy research: A bibliometric analysis. Journal of Media Literacy Education, 15(1), 85-98. https://doi.org/10.23860/JMLE-2023-15-1-7
• Larson, L. C., & Miller, T. N. (2011). 21st century skills: Prepare students for the future. Kappa Delta Pi Record, 47(3), 121-123. https://doi.org/10.1080/00228958.2011.10516575
• Li, M., & Yu, Z. (2022). Teachers’ satisfaction, role, and digital literacy during the COVID-19 pandemic. Sustainability, 14(3), 1121. https://doi.org/10.3390/su14031121
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2005). İlköğretim sosyal bilgiler dersi öğretim programı ve kılavuzu. Devlet Kitapları Müdürlüğü Basımevi.
• MEB, (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı. Devlet Kitapları Basım Evi.
• Mkandawire, S. B. (2018). Literacy versus language: Exploring their similarities and differences. Journal of Lexicography and Terminology, 2(1), 37–55.
• Nicholls, J. G. (1978). The development of the concepts of effort and ability: Perceptions of academic attaintment and the understanding that difficult tasks require more ability. Child Development, 3(49), 800-814. https://doi.org/10.2307/1128250
• Orman, F., ve Acar, T. (2021). Finansal okuryazarlık araştırmalarında uluslararası yayın trendlerinin bibliyometrik analizi. İstatistik Araştırma Dergisi, 11(1), 37-48. https://dergipark.org.tr/tr/pub/jsstr/issue/69149/1095031
• Özcan, S. (2022). Bibliometric analysis of theses on environmental literacy. Theory and Research in Educational Sciences. Serüven Yayınları.
• Öztürk, O., ve Gürler, G. (2021). Bir literatür incelemesi aracı olarak bibliyometrik analiz. Nobel Yayınevi.
• Özoğlu, C., ve Kaya, E. (2021). Z kuşağı öğretmen adaylarının yaşam boyu öğrenmeleri ve dijital okuryazarlıkları arasındaki ilişki. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 11(1), 415-437. https://doi.org/10.18039/ajesi.824040
• Pala, Ş. M., ve Başıbüyük, A. (2020). Ortaokul beşinci sınıf öğrencilerinin dijital okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 9(3), 897-921. https://doi.org/10.30703/cije.672882
• Parlar, H. (2012). Bilgi toplumu, değişim ve yeni eğitim paradigması. Yalova Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(4), 193-209. https://dergipark.org.tr/tr/pub/yalovasosbil/issue/21788/615751
• Partnersip for 21st Century Skills. (2019). Framework for 21st Century Learning. Retrieved from http://www.p21.org/ourwork/p21-framework on April 12, 2022.
• Pearson, A. (2004). Balancing the evidence: Incorporating the synthesis of qualitative data into systematic reviews. JBI Reports, 2(2), 45–64. https://doi.org/10.1111/j.1479-6988.2004.00008.x
• Prensky, M. (2001). Digital natives digital immigrants. From on the horizon. MCB University Press, 9(5), 1-6. https://doi.org/10.1108/10748120110424816
• Ribble, M., Bailey, G., & Ross, T. (2004). Digital citizenship: Addressing appropriate technology behavior. Learning & Leading with Technology, 32(1), 7–13. https://eric.ed.gov/?id=EJ695788
• Sá, M. J., & Serpa, S. (2020). COVID-19 and the promotion of digital competences in education. Universal Journal of Educational Research, 8(10), 4520-4528. https://doi.org/10.13189/ujer.2020.081020
• Şeref, İ., ve Karagöz, B. (2019). Türkçe eğitimi akademik alanına ilişkin bir değerlendirme: Web of Science veri tabanına dayalı bibliyometrik inceleme. Journal of Language Education and Research, 5(2), 213-231. https://doi.org/10.31464/jlere.578224
• Şeyihoğlu, A., ve Kartal, A. (2010). Yapılandırmacı yaklaşım temelli ilköğretim hayat bilgisi ve sosyal bilgiler derslerinde zihin haritalama tekniğine ilişkin öğretmen görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10(3), 1613-1656.
• Talan, T., ve Aktürk, C. (2021). Ortaöğretim öğrencilerinin dijital okuryazarlık ve bilgi güvenliği farkındalığı seviyelerinin incelenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(1), 158-180. https://doi.org/10.33437/ksusbd.668255
• Tinmaz, H., Lee, Y. T., Fanea-Ivanovici, M., & Baber, H. (2022). A systematic review on digital literacy. Smart Learning Environments, 9(1), 1-18. https://doi.org/10.1186/s40561-022-00204-y
• Tyger, R. L. (2011). Teacher candidates' digital literacy and their technology integration efficacy [Doctoral dissertation]. Georgia Southern University, USA.
• Uçak, S., ve Erdem, H. H. (2020). Eğitimde yeni bir yön arayışı bağlamında “21. yüzyıl becerileri ve eğitim felsefesi”. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(1), 76-93. https://doi.org/10.29065/usakead.690205
• Üstündağ, A. (2020). Çocuk ve ekran. Dijital medya ve çocuk gelişimi. Eğiten Kitap.
• Van Eck, N., & Waltman, L. (2010). Software survey: VOSviewer, a computer program for bibliometric mapping. Scientometrics, 84(2), 523-538. https://doi.org/10.1007/s11192-009-0146-3
• Wang, C., & Si, L. (2023). A bibliometric analysis of digital literacy research from 1990 to 2022 and research on emerging themes during the covıd-19 pandemic. Sustainability. 15(7), 5769. https://doi.org/10.3390/su15075769
• Wang, G., & He, J. (2022). A bibliometric analysis on research trends of digital literacy in higher education from 2012 to 2021. International Journal of Emerging Technologies in Learning, 17(16), 43-58. https://doi.org/10.3991/ijet.v17i16.31377
• Williams, A., Bangun, C. S., & Shino, Y. (2022). The urgency of digital literacy in Indonesia on COVID-19 pandemic. Startupreneur Bisnis Digital (SABDA Journal), 1(2), 183-190. https://doi.org/10.34306 /sabda.v1i2.143
• Yağcı, E. (2022). Dünyada pandeminin etkileri ve davranışsal finans kapsamındaki değişiklikler. Sakarya İktisat Dergisi, 11(2), 182-205. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sid/issue/70410/1073983
• Yaşar, Ş. (2005). Sosyal bilgiler programı ve öğretimi. Eğitimde Yansımalar: VIII Yeni İlköğretim Programlarını Değerlendirme Sempozyumu Bildiriler Kitabı içinde (s. 329–342). Sim Matbaası.
• Yeşiltaş, E., ve Yılmazer, A. (2021). Eğitimde medya okuryazarlığı ile ilgili araştırmalara yönelik bibliyometrik bir analiz. OPUS International Journal of Society Researches, 18(Eğitim Bilimleri Özel Sayısı), 4903-4929. https://doi.org/10.26466/opus.935547
• Yılmaz, K. (2021). Sosyal bilimlerde ve eğitim bilimlerinde sistematik derleme, meta değerlendirme ve bibliyometrik analizler. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(2), 1457-1490. https://doi.org/10.33206/mjss.791537
• Zulkifli, N. (2021). A bibliometric analysis of global research trends in political literacy using web of science database. Gading Journal for Social Sciences, 24(4), 49-54. https://ir.uitm.edu.my/id/eprint/56841/1/56841.pdf