Okullardaki Kriz Yönetimine Sosyal-Duygusal Açıdan Yaklaşma Üzerine Bir Vaka Çalışması

Yıl 2024, Cilt: 25 Sayı: 3, 1490 - 1508, 31.12.2024

Hatice Çağlıyan , Said Taş

https://doi.org/10.17679/inuefd.1500235

Öz

Bu çalışmanın temel amacı, eğitim kurumlarında meydana gelen krizlere sosyal-duygusal açıdan yaklaşmanın önemini vurgulamaktır. Ayrıntılı literatür araştırması sonucunda Türkçe kaynaklarda kriz yönetimine sosyal-duygusal açıdan bir yaklaşım gözlenmemiştir. Yapılan kısıtlı sayıda araştırmada genellikle liderlerin duygusal zekâsına vurgu yapılmıştır. Yabancı literatürde ise, konu üzerine sınırlı sayıda kaynak mevcuttur. Bu sebeple, alandaki boşluğu doldurmak ve kriz yönetimine sosyal- duygusal açıdan bir yaklaşım geliştirmek amaçlanmıştır. Bu nitel vaka çalışmasında, iki engelli çocuğa sahip bir öğretmen baba ve daha sonrasında engelli çocuğunun birisinin öğretmen olması ile gelişen süreç anlatılmaktadır. Örnek olaylar üzerinden okuldaki krizler süresince hâlihazırda zor olan hayatlarını okul yöneticilerinin nasıl daha zor bir hale getirdikleri ya da onları duygusal açıdan anlayan eğitim liderlerinin süreci nasıl daha kolay hale getirdikleri vurgulanmak istenmiştir. Bu vaka çalışması, Türkiye’de küçük bir ilde yaşanmış eğitim yöneticileri ve öğretmenler arasındaki örnek olayları ele almaktadır. Bu çalışmada nitel bir desen olan vaka (örnek olay) incelemesi kullanılmıştır. Vaka incelemesi deseninde yapılandırılmamış görüşme tekniği ile toplanan veriler, literatür ile desteklenmiştir. Bu vaka çalışması, okul yöneticilerinin kriz yönetim anlayışlarını yeniden şekillendirmelerine yardımcı olabilmek amacı ile gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmada anlatılan örnek olaylardaki krizler, eğitim liderlerinin durumlara sosyal-duygusal yönden yaklaşmaları ile çözülebilmiştir ya da krizlere sosyal-duygusal bir bakış açısı geliştirilmediği noktada çözümsüz kalmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kriz Yönetimi, Kriz Yönetiminde Liderlik, Sosyal-Duygusal Açıdan Krizleri Yönetmek

Etik Beyan

Süleyman Demirel Üniversitesi Etik Kurulu'nun 20.05.2024 tarihli ve 149/31 sayılı kararı ile etik izin alınmıştır. Sayı: E-87432956-050.99-750774

Destekleyen Kurum

Destekleyen kurum bulunmamaktadır.

Teşekkür

Bu çalışma için örnek olayları tüm ayrıntılarıyla anlatan Hasan öğretmen ve Serap öğretmene teşekkür ederiz.

A Case Study on Approaching Crisis Management in Schools from a Social-Emotional Perspective

Öz

The primary aim of this study is to emphasise the importance of approaching crises in educational institutions from a social-emotional perspective. A detailed literature review revealed that there is no observed approach to crisis management from a social-emotional perspective in Turkish sources. The limited research conducted generally focuses on the emotional intelligence of leaders. In the foreign literature, there are also only a few sources on the subject. Therefore, this study aims to fill the gap in the field and develop a social-emotional approach to crisis management. This qualitative case study describes the process involving a teacher who is a father of two disabled children, and later, one of these children becoming a teacher. Through these case examples, the study highlights how school administrators either made the already difficult lives of these individuals even harder during school crises or how education leaders who understood them emotionally made the process easier. This case study examines incidents between school administrators and teachers in a small province in Turkey. A qualitative case study design was employed, and data collected through unstructured interviews were supported by the literature. This case study was conducted to help reshape school administrators' understanding of crisis management. The crises in the examples discussed in this study were either resolved through education leaders' social-emotional approaches or remained unresolved when such an approach was not developed.

Anahtar Kelimeler

Crisis management, Leadership in crisis management, Managing crises from social-emotional perspective

Kaynakça

• Akbaba-Altun, S. (2011). Başarılı ilköğretim okulu müdürlerinin zaman yönetimi stratejileri. Educational Administration: Theory and Practice, 17(4), 491-507. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/108187 Akgöl, A. (2010). Risk- kriz modeli ve kriz dönemlerinde yöneticilerin liderlik davranışları: ilaç sektöründe bir uygulama. (Yayın No. 253725) [Yüksek lisans tezi, Muğla Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Akım, F. (2005). Liderin/yöneticinin kriz iletişimindeki rolü ve önemi [Yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi]. İstanbul Üniversitesi, İletişim Fakültesi, Lisansüstü Tezler.
• Al-Jaradat, M. K. M., & Zaid-Alkilani, K. K. (2015). Successful leadership practices in school problemsolving by the principals of the secondary schools in Irbid educational area. Review of European Studies, Vol.7 No.3, 20-32.
• Ärlestig, H. (2008). Communication between Principals and Teachers in Successful Schools [Dissertation, Umeå University]. Faculty of Social Sciences, Umeå University, Sweden. https://www.diva-portal.org/smash/get/diva2:142460/fulltext03
• Aslanargun, E. ve Bozkurt, S. (2012). Okul müdürlerinin okul yönetiminde karşılaştığı sorunlar. Gaziantep University Journal of Social Sciences, Vol.11 No.2, 349-368. https://doi.org/10.24106/kefdergi.3204
• Aykaç, B., (2001). Kamu yönetiminde kriz ve kriz yönetimi. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 3(2), 123-132.
• Balcı, A. (2001). Sosyal bilimlerde araştırma. PegemA Yayıncılık.
• Balcı, A. (2014). Etkili okul ve okul geliştirme. Pegem Akademi.
• Bayar, A. (2016). Challenges facing principals in the first year at their schools. Universal Journal of Educational Research, Vol.4 No.1, 192-199. http://dx.doi.org/10.13189/ujer.2016.040124
• Başbakanlık Kriz Yönetim Merkezi, (2023). Başbakanlık kriz yönetim merkezi yönetmeliği. 20 Ekim 2023 tarihinde https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/3.5.968716.pdf adresinden ediniliştir.
• Berg, B. L., & Lune, H. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Eğitim Yayınevi.
• Bishop, W.E., Fifolt, M., Peters, G.B., Gurley, D. K., & Collins, L. (2015) Perceptions and experiences of K-12 educational leaders in response to the 27 April 2011 tornadoes. School Leadership and Management, Vol.35 No.2, 215–235.
• Bloom, B. S. (1956). Taxonomy of Educational Objectives, the Classification of Educational Goals, Handbook I: Cognitive Domain. New York: David McKay Company.
• Boin, A., & Hart, P.T. (2003). Public leadership in times of crisis: mission impossible? Public Administration Review, Vol.63 No.5, 544-553.
• Brion, C. (2021). Leading in times of crisis. Journal of Cases in Educational Leadership, Vol.24 No.3, 27-28.
• Brion, C. (2022). Building emotionally resilient schools and educators during crises. Journal of Cases in Educational Leadership, Vol.25 No.2, 136-152.
• Bush, T., & Glover, D. (2003). School leadership: Concepts and evidence. Nottingham, National College for School Leadership.
• Can, H., (2005). Organizasyon ve yönetim. Siyasal Kitabevi.
• Cook, M.D., & Holt, M.K. (2015). Crunch time: when leadership matters most. Journal of Commerce and Trade, Vol.10 No.1, 41-47.
• Coombs, W. (2007). Ongoing Crisis Communication: planning, managing and responding. Thousand Oaks: Sage.
• Fernandez, A. A., & Shaw, G. P. (2020). Kriz zamanında akademik liderlik: Coronavirüs ve covid-19. Liderlik Çalışmaları Dergisi, 14(1), 39–45. https://doi.org/ 10.1002/jls.21684
• Fiksel, J., Polyviou, M., Croxton, K.L., & Pettit, T.J. (2015). From risk to resilience: learning to deal with disruption. MIT Sloan Management Review, Vol.56 No.2, 78-86.
• Fletcher, J., & Nicholas, K. (2016). What can school principals do to support students and their learning during and after natural disasters? Educational Review, Vol.68 No.3, 358–374.
• Gallup. (2014). State of America’s schools the path to winning a gain in education. 29 Ekim 2023 tarihinde https://nurturingfaith.files.wordpress.com/2014/04/gallup-report-state-of-americas-schools.pdf adresinden edinilmiştir.
• Gerring, J. (2004). What is a case study and what is it good for? The American Political Science Review, Vol.98 No.2, 341-354.
• Goswick, J., Macgregor, C.J., Hurst, B. Wall, P.J., & White, R. (2018) Lessons identified by the joplin school leadership after responding to a catastrophic tornado. Journal of Contingencies and Crisis Management, 26(4), 544–553.
• Grissom, J. A., & Condon, L. (2021). Leading schools and districts in times of crisis. Educational Researcher, Vol.50 No.5, 315–324.
• Guba, E. G., & Lincoln, Y. S. (1982). Epistemological and methodological bases of naturalistic inquiry. Educational Communication and Technology Journal, Vol.30 No.4, 233-252.
• Holloway, I., & Wheeler, S. (1996). Qualitative research for nurses. Oxford: Blackwell Science Ltd.
• Houser, J. (2015). Nursing research: reading, using, and creating evidence (3rd ed.). Burlington: Jones ve Bartlett Learning.
• Howat, H., Curtis, N., Landry, S., Çiftçi, K., Kroll, T., & Douglass, J. (2012) Lessons from crisis recovery in schools: How hurricanes impacted schools, families and the community. School Leadership and Management, Vol.32 No.5, 487–501.
• Javed, M.L., & Niazi, H.K. (2015). Crisis preparedness and response for schools: An analytical study of punjab, Pakistan. Journal of Education and Practice, Vol.6 No.22, 40–47.
• Jennings, P. A., ve Greenberg, M. T. (2009). The prosocial classroom: Teacher social and emotional competence in relation to student and classroom outcomes. Review of Educational Research, Vol.79 No.1, 491–525. https://doi.org/10.3102/0034654308325693
• Karanikola, Z., Nikos, K., & Panagiotopoulos, G. (2018). The contribution of educational staff training to crisis management among teachers: A case study of the prefecture of ilia. Br. J. Educ, No.6, 15-23.
• Karasavidou, E., & Alexopoulos, N. (2019). School crisis management: attitudes and perceptions of primary school teachers. European Journal of Educational Management, Vol.2 No.2, 73–84.
• LaRoe, H., & Corrales, A. (2019). Silencing social media on suicidal matters at a school setting. Journal of Cases in Educational Leadership, Vol.22 No.1, 43–54.
• Maslow, A. H. (1943). A theory of human motivation. Psychological Review, No.50, 370-396.
• Merritt, E. G., Wanless, S. B., Rimm-Kaufman, S. E., Cameron, C., ve Peugh, J. L. (2012). The contribution of teachers’ emotional support to children’s social behaviors and selfregulatory skills in first grade. School Psychology Review, Vol.41 No.2, 141–159.
• Mevzuat Bilgi Sistemi. Engelli kamu personel seçme sınavı ve engellilerin devlet memurluğuna alınmaları hakkında yönetmelik. 27 Ekim 2023 tarihinde https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=20145780&MevzuatTur=3&MevzuatTertip=5 adresinden edinilmiştir.
• Milkie, M. A., & Warner, C. H. (2011). Classroom learning environments and the mental health of first grade children. Journal of Health and Social Behavior, Vol.52 No.1, 4–22. https://doi. org/10.1177/0022146510394952
• Mitroff, I. (2001). Crisis leadership. Executive excellence, 18(8), 19-20.
• Mitroff, I. (2004). Think like a sociopath, act like a Saint. Journal of Business Strategy, Vol.25 No.4, 42-53.
• Mutch, C. (2015). Leadership in times of crisis: dispositional, relational and contextual factors influencing school principals’ actions. International Journal of Disaster Risk Reduction, Vol.14 No.2, 186–194.
• Mutch, C. (2018). The role of schools in helping communities cope with earthquake disasters: The case of the 2010–2011 New Zealand earthquakes. Environmental Hazards, Vol.17 No.4, 331–351.
• Narbay, M.Ş. (2005). Kriz iletişiminde halkla ilişkilerin rolü. (Yayın No. 162299) [Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Netolicky, D. (2020). School leadership during a pandemic: navigating tensions. Journal of Professional Capital and Community, Vol.5 No.3/4, 391-395.
• Neuendorf, K. A. (2002). The content analysis guidebook. London: Sage Publications.
• Neuman, W. L. (2007). Toplumsal aratırma yöntemleri: Nitel ve nicel yaklaşımlar. İstanbul: Yayın Odası.
• Pearson, C.M., & Clair, J.A. (1998). Reframing crisis management. Academy of Management Review, Vol.23 No.1, 59-76.
• Punch, K. F. (2005). Sosyal araştırmalara giriş (D. Bayrak, H. B. Arslan ve Z. Akyüz). Siyasal Kitabevi.
• Robert, B.,& Lajtha, C. (2002). A new approach to crisis management. Journal of Contingencies and Crisis Management, Vol.10 No.4, 181-191.
• Roux-Dufort, C. (2000). Why organizations don’t learn from crises: the perverse power of normalization. Review of Business, Vol.21 No.3/4, 25-30.
• Smith, L., & Riley, D. (2012). School leadership in times of crisis. School Leadership & Management, Vol.32 No.1, 57–71.
• Sommer, S.A., Howell, J.M., & Hadley, C.N. (2016). Keeping positive and building strength: the role of affect and team leadership in developing resilience during an organizational crisis. Group and Organization Management, Vol.41 No.2, 172-202.
• Souza, J. C. D., Sousa, I. C. D., Belísio, A. S., & Azevedo, C. V. M. D. (2012). Sleep habits, daytime sleepiness and sleep quality of high school teachers. Psychology & Neuroscience, Vol.5 No.2, 257–263. https://doi.org/10.3922/j.psns.2012.2.17
• Streubert, H. J., & Carpenter, D. R. (2011). Qualitative research in nursing (5th ed.). Philadelphia: Lippincott Williams ve Wilkins.
• Taneja, S., Pryor, M.G., Sewell, S., & Recuero, A.M. (2014). Strategic crisis management: a basis for renewal and crisis prevention. Journal of Management Policy and Practice, Vol.15 No.1, 78-85.
• Türk Dil Kurumu. (2023). Türk dil kurumu sözlükleri. 20 Ekim 2023 tarihinde https://sozluk.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
• Uçkun, G., Latif, H. ve Şeneldir, O. (2021). Kriz ve stres sürecinde liderlik türleri kurumsal duygusal zekâyı ve insan kaynakları motivasyonunu nasıl etkileyebilir? OPUS–Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 17(38), 5819-5841. 10.26466//opus.80- 9051
• Ural, A. (1997). İlköğretim okulu yöneticilerinin öğretmenlerle aralarındaki çatışma yönetme yöntemleri. (Yayın No. 64131) [Doktora tezi, Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Wise, D. (2015). Emerging challenges facing school principals. Education Leadership Review, Vol.16 No.2, 103- 115.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayınevi.
• Yıldırım, N. (2011). Okul müdürlerinin görevlerine ilişkin yaşadıkları sorunları çözme öyküleri ışığında denge rolleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 12(4), 55-79.
• Yılmaz, İ. ve Yıldırım, B. (2020). Okul yöneticilerinin kriz yönetimi tutumları ile duygusal zekâları arasındaki ilişki. İZÜ Eğitim Dergisi, 2(3), 42-62.
• Yüksel, E. (2019). Türkiye'de iletişim araştırmalarında içerik analizi uygulamaları, sorunlar ve çözüm önerileri. International euroasia congress on scientific researches and recent içinde (s. 134-152). Bakü: Hazar Üniversitesi.