Müzik Eğitiminde Doğaçlama Uygulamaları Bağlamında Yaklaşım ve Yöntemler

Yıl 2024, Cilt: 25 Sayı: 3, 1167 - 1179, 31.12.2024

Ayşe Çağlak , Mehmet Akpınar

https://doi.org/10.17679/inuefd.1473427

Öz

Birçok sanat dalında yer alan bir performans türü olan doğaçlama, öğrencilerin yaratıcılıklarını ve ifade yeteneklerini geliştirmesi, müzikal etkileşimlerini ve iletişimlerini güçlendirmesi, özgüveni arttırma ve problem çözme becerilerini geliştirmesi, takım ruhunu oluşturması ve öğrencilerin kendilerini etkili bir şekilde ifade etmelerine olanak sağlaması bakımından müzik eğitiminde önemli bir rol oynamaktadır. Bu araştırmanın amacı müzik eğitiminde doğaçlama uygulamalarına yer veren yaklaşım ve yöntemleri ortaya koymaktır. Araştırmanın, doğaçlama uygulamaları doğrultusunda yaratıcılık becerileri başta olmak üzere öğrencilerin kendilerini özgün bir şekilde ifade etmelerinde, müzikal etkileşimlerini ve öz güvenlerini artırmalarında ve problem çözme becerilerini geliştirebilmelerinde etkili olduğu bilinen, müzik eğitimi yaklaşım ve yöntemlerine yer vermesi bakımından önemli olduğu düşünülmektedir. Ayrıca araştırma, müzik eğitiminde doğaçlama uygulamaları bağlamında yaklaşım ve yöntemlere ilişkin bilgi edinmek isteyen eğitimcilere yol göstermesi bakımından da önemli görülmektedir. Bu çalışma, betimsel araştırma yöntem ve tekniklerinin kullanıldığı nitel bir çalışmadır. Çalışmada, doküman inceleme yoluyla literatür taranmıştır. Elde edilen bulgular doğrultusunda, bahsi geçen bu yöntemlerin, öğrencilerin küçük yaşlarda benliklerinin farkına varmaları, kendilerini keşfetmeleri, yaratıcı becerilerini ve hayal dünyalarını geliştirmeleri, bilişsel, duyuşsal ve psikomotor boyutlarında hızlı ve etkili gelişim sağlamaları bakımından yararları kanıtlanmış ve kabul görmüş yöntemler olduğu değerlendirilmektedir. Bu değerlendirme doğrultusunda ise, müzik eğitiminde bahsedilen yöntemlerden etkin biçimde yararlanılması ve en uygun öğretim yönteminin seçilmesi hususunda öğrencilerin yaş grubu, beklentileri, verilen eğitimin türü ve amacı gibi durumların göz önünde bulundurulması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Müzik eğitimi, doğaçlama, müzik eğitiminde doğaçlama, doğaçlama uygulamaları, yaklaşım ve yöntemler

Etik Beyan

Bu makale, ikinci yazar danışmanlığında birinci yazar tarafından hazırlanan doktora tezinden üretilmiştir.

