Leadership Behaviors of the Primary School Administrators According to the Opinions of Teachers and Administrators

Yıl 2010, Cilt: 11 Sayı: 3, 101 - 123, 01.06.2010

Soner Doğan

Öz

The aim of this study is to explain the opinions of school principals and the teachers about the leadership behaviors of the primary school administrators In the sample of research on survey model 318 teachers and 204 administrators that are working in the central towns of Ankara Research data have been gathered with ?The Leadership Questionnaire? developed by Bayrak 2001 On analyzing the data descriptive statistics ttest One Way ANOVA has been used According to the findings teachers and administrators thought that school administrators display ethical leadership behaviors the most frequently The opinions of the teachers and administrators about leadership behaviors of administrators differ according to the the task variable Administrators? opinions about leadership behaviors of school administrators; does not change according to age and gender change in dimension of educational visionary and transformational leadership according to promotion Teachers?opinions does not change according to gender; change in dimension of visionary leadership according to age; and change in dimension of educational and transformational leadership according to promotion

Anahtar Kelimeler

Leadership behaviors, school administrator, teacher

Öğretmen ve Yönetici Görüşlerine Göre İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Liderlik Stilleri

Öz

Bu çalışmanın amacı, ilköğretim okulu yöneticilerinin liderlik davranışları konusunda öğretmenlerin ve okul
yöneticilerinin görüşlerini belirlemektir. Tarama modelindeki araştırmanın örnekleminde, Ankara ili merkez
ilçelerinde görev yapan 318 öğretmen ve 204 yönetici bulunmaktadır. Araştırmanın verileri Bayrak (2001)
tarafından geliştirilen “Liderlik Anketi” ile toplanmıştır. Verilerin analizinde, betimsel istatistikler, t-testi ve
tek faktörlü ANOVA kullanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre, öğretmen ve yöneticiler okul yöneticilerinin
en sık etik liderlik davranışlarını sergilediğini düşünmektedir. Öğretmen ve yöneticilerin, yöneticilerin
liderlik davranışlarına ilişkin görüşleri görev değişkenine göre farklılaşmaktadır. Okul yöneticilerinin liderlik
davranışlarına ilişkin, yöneticilerin görüşleri; yaşa ve cinsiyete göre değişmemekte, kıdeme göre öğretimsel,
vizyoner ve dönüşümcü liderlik boyutunda değişmektedir. Öğretmenlerin görüşleri ise cinsiyete göre
değişmemekte; yaşa göre vizyoner liderlik; kıdeme göre ise öğretimsel ve dönüşümcü liderlik boyutlarında
değişmektedir.

Anahtar Kelimeler

Liderlik davranışları, okul yöneticisi, öğretmen

Kaynakça

• Acar, S. (2006). İlköğretim Okul Yöneticilerinin Vizyoner Liderlik Rollerine İlişkin Öğretmen Görüşleri Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Akdağ, B. (2004).Öğretim Liderliğinin Bir Davranış Boyutu: Okulun Misyonunu Tanımlama. (www.Eğitimcilersitesi.Com).17.12.2004. tarihinde alınmıştır.
• Aksoy, E. (2006). İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Öğretimsel Liderlik Rolleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
• Aksoy, H. ve Işık, H. (2008). İlköğretim Okul Müdürlerinin Öğretim Liderliği Rolleri. Çanakkale üniv. Sosyal Bilimler Dergisi (19), 239-249.
• Alıcıgüzel, İ. (1998). Çağdaş Okulda Eğitim ve Öğretim. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Alıç, M, (1985) Okul Müdürlerinin Liderlik Davranışı ve Öğretmenlerin Güdülenmesi, Yayınlanmış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Arslan, G. (2007). Okul Müdürlerinin Öğretimsel Liderlik Anlayışı İle Öğretmenlerin Mesleki Tükenmişliğinin Karşılaştırılması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.
• Aydın, İ. P. (2001). Yönetsel Mesleki ve Örgütsel Etik. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Badarocco, J. L. ve Ellsworth, R.R. (1978). Leadership And The Quest For Integrity. Harward Busines School Pres. Boston, Massachusetts.
• Bass, B. M. (2002). Cognitive, Social, And Emotional İntelligence Of Transformational Leaders. Multiple Intelligences And Leadership. Ed: Ronald E. Riggio. New Jersey London: Lawrence Erlbaum Assiates, Publıshers.Mahvah, 105-115.
• Bayrak, N. (2001). İlköğretim Okul Yöneticilerinin Liderlik Özellikleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Bennis, W. ve Townsend, R. (1995). Reinveiting Leadership. Strategies To Empower The Organization. New York.: Willam Morrow And Company, Inc.
• Buluç, B. (2009). Sınıf Öğretmenlerinin Algılarına Göre Okul Müdürlerinin
• Liderlik Stilleri İle Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim
• Yönetimi 15(57), 5-34
• Buluç, B. (2009). İlköğretim Okullarında Bürokratik Okul Yapısı ile Okul Müdürlerinin Liderlik Stilleri Arasındaki İlişki. Eğitim ve Bilim, 34(152), 71-86
• Cafoğlu, Z. (1997). Liderlik: Bilgi-Karizma-Değişim. 21.Yüzyılda Liderlik Sempozyumu. (5-6 Haziran 1997). Bildiriler Kitabı. Tuzla-İstanbul: Deniz Harp Okulu Basımevi, 1, 133-138.
• Casse, P. (1994). Liderlik Öğrenilebilir, Stratejik Yönetim ve Liderlik. Haz: Mustafa Özel. İstanbul: İz Yayıncılık.
• Ceylan, A. (1997). Liderliğe Kurumsal Yaklaşımlar. 21.Yüzyılda Liderlik Sempozyumu. (5-6 Haziran 1997). Bildiriler Kitabı. Tuzla-İstanbul: Deniz Harp Okulu Basımevi, 2, 314-320.
• Cox, D. And Hoover, J. (2003). Kızışan Ortamda Liderlik. Çev: Mahmut Tuna. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Crosby, B. C. (1999). Leadership For Global Cıtızenshıp. Building Transnational Commnity. London: Sage Publications
• D’orsio, S. (2004). Leadership Without Authority. Professional Safety, August, 32-35.
• Dublin, A. J. (2001). Leadership Reserch Finding, Pactice And Skills. Boston, New York: Hougton Mifflin Company.
• Erkuş, R. (1997). İlköğretim Okulları Müdürlerinin Liderlik Davranışları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Cemaloğlu, N. (2007). Okul Yöneticilerinin Liderlik Stillerinin Örgüt Sağlığı Üzerindeki Etkisi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(2), 165-194.
• Cemaloğlu, N. (2007). Okul Yöneticilerinin Liderlik Stilleri İle Yıldırma Arasındaki
• İlişki. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 33, 77-87.
• Cemaloğlu, N. (2007). Okul Yöneticilerinin Liderlik Stillerinin Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Türk Egitim Bilimleri Dergisi, 5(1), 73-112.
• Çağlar, A., Yakut, Ö., ve Karadağ, E. (2005). İlköğretim Okulu Müdürlerinin Öğretmenler Tarafından Algılanan Kişilik Özellikleri ve Liderlik Davranışları Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi, Ege Eğitim Dergisi, 1(16), 61-80.
• Çelik, V. (2000). Eğitimsel Liderlik. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Çelik, V. (2001). Geleceğin Okul Liderleri. 2000 Yılında Türk Milli Eğitim Örgütü Ve Yönetimi Ulusal Sempozyumu. Ankara: Başkent Öğretmen Evi . 407-411.
• Erçetin, Ş. (2000). Lider Sarmalında Vizyon. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Güler, M. (1987). Kız Meslek Liseleri Müdürlerinin Okul Yönetimindeki Liderlik Davranışları, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Gümüşeli, A. E. (1996). İstanbul İlindeki İlköğretim Okulu Müdürlerinin Öğretim Liderliği Davranışları, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Haris, A. (2004). Editorial:School Leadership And School İmprovement: A Single And Complex Relationship. School Leadership And Mangement, 24(1,) 4-5.
• Helvacı, M.A. (2010). İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Etik Liderlik Davranışı Gösterme Düzeyleri, Zeitschrift für die Welt der Türken, 2(1), 391-409.
• Hesselbein, F. (1999). Smart Leadership. Ed: Anthoney Blamıs. Ama Publicatıon Division.
• Imada, D. ve Diğ. (2002). Devoloping Leasership Skills İn Student With Mild Disability. Teaching Exceptional Children, (35), 48-54.
• Ivancevich, J. M. Ve Matteson, M. (1990). Organizatıonal Behavier And Management. Boston: Irwin Homewood.
• Karasar, N. (2002). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Karip, E.(1998). Dönüşümcü Liderlik. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi. 16, 443-465.
• Kaya, Y. K. (1991). Eğitim Yönetimi: Kuram ve Türkiye’deki Uygulama. Ankara: Bilim Yayınları.
• Kaya, Ü. S. (2002). İköğretim Okulu Müdürlerinin Yöneticilik-Liderlik Özelliklerinin Değerlendirilmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kazancı, N. (2010). İlköğretim Okullarındaki Yöneticilerin Liderlik Sitilleri İle Öğretmenlerin Örgütsel Adalet Algıları Arasındaki İlişki Düzeyi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Keçecioğlu, T. (1998). Liderlik ve Liderler. İstanbul: Kal-Der Yayınları.
• Korkmaz, M. (2007). Örgütsel Sağlığı Üzerinde Liderlik Stillerinin Etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetim,. (49), 57-91.
• Korkmaz, M. (2008). Okul Müdürlerinin Liderlik Stilleri ile Öğrenen Örgüt Özellikleri
• Arasındaki İlişki Üzerine Nicel Bir Araştırma. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. (53), 75-98
• Liontos, L. B. (1993). Transformational Leadership. Educational Leadership, (20), 34- 38
• Q’neil, J. (1997). Leadership Aikido. New York: Three Revers Pres
• O’toole, J. (1999). Leadership A To Z : A Guide For The Appropriately Ambitious. San Francisco: Jossey-Bass Publishers .
• Razi, S. (2003). İlköğretim Yöneticilerinin Çağdaş Liderlik Eğilimleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Sayles, L. R. (1993). The Working Leader. The Triumph Of High Performance Over Conventional Management Principles. New York: The Free Pres. A Division Of Macmillan, İnc.
• Southworth, G. (1993). School Leadership And School Development: Reflection From Research. School Organization, (13), 73-87.
• Southworth, Geoff. (2002). Instructional Leadership İn Schools: Reflection And Empirical Evidence. School Leadership And Management, (22), 73-91.
• Şahin, S. (2003). Okul Müdürlerinin Liderlik Stilleri İle Okul Kültürü Arasındaki İlişkiler. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Thorpe, R. (2002). Grant Making And School Leadership. Cronicle of Philanthropy, (24), 53-58.
• Toksöz, S. (2010). 21. Yüzyılın Liderlik Anlayışı Olarak Okul Yöneticilerinin Dönüşümcü Liderlik Özelliklerinin Öğretmenlerin Algılarına Göre Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Wrigt, L. P. ve David, S.T. (1984). Improving Leadership Performance. Universty Of Breeadford Management Centre .Pub. Prentice Hall.
• Yıldırım, C. (2006). Okul Müdürlerinin Liderlik Stillerinin Örgütsel Sağlık Üzerindeki Etkisi Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara
• Yukl, G. A. (1989). Leadership in Organization. Prentice Hall. İnternational, İnc.
• Zaleznik, A. (1993). Learning Leadership. Chicago: Harward Business School. Bonus Boks İnc..