YAYIN ETİĞİ
İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Yayın Etiği Komisyonu (COPE) kılavuz ilkeleri ve Bilimsel Yayıncılıkta Şeffaflık ve En İyi Uygulama İlkeleri (COPE, DOAJ, OASPA, WAME ortak bildirisi) dahil olmak üzere çeşitli kuruluşlar tarafından ortaya konan kılavuz ilkelere ve temel uygulamalara uymayı amaçlamaktadır. Bu kılavuz ve tavsiyeler, bilimsel yayıncılıkta şeffaflık, dürüstlük ve en iyi uygulamaları teşvik etmek üzere tasarlanmıştır.
Dergi, bu standartlara bağlı kalarak, yayınladığı araştırmaların yüksek kalitede olmasını ve bilim dünyasının etik standartlarını karşılamasını sağlamayı amaçlamaktadır.
YAYIN İLKELERİ
ETİK İLKELER VE YAYIN POLİTİKASI
Etik Onay ve Bilgilendirilmiş Onam Politikası
1. Etik Kurul Onayı
İnsan katılımcıların yer aldığı tüm araştırmalar, çalışmanın başlamasından önce tanınmış bir etik kurul (örneğin, Etik Kurulu, Kurumsal Etik Kurulu [IRB]) tarafından incelenmeli ve onaylanmalıdır.
Yazarlar, Yöntemler bölümünde aşağıdaki bilgileri sunmalıdır:
Eğer bir çalışma etik kurul onayından muaf tutulmuşsa, yazarlar:
2. Etik Onayı Olmayan Başvuruların Değerlendirilmesi
Etik kurul onayı bulunmayan bir makale gönderilirse, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi bu başvuruyu COPE’un Araştırma, Denetim ve Hizmet Değerlendirme Kılavuzu çerçevesinde inceler. Bu kapsamda:
Etik incelemenin yapılmamış olması önemli bir endişe teşkil ederse, makale editöryal inceleme sonrasında reddedilebilir.
3. Bilgilendirilmiş Onam
İnsan katılımcıların yer aldığı tüm çalışmalarda, yazılı bilgilendirilmiş onam alınmalı ve belgelenmelidir. Bu, aşağıdaki durumları kapsar:
Genel Araştırmalar: Tüm katılımcılardan yazılı onam alınmalıdır.
Çocuklarla Yapılan Araştırmalar (18 yaş altı): Onam, çocuğun ebeveyni veya yasal vasisi tarafından verilmelidir.
Anket / Görüşme Araştırmaları:
Alıntılar veya kimlik belirten ifadeler varsa:
4. Katılımcı Anonimliği ve Görsel Yayını
Katılımcı gizliliğini korumak için:
Katılımcıları tanımlayabilecek fotoğraflar veya görüntüler dahil edilirse:
İNTİHAL VE ETİK İHLALLER
Tüm başvurular, hakem değerlendirme ve/veya üretim süreçlerinde benzerlik tespiti yazılımı kullanılarak birden fazla taramadan geçirilir. Önceki çalışmalara atıfta bulunurken, tüm materyalin doğru bir şekilde referans gösterildiğinden emin olunmalıdır. Herhangi bir kaynaktan (dergi makaleleri, kitaplar, tezler, elektronik medya, vb.) metin, tablo veya resim kopyalamak ve bunları kendisine ait gibi sunmak, referans verilmiş olsa bile intihal olarak kabul edilir. Kaynağı 'Kaynaklar' bölümünde listelemek, yazarları intihal sorumluluğundan muaf tutmaz.
Yazarların aşağıda belirtilen intihal durumlarından ya da etik ihlallerden kaçınmaları şiddetle tavsiye edilir:
İntihal, atıf manipülasyonu veya veri çarpıtma gibi etik ihlallerine ilişkin şüphe durumlarında, Editörler Kurulu, şüphelerin adil, şeffaf ve tutarlı bir şekilde ele alınmasını sağlamak için COPE (Yayın Etiği Komisyonu) yönergelerini takip edecektir.
REKLAM POLİTİKASI
İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Yayın Kurulu ve yönetimi tarafından onaylanması koşuluyla web sitesinde dijital reklamları kabul eder. Tüm reklamlar bu şekilde açıkça etiketlenmelidir. Reklam verenlerin editoryal kararlar veya reklam politikaları üzerinde hiçbir etkisi yoktur.
Reklam talepleriniz için lütfen Editörlük Ofisi (inueditorial@inonu.edu.tr) ile iletişime geçiniz.
HAKEM DEĞERLENDİRME SÜRECİ
İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, bilimsel kalite, akademik dürüstlük ve etik yayıncılık konularında en yüksek standartları korumak amacıyla titiz ve şeffaf bir çift-kör hakemlik süreci yürütmektedir. Bu modelde, değerlendirme süreci boyunca yazarların ve hakemlerin kimlikleri birbirinden gizli tutulur.
Gönderilen tüm makaleler, derginin kapsamına ve temel kalite kriterlerine uygunluğunu değerlendirmek üzere öncelikle editoryal bir ön incelemeye tabi tutulur. Uygun bulunan çalışmalar, ilgili alanda uzmanlığı tanınmış en az iki bağımsız dış hakeme yönlendirilir.
Yazarlar, makale gönderimi sırasında hakem önerisinde bulunabilse de, nihai hakem seçimi yalnızca editoryal ekip tarafından yapılır. Baş Editör veya ilgili Alan Editörleri, seçilen hakemlerin konuya yeterli uzmanlığa sahip, deneyimli ve çıkar çatışmasından uzak olmasına özen gösterir.
Hakemlerden beklenenler şunlardır:
Tarafsızlığı ve adaleti sağlamak adına, editöryal kurul üyeleri tarafından gönderilen makaleler, çıkar çatışması bulunmayan dış editörler veya misafir editörler tarafından değerlendirilir. Bu editörler de aynı titiz hakemlik süreçlerine uyar.
Editörler ile hakemler arasındaki tüm iletişim kesin olarak gizli kabul edilir ve üçüncü taraflarla paylaşılmaz. Bir makale standart dışı veya alternatif bir hakemlik sürecine (örneğin açık veya yayım sonrası hakemlik) tabi tutulmuşsa, bu sürecin ayrıntıları yayımlanan makale içerisinde açıkça belirtilir.
Tüm makalelere ilişkin kabul, revizyon veya ret kararları, hakemlerin ve alan editörlerinin değerlendirme ve önerileri doğrultusunda, nihai olarak Baş Editör tarafından verilir. Değerlendirme sürecinin şeffaflığını ve sürekli editoryal gelişimi desteklemek amacıyla, hakemlik sürecine dair temel ölçütler (örneğin kabul oranları, ortalama karar süresi ve değerlendirme süresi) düzenli olarak yayımlanır.
REVİZYON SÜRECİ
“Minör Revizyon” veya “Major Revizyon” kararı verilen makaleler, hakem ve editörler tarafından iletilen geri bildirimler doğrultusunda düzeltilerek yeniden gönderilmelidir. Yazar(lar), yapılması gereken değişikliklerin özetlendiği ve yeniden gönderim için son tarihin belirtildiği bir karar mektubunu Baş Editör’den alacaktır.
Yazarların, düzeltme sürecinde aşağıdaki belgeleri sunmaları gerekmektedir:
Revizyon uygulanan Makale - Gerekli revizyonların uygulandığı, son halini içeren düzenlenmiş makalenin işaretleme ya da vurgulama uygulanmamış bir versiyonu.
Hakemlere Yanıt Belgesi - Hakem ve editör yorumlarının her birine madde madde yanıt verilen detaylı bir belge. Bu belgede yazarlar:
Her bir yoruma nasıl yanıt verdiklerini açıkça belirtmelidir.
Gözden geçirilmiş makalede ilgili değişikliklerin yer aldığı satır numaralarına atıfta bulunmalıdır.
Uygulanmayan öneriler varsa, gerekçeleriyle birlikte açıklamalıdır.
İşaretlenmiş Makale (Revizyonlu Kopya) - Orijinal ve revize edilmiş versiyonlar arasındaki farkların karşılaştırılmasını kolaylaştırmak amacıyla, değişikliklerin izlenebilir şekilde gösterildiği (örneğin izleme modunda ya da vurgulanmış) bir versiyon.
Düzeltmelerin belirlenen süre içinde teslim edilmesi önemlidir. Son tarihe kadar gönderim yapamayacak olan yazarların, önceden ek süre talebinde bulunmaları gerekmektedir. Belirtilen süre içerisinde herhangi bir bildirimde bulunmaksızın revizyon yapılmaması, makalenin otomatik olarak reddedilmesine neden olabilir.
Yeniden gönderilen makale, özellikle büyük düzeltme durumlarında, ikinci bir hakemlik değerlendirmesine tabi tutulabilir. Nihai yayımlama kararı, hakemlerin önerileri ve yazarların yanıtlarının niteliği dikkate alınarak, Baş Editör tarafından verilir.
YAZARLIK KRİTERLERİ
Araştırma bulgularını bildiren başvuruların yazarları, Uluslararası Tıp Dergisi Editörleri Komitesi (ICMJE) tarafından belirlenen dört kriterin tamamını karşılamalıdır:
Yazarlar, makalelerini göndermeden önce kimlerin yazarlık için uygun olduğunu ve yazarların hangi sırayla listeleneceğini belirlemelidir. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi editörleri yazarlık anlaşmazlıklarını çözmez. İlk gönderimden sonra yazar sayısında veya sıralamasında yapılacak her türlü değişiklik Baş Editöre yazılı olarak açıklanmalıdır. Editörler, herhangi bir yazarlık usulsüzlüğünü, birinci veya sorumlu yazarın kurumundaki veya işverenindeki araştırma görevlisine veya uygun akademik etik yetkililerine yönlendirme hakkını saklı tutar.
Yazarlar, başvuru sırasında bireysel katkılar hakkında bilgi vermek için CRediT (Katkıda Bulunan Rolleri Taksonomisi) kullanabilirler.
YAPAY ZEKÂ VE ÜRETKEN YAPAY ZEKÂ (AI) KULLANIM POLİTİKASI
İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, makale hazırlık sürecinde yapay zekâ araçlarının kullanımına ilişkin şeffaflık ve hesap verebilirliği destekler. Bu politika, COPE, ICMJE ve WAME gibi uluslararası yayıncılık standartları doğrultusunda en iyi uygulamaları esas alır. Yazarlar, yapay zekâ teknolojilerini kullanırken aşağıdaki ilkelere uymakla yükümlüdür:
1. Makale Hazırlığında Yapay Zekâ Araçlarının Kullanımı
Yazarlar, makale hazırlık sürecinde üretken yapay zekâ araçlarını (örneğin ChatGPT, Gemini, Claude vb.) kullandıklarını beyan etmek zorundadır. Kullanımın amacı, aracın adı ve sürümü, ilgili bölümde açıkça belirtilmelidir (örneğin, dil desteği için “Teşekkür” bölümünde, veri işleme için “Yöntem” bölümünde). Yazarlar, çalışmalarının bütünlüğü, doğruluğu ve özgünlüğünden tamamen sorumludur.
Yapay zekâ araçları yazar olarak gösterilemez.
2. Yazarlık ve Sorumluluk
COPE yönergelerine göre yazarlık, insan sorumluluğu ve karar verme yetisi gerektirir. Makale yazım sürecinde yapay zekâ, yalnızca dil düzeltmeleri gibi destekleyici amaçlarla kullanılabilir (ve bu durum açıkça belirtilmelidir). Ancak, özgünlük ve akademik kaliteyi korumak adına, yapay zekâ araçları yazarlık kriterlerini karşılamadığından yazar veya ortak yazar olarak gösterilemez.
3. Görsel Üretimi ve Telif Hakları
İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, mevcut telif hakkı yasalarına ve yayın etiği konusunda kabul görmüş uygulamalara bağlı kalmayı taahhüt eder. Yapay zekâ ile oluşturulan görsel içeriklerin etik ve hukuki durumu hâlen tartışmalı olduğundan, bu tür içeriklerin kullanımı genel olarak kabul edilmemektedir. Ancak aşağıdaki özel durumlarda istisna tanınabilir:
Lisanslı Ajans İçeriği: Derginin geçerli lisans anlaşmalarına sahip olduğu ajanslardan temin edilen ve yasal/etik olarak oluşturulmuş görseller veya sanat eserleri.
Yapay Zekâ Araştırmasıyla İlgili İçerikler: Makalede doğrudan analiz edilen veya tartışılan yapay zekâ konularıyla ilgili görsel ya da video içerikleri. Bu tür başvurular durum bazında değerlendirilir.
Onaylanan tüm yapay zekâ üretimi içerikler, görsel veya şekil altyazılarında açıkça “Yapay zekâ tarafından üretilmiştir” ifadesiyle etiketlenmelidir.
Yazarlar, yapay zekâ ile oluşturulan görsel materyallerin doğruluğu, uygunluğu ve etik kullanımından sorumludur. Ayrıca, bu içeriklerin üretiminde kullanılan yöntemler ve araçlar makale içinde şeffaf bir şekilde açıklanmalıdır. Tüm gönderilen içerik, bilimsel standartlara ve etik kurallara uygun olmalıdır.
YAYIN SONRASI DÜZELTME TALEPLERİ VE MAKALE GERİ ÇEKME POLİTİKASI
Yayın sonrası tüm düzeltme talepleri editöryal incelemeye tabidir. Yayın Kurulu, hatanın niteliğine, makale üzerindeki etkisine ve destekleyici kanıtlara dayanarak düzeltmelerin gerekliliğini ve uygunluğunu değerlendirir. Onaylanması halinde, düzeltme dergi arşivinde yapılacaktır. Dergi, ICMJE ve COPE yönergelerini takip etmektedir.
Makale Geri Çekme (Yayın Öncesi)
Makale Geri Çekme işlemi yalnızca hatalar, kazara yinelenen gönderimler veya etik ihlaller (örneğin, birden fazla gönderim, sahte veriler veya intihal) içerebilecek makalelerin ilk sürümleri olan basım aşamasındaki makaleler için geçerlidir. Geri çekilen