Kaynakça

• Akyürek, G. (2021). Türkiye’de uygulanan müzik terapi yaklaşımları. [Yüksek Lisans Tezi, Ordu Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Azzara, C. D. (1993). Audiation-based improvisation techniques and elementary instrumental students’ music achievement. Journal of Research in Music Education, 41(4), 328-342. https://www.jstor.org/stable/3345508
• Azzara, C. D. (2002). Improvisation. Oxford: Oxford University.
• Büyükgönenç Polat, B. (2018). Okul öncesi müzik eğitiminin önemi ve eğitim yöntemleri. Afyon Kocatepe Üniversitesi Akademik Müzik Araştırmaları Dergisi, 4(7), 52-64. https://doi.org/10.5578/amrj.66453
• Çağlak Eker, T. (2020). Müzik eğitiminde kokas pedagojisi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40(2), 759-774.
• Çağlak Eker, T. (2022). ZeneZen, creative piano pedagogy. International Education Studies, 15(4) https://doi.org/10.5539/ies.v15n4p9
• Çağlak Eker, T., Çağlak, A. (2020). Somutlaştırma bağlamında deneyim temelli müzik öğretim yaklaşımı: carabo-cone metodu. Conference:1st International Congress of Pedagogical Research ICOPR. 24-26 June, p.122. Proceedings Book. Düzce.
• Çoban, S., & Soykunt, N. (2021). The experiment of beginning of violin training with “colourstrings”, a string instrument teaching method based on kodaly child music education approach. İlkogretim Online-Elementary Education Online, 20(1), 370-380. https://doi.org/10.17051/ilkonline.2021.01.034
• Ertürk, S. (1972). Eğitimde program geliştirme. Ankara: Yelkentepe.
• Hickey, M. (2009). Can improvisation be ‘taught’?: A call for free improvisation in our schools. International Journal of Music Education, 27(4), 285-299.
• Karahasanoğlu, S., & Çevirme, C. (2020). Müzikle tedavide yöntemler: davranışsal ve yaratıcı terapi, serbest doğaçlama. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13(69). http://dx.doi.org/10.17719/jisr.2020.3981
• Karataş, Z. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Manevi Temelli Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi. Cilt 1, Sayı 1.
• Kaya, A. (2018). Müzik öğretmeni adaylarının yaratıcı düşünme beceri düzeylerinin enstrümanları ile doğaçlama becerilerine yansımaları: Dokuz Eylül Üniversitesi örneği. [Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Körtvési, K., & Deszpot, G. (2018). Applying the kokas pedagogy in the teacher training programme of the liszt academy. In Music Pedagogy in the 21th Century in the Footsteps of Kodály, 34–35. Budapest: Liszt Academy of Music.
• Montello, L. (1989). Utilizing music therapy as a mode of treatment for the performance stress of professional musicians. Doctoral of Arts in the School of Education, Health, Nursing, and Arts Professions, New York University.
• Özen, N. (2004). Çalgı eğitiminde yararlanılan müzik eğitimi yöntemleri. GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(2), 57-63.
• Özkeleş, S. (2016). Profesyonel müzisyen eğitimi bağlamında eğitimciler için doğaçlamaya yönelik uygulama ve öneriler. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, [İpekyolu Özel Sayısı], 16, 2393-2409.
• Sanzone, D. (2017). Teaching the colourstrings violinist: Student development through and beyond colourstrings. [Master of Music (Research), University of Tasmania].
• Say, A. (2005). Müzik ansiklopedisi. (c.2). Ankara: Müzik Ansiklopedisi.
• Szekely, C. I. (2018). Characteristics of Klara Kokas’s pedagogical methods and kokas-course at liszt academy in Budapest. Hungarian Educational Research Journal, 8(4), 116–119. Doi: 10.14413/HERJ/8/4/11
• Şeker, S. S. (2011). 9–11 yaş grubu çocuklarda orff schulwerk destekli keman eğitiminin keman dersine ilişkin tutum, öz yeterlik, öz güven ve keman çalma becerisi üzerindeki etkileri. [Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Şentürk, N., Erkoç, Y., & Çağlak Eker, T. (2020). Heinrich Ullrich müzik sistemi: Ulwila renkli nota sistemi ve çalgıları ile müzik eğitimi. Kastamonu Education Journal, 28(5), 1956-1966. Doi: 10.24106/kefdergi.4091
• Tanınmış, G. E. (2021). Keman eğitiminde colourstrings yöntemi. İdil Sanat ve Dil Dergisi, 85, 1343-1351.
• Tekin Gürgen, E. (2006). Müzik eğitiminde yaratıcılığı geliştiren yöntem ve yaklaşımlar. Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(12), 81-93.
• Tekin Gürgen, E. (2007). Orff-schulwerk ve kodály yöntemi’nin vokal doğaçlama, müziksel işitme ve şarkı söyleme becerileri üzerindeki etkileri. [Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Topoğlu, O. (2011). Çağdaş bir müzik eğitim yaklaşımı olarak 0rff-schulwerk. 2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications. Antalya.
• Uçan, A. (2005). Müzik eğitimi temel kavramlar- ilkeler- yaklaşımlar ve Türkiye’deki durum. Ankara: Evrensel Müzikevi.
• Voima, N. (2009). Child-friendly approach to instrumental education the colourstrings violin school. [Bachelor’s Thesis, University of Applied Sciences].
• Yıldırım, K. (2009). Kodaly yönteminin ilköğretim öğrencilerinin keman çalma becerisi, özyeterlik algısı ve keman çalmaya ilişkin tutumları üzerindeki etkisi. [Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi].
• Doğaçlama. (1987). Dil derneği http://www.dildernegi.org.tr/TR,274/turkce-sozluk-ara-bul.html The Gordon Institute for Music Learning (t.y.). About music learning theory. https://giml. org/mlt/about/