The Relationship between Teachers? Perceptions ofOrganizational Justice and Administrators? LeadershipStyles

Yıl 2011, Cilt: 12 Sayı: 1, 45 - 65, 01.02.2011

Ebru Oğuz

Öz

The aim of this study is to determine the relationship between the leadership styles of the school administrators and the organizational justice perceptions of teachers The style of leadership of school administrators has a significant effect on the gaining process of organizational justice for teachers The study group of this research model was formed with 200 volunteer primary school teachers who work in Samsun city center ?Organizational Justice Scale? Taşdan Yılmaz 2008 and ?The Leadership Style Questionnaire? Oğuz 2008 were used as the data collecting instruments in the study For the data analysis descriptive statistics independent samples t test Kruskal Wallis test Mann Whitney u test and correlation analysis were used According to the findings obtained from the study the participants had positive perceptions about organizational justice at elementary schools Their perceptions on organizational justice differ according to branch and educational background whereas they did not across gender seniority There was a significant positive relationship between the organizational justice perceptions of teachers and transactional and transformational leadership styles of school administrators

Anahtar Kelimeler

Organizational justice; leadership styles; primary school

Öğretmenlerin Örgütsel Adalet Algıları ile Yöneticilerin Liderlik Stilleri Arasındaki İlişki

Öz

Bu çalışmanın amacı, ilköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin örgütsel adalet algıları ile
yöneticilerin liderlik stilleri arasındaki ilişkiyi belirlemektir. Araştırmada, katılımcıların görüşlerinin cinsiyet,
eğitim durumu ve kıdem değişkenlerine göre anlamlı farklılık gösterip göstermediğine bakılmıştır. Tarama
modelindeki araştırmanın çalışma grubu Samsun il merkezinde görev yapan ve araştırmaya katılmaya
gönüllü olan 200 ilköğretim okulu öğretmeninden oluşmaktadır. Araştırmanın verileri “Örgütsel Adalet
Ölçeği” ile “Okul Yöneticilerinin Liderlik Stilleri Ölçeği” ile toplanmıştır. Verilerin analizinde betimsel
istatistikler, bağımsız gruplar için t testi, Kruskal Wallis Mann Whitney U testi ile korelasyon analizi
kullanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre, katılımcıların okullarında örgütsel adalet algıları ile ilgili olarak
olumlu görüşlere sahip oldukları görülmüştür. Katılımcıların algıları cinsiyet ve eğitim durumu
değişkenlerine göre değişirken, kıdeme göre değişmemektedir. Öğretmenlerin örgütsel adalet algıları ile
yöneticilerin sahip oldukları dönüşümcü ve sürdürümcü liderlik stilleri arasında anlamlı ve pozitif bir ilişki
vardır.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel adalet, liderlik stili, ilköğretim okulları

Kaynakça

• Altınkurt, Y., & Yılmaz, K. (2010). Değerlere göre yönetim ve örgütsel adalet ilişkisinin
• ortaöğretim okulu öğretmenlerinin algılarına göre incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 16(4), 463-484.
• Arslantaş, C. C., ve Pekdemir, I., (2007). Dönüşümcü liderlik, örgütsel adalet davranışı ve örgütsel adalet arasındaki ilişkileri belirlemeye yönelik görgül bir araştırma, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (1), 261-286.
• Atalay, İ. (2005). Örgütsel vatandaşlık ve örgütsel adalet. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyonkarahisar.
• Aydın, İ., & Karaman-Kepenekçi, Y. (2008). Principals’ opinions of organisational justice in elementary schools in Turkey. Journal of Educational Administration, 46(4), 497- 513.
• İsmail, A., Mohamad, M. H., Mohamed, H. A., Rafiuddin, N. M & Zhen, K. W. P. (2010). Transformational and transactional leadership styles: As a predictor of ındividual outcomes. Theoretical and Applied Economics, 6(547), 89-104
• Bass, B. M. (1985). Leadership and performance beyond expectations. New York: The Free Press.
• Bass, B. (1999). Two decades of research and develeopment in transformational leadership. European Journal of Work and Organizational Psychology, 8(1), 9–32.
• Bass, B. M. (1997). Does the transactional – transformational leadership paradigm transcend organizational and national boundaries? American Psychologist, 52(2), 130 – 139.
• Bass, B. M., & Avolio, B. J. (1990). The implications of transactional and transformational leadership for individual, team, and organizational development. Research in Organizational Change and Development, 4, 231 – 272.
• Bass, B.& Riggio, R. E., (2006). Transformational leaderhip. Lawrence Erlbaum Associates, New Jersey.
• Baş, G. & Şentürk, C. (2011). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel adalet, örgütsel vatandaşlık ve örgütsel güven algıları. Kuram ve Uygulamada EğitimYönetimi, 7(1), 29-62.
• Başaran, İ. E. (1985). Örgütlerde işgören hizmetlerinin yönetimi. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları.
• Celep, C., Polat, S., Elbir, N. ve Yapıcı, E. (2004). Ortaöğretim okullarındaki öğretmenlerin örgütsel adalet tutumları. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı. 6–9 Temmuz 2004 İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Malatya.
• Colquitt, J. A., Conlon, D. E., Wesson, M. J., Porter, C. O. L. H., & Ng, K. Y. (2001). Justice at the millennium: A meta-analytic review of 25 years of organizational justice research. Journal of Applied Psychology, 86(3), 425–445.
• Colquitt, J. A., Greenberg, J., & Zapata-Phelan, C. P. (2005). What is organizational justice? A historical overview. In J. Greenberg ve J. A. Colquitt (Eds.). Handbook of organizational justice (pp. 3–56). New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates. http://books.google.com.tr/books .
• Conger, J. A. & Kanungo, R. N. (1987). Toward a behavioral theory of charismatic leadership in organizational settings. Academy of Management. 12, (4), 637-647.
• Cömert, M., Demirtaş, H., Üstüner, M., ve Özer, N. (2008). Lise öğretmenlerinin örgütsel adalet algıları. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 7(13), 3-22.
• Eren, E. (2001). Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi. Beta Yayınevi. İstanbul.
• Ertürk, A. (2003). Örgütsel kimlik algısı; etkileyen faktörler ve sonuçları. Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Gebze.
• Eskew, D. E. (1993). The role of organizational justice in organizational citizenship behavior. Employee Responsibilities and Rights Journal, 6(3), 185-194.
• Deluga, R., J., (1990). The effects of transformational transactional and laissez Faire leadership Characteristics on subordinate ınfluencing Behavior, Basic and Applied Social Psychology, 11(2), 191-203.
• DiPaola, M. F. & Hoy, W. K. (2005). Organizational citizenship of faculty and achievement of high school students. The High School Journal, 88, 35–44.
• Folger, R. ve Cropanzano, R. (1998). Organizational justice and human resource management. Thousand Oaks, CA: SAGE.
• Folger, R., ve Konovsky, M. A. (1989). Eff ects of procedural and distributive justice on reactions to pay raise decisions. Academy of Management Journal, 32(1), 115-130.
• Gefen, D., Ragowsky, A. & Riding, C.,(2008).Leadership and justice: Increasing non participating users’ assessments of an IT through passive participation, Information & Management, 45(8), 507-512
• Gilliland, S. W. (1993). The perceived fairness of selection systems: An organizational justice perspective. Academy of Management Review. 18, 694–734.
• Greenberg, J. (1990). Organizational justice: Yesterday, today, tomorrow. Journal of Management, 16(2), 399-432.
• Hartog, D.N, House, R. J. Hangles, P. J. & Quintanilla, S. A. R., (1999). Culture specific and cross-culturally generalizable implicit leadership theories: are attributes of charismatic/transformational leadership universally endorrsed?. Leadership Quarterly, 10(2), 219-256.
• Hoy, W. K., & Tarter, C. J. (2004). Organizational justice in schools: No justice without trust. International Journal of Educational Management, 18(4), 250-259.
• Howell, J.M., & Avolio, B.J. (1993). Transformational leadership, transactional leadership, locus of control, and support for innovation: Key predictor of consolidated-business- unit performance, Journal of Applied Psychology, 78, 891-902.
• İşcan, Ö. F. (2006). Dönüştürücü/etkileşimci liderlik algısı ve örgütsel özdeşleşme ilişkisinde bireysel farklılıkların rolü. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi , 11, 160-177.
• Jepsen, D. M. & Rodwell, J. (2010). Female perceptions organizational justice. Gender, Work and Organizations. 1-18. doi: 10.1111/j.1468-0432.2010.00538.x.
• Karasar, N. (1995). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: 3A Araştırma Eğitim Danışmanlık Ltd.
• Kim, W. C., & Mauborgne, R. A. (1993). Procedural justice, attitudes, and subsidiary top management compliance with multinationals' corparate strategic decisions. Academy of Management Journal,36,502-526.
• Kirkbride, P. (2006). Developing transformational leaders: the full range leadership model ın action. Industrial and Commercial Training,38(1), 23–32.
• Korsgaard, M.A., Schweiger, D.M. & Sapienza, H.J., (1995). Building commitment, attachment, and trust in strategic decision-making teams: The role of procedural justice, Academy of Management Journal, 38, 60-84
• Konovsky, M. A., & Cropanzano, R. (1991). The perceived fairness of employee drug testing as a predictor of employee attitudes andjob performance. Journal of Applied Psychology, 16, 698-707.
• Konovsky, M.A., & Pugh, D.S., (1994). Citizenship behavior and social exchange, Academy of Management Journal, 37, 656-669
• Oğuz, E. (2008). İlköğretim okulu yöneticilerinin liderlik stilleri ile karar verme stilleri arasindaki ilişki. Yayınlanmamış doktora tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.Ankara.
• Organ, D. W. (1988). Organizational citizenship behavior: The good soldier syndrome. Lexington, MA: Lexington Books.
• Ortiz, L. 1999. A comprehensive literature review of organizational justice and organizational citizenship behavior: Is there a connection to international business and cross-cultural research? Southwest Academy of International Business. Houston, Texas.
• Özdevecioğlu, M. (2003). Algılanan örgütsel adaletin bireylerarası saldurgan davranışlar üzerindeki etkilerinin belirlenmelerine yönelik bir araştırma. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergi. 22, 77-96. http://iibf.erciyes.edu.tr/dergi /sayi21/mozdeveci.pdf.
• Özen, Janset, (2002). Adalet kuramlarını gelişimi ve örgütsel adalet türleri. Hukuk Felsefesi ve Sosyoloji Arşivi, 5, 107 - 117
• Özmen, Ö. N. T. Arbak, Y. ve Süral- Özer, P. (2007). Adalete verilen değerin adalet algıları üzerindeki etkisinin sorgulanmasına ilişkin bir araştırma. Ege Akademik Bakış / Ege Academic Review, 7(1), 17–33
• Pehlivan-Aydın, İ. (2002). Yönetsel, mesleki ve örgütsel etik. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Pillai, R, Scandura, T. A. & Williams,E. A. (1999). Leadership and organizational justice: similarities and differences across cultures, Journal of International Business Studies, 30(4), 763-779
• Polat, S. (2007). Örgütsel güven, adalet ve adalet davranışlarına ilişkin öğretmen algıları. Yayımlanmamış doktora tezi, Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli.
• Polat, S & Celep, C. (2008). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel adalet, örgütsel güven, örgütsel adalet davranışlarına ilişkin algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 14(54), 307–331.
• Samsun İl Milli Eğitim Müdürlüğü, 2010.
• Schappe, S. P. (1998). Understanding employee job satisfaction: the importance of procedural and distributive justice. Journal of Business and Psychology. 12(4),
• Schriesheim, C., Castro, S. & Cogliser, C. (1999).Leader-member exchange (LMX) research: A comprehensive review of theory, measurement, and data-analytic procedures,Leadership Quarterly, 10, 63-113
• Tan, Ç. (2006). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin örgütsel adalet konusundaki algıları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Taşdan, M., Oğuz, E., ve Ertan-Kantos, Z. (2006). Sınıf öğretmenlerinin örgütsel adalet algısı. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12, 100-111.
• Taşdan, M. ve Yılmaz, K. (2008). Organizational citizenship and organizational justice scales’ adaptation to turkish. TED Eğitim ve Bilim Dergisi, 33(150), 87–96.
• Tatum, B.C., Eberlin, R., Kottraba, C. & Bradberry, T. (2003). Leadership, decision making, and organizational justice. Management Decision, 41(10), 1006-1016.
• Titrek, O. (2009). Okul türüne göre okullardaki örgütsel adalet düzeyi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6(2), 551–573. http://www.insanbilimleri.com.
• Titrek, O. (2009a). Employees’ organizational justice perceptions in Turkish schools. Social Behavior and Personality, 37(5), 605-620.
• Ünal, Z. (2003). Öğretmenlerde iş doyumu ve örgütsel adalet. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi.Afyon.
• Yammarino, F. J. & Bass, B. M. (1990). Transformational leadership and multiple levels of analyis. Human Reltions, 43(10), 975-995.
• Yaylacı, A. F. (2004). İlköğretim okulları yönetici ve öğretmenlerinin örgütsel yurttaşlık davranışları. Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Yılmaz, K. ve Taşdan, M. (2009). Organizational citizenship and organizational justice in Turkish primary schools. Journal of Educational Administration, 47(1), 108-126.
• Yılmaz, K. (2010). Kamu ortaöğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel adalet davranışları ile ilgili görüşleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(1), 1-16.
• Yürür, Ş. (2008). Örgütsel adalet ile iş tatmini ve çalışanların bireysel özellikleri arasındaki ilişkilerin analizine yönelik bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(2), 295-312.