The Effect of Parents? Attitudes on Adolescents? Decision Making Strategies

Yıl 2011, Cilt: 12 Sayı: 2, 45 - 64, 01.04.2011

Nilgün Öztürk Mustafa Kutlu Abdullah Atlı

Öz

In this study the relationship between secondary education students? perceptions of their parents as democratic authoritative and protective and their strategies when making decisions has been investigated The study group of the research consists of a total of 560 students attending 9 10 11 and 12th grades 326 58 2 of whom are female and 234 41 8 of whom are male The data have been collected through ?Decision making Strategies Scale DSS ? ?Parent Attitude Inventory PAI ? and ?Personal Information Form? which was developed by the researchers The data has also been analyzed by using LSD test to compare the averages of which groups had differences after t test one way ANOVA and ANOVA tests and Chi square techniques ? to determine whether there is a meaningful relationship among the variables in which cross correlation was set It has been found out that there is a statistically meaningful difference in the decision making strategies of the students according to their parents? attitudes however there isn?t any meaningful difference in decision making strategies regarding gender and the educational level of father and mother

Anahtar Kelimeler

Decision-making strategy, parent attitude, adolescence, secondary education

Anne Baba Tutumlarının Ergenlerin Karar VermeStratejileri Üzerindeki Etkisi

Öz

Bu araştırmada ortaöğretim öğrencilerinin anne babalarını demokratik otoriter ve koruyucu olarak algılamaları ile karar verirken benimsedikleri stratejileri arasındaki ilişki incelenmiştir Araştırmanın çalışma grubu 9 10 11 ve 12 sınıflarına devam eden 326?sı 58 2 kız; 234?ü 41 8 erkek olmak üzere toplam 560 öğrenciden oluşmuştur Veriler ?Karar Verme Stratejileri Ölçeği ? KSÖ ?Anne Baba Tutum Envanteri? ABTÖ ile araştırmacılar tarafından geliştirilen ?Kişisel Bilgi Formu? ile toplanmıştır Veriler ttesti tek yönlü varyans analizi ve varyans analizi sonrası farkların hangi gruplar arasında olduğuna ilişkin ortalamaların karşılaştırılmasına yönelik olarak da LSD testi ve çapraz ilişkinin kurulduğu değişkenler arasında anlamlı bir ilişki olup olmadığını belirlemek içinde Ki kare teknikleri kullanılarak analiz edilmiştir Öğrencilerin karar verme stratejilerinde anne baba tutumuna göre istatistiksel olarak anlamlı düzeyde bir farkın olduğu demokratik koruyucu ve otoriter anne baba tutumuna sahip olan ergenlerin en çok bağımlı karar verme stratejisini kullandıkları ancak; öğrencilerin cinsiyet anne eğitim düzeyi ve baba eğitim düzeyine göre karar verme stratejilerinde anlamlı bir farkın olmadığı anlaşılmıştır

Anahtar Kelimeler

Karar verme stratejisi, anne-baba tutumu, ergenlik, ortaöğretim.

Kaynakça

• Acıbozlar, Ö. (2006) . Yönetici hemşirelerin karar verme stratejileri ve yaratıcılık düzeyleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Alisinanoğlu, F. (2003). Çocukların denetim Odağı ile algıladıkları anne tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Çocukların denetim odağı ile anne tutumları). Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. 1 (1) Kış.
• Alver, B. (2004). Güzel sanatlar eğitimi alan öğrencilerin empatik beceri ve karar verme stratejilerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi. 4 (2): 93-108.
• Aslan, S. (2008). Farklı sosyometrik statüdeki ilköğretim ikinci kademe öğrencilerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
• Avşaroğlu, S. ve Üre, Ö. (2007). Üniversite öğrencilerinin karar vermede özsaygı, karar verme ve stresle başa çıkma stillerinin benlik saygısı ve bazı değişkenler açısından incelenmesi. www.sosyalbil.selcuk.edu.tr adresinden 20 Mayıs 2010 tarihinde edinilmiştir.
• Bettman, J., Johnson, E., ve Payne, J. (1993). Consumer Decision Making. 50-78 http://www.haas.berkeley.edu/Courses/Spring2000/BA269D/BettmanJohnsonPayne9 1.pdf adresinden 31 Ocak 2011 tarihinde edinilmiştir.
• Brown, J. ve Mann. L. (1990). The relation ship between family structure and process variables and adolescent decision making. Journal of Adolescence. 13 (1): 25-37.
• Currie, F. (1999). Non-offender and young offender self-perception of coping and decision making. Thesis. Mount Saint Vinicent University. Canada.
• Çağdaş, A ve Seçer, Z. (2004). Anne-Baba Eğitimi. Konya: Eğitim Kitabevi.
• Dönmezer, İ. (1999). Ailede İletişim ve Etkileşim. İstanbul: SistemYayıncılık.
• Eldeleklioğlu, J. (1996). Karar stratejileri ile anne-baba tutumları arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Ernst, M. ve Paulus, M. (2005). Neurobiology of decision making: A selective review from a neurocognitive and clinical perspective. Society of Biological Psychiatry. 1-8.
• Evans, P. W., Brown, R. ve Killian, E. (2002). Desicion making and perceived postdetention success among ıncarcerated youth. Crime Delinquency. 548-553.
• Flanagan, C. (1986). Desicion making fit at early adolescence: A developmental perspective symposium conducted at the annuel meeting of the american educational reseach association. San Francisco
• Gordon, C. P. (1996). Adolescent decision making: A broad based theory and application to the prevention of early pregnancy. Adolescence. 31: 561-584.
• Güçray, S. (2003). The analysis of decision making behaviors and perceived problem solving skills in adolescents. The Turkısh Online Journal of Educational Technology. Vol: 2 (2): 29-37.
• Hamarta, S. (2007). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin sosyal problem çözme becerilerinin algılanan anne-baba tutumları açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Jacobs, J.E. ve Klaczynski P.A. (2005). The development of judgement and decision making in children and adolescents.USA: Lawrence Erlbaum Associated Inc Publisher.
• Karakoç, R. (2009). İlköğretim okullarında çalışan eğitim yöneticilerinin yaratıcılık becerileri ile karar verme stratejileri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Klayman, J. (1985). Children’s decision stratejies and their adaptation to task charecteristics. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 35(2):179-201.
• Kesici, Ş. (2002). Üniversite öğrencilerinin karar verme stratejilerinin psikolojik ihtiyaç örüntüleri ile özlük niteliklerine göre karşılaştırılmalı olarak incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Korkut, F. (2004). Okul Temelli Önleyici Rehberlik ve Psikolojik Danışma. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Köksal, A. (2003). Ergenlerde duygusal zeka ve karar verme stratejileri arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Köse, A. (2002). Psikolojik danışma ve rehberlik birinci sınıf öğrencilerinin cinsiyet ve algılanan sosyo-ekonomik düzey açısından psikolojik ihtiyaçları ve karar verme stratejilerinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kuzgun, Y. ve Bacanlı, F. (2005). Rehberlik ve psikolojik danışmada kullanılan ölçme araçları ve programlar dizisi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Lesser, G.S. ve Kandel, D. (1969). Cross-cultural research: Advantages and problems. The Human Context. 1: 347-376.
• Mann, L. Harmoni, R. ve Power, C. (1989). Adolescent decision making the development of competence. Journal of Adolescence. 12 (3): 265-278.
• Özyürek, A. (2004). Kırsal bölge ve şehir merkezinde yaşayan 5-6 yaş grubu çocuğa sahip anne-babaların çocuk yetiştirme tutumlarının incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Payne, J. W., Bettman, J. R., Johnson, E. (1988) Adaptive stratejy selection in decision making. Journal of Experimental Psychology: Learning Memory and Cognition, 14 (3): 534-552.
• Rubinton, N. (1980). Instruction in career decision making and decision making styles. Journal of Counseling psychology. 27 (6): 581-588.
• Saaty, T. L. (2008). Desicion making with the analytic hierarchy process. Int J. Services Sciences Vol:1 (1): 84.
• Schvaneveldt, J.D., Adams, G.R. (1983) . Adolescents and the decision-makingprocess. Theory Into Practice, (22):98- 104.
• Smetana, J. G., Campione-Barr, N. Ve Daddis, C. (2004). Longitudinal development of family decision making: Defining healthy behavioral autonomy for middle-class african american adolescents. Child Development. 75 (5): 1418-1434.
• Tiryaki, M. G. (1997). Üniversite öğrencilerinin karar verme davranışlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Ankara.
• Torun, S. (2007). Akran baskı düzeyi farklı olan lise öğrencilerinin karar stratejilerinin incelemesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yavuzer, H. (1992). Yaygın Anne-Baba Tutumları, Anne Baba Okulu. 3. Basım. Ankara: Remzi Kitabevi
• Yavuzer, H. (1996). Çocuk Psikolojisi. 13. Basım. İstanbul: Remzi Kitabevi
• Wilks, J. (1986). The relative importance of parents and friends in adolescent desicion making. Journal of Youth and Adolescence. 15 (4): 323-334.
• Xia,Y., Xie, X., Zhou, Z., Defrain, J., Meredith, W.H. ve Combs, R. (2004). Chinese adolescent’ decision- making, parent-adolescent communication and relationships. httt:// digitalcommons.unl.edu/famconfacpub/52 adresinden 25 Mayıs 2010 tarihinde edinilmiştir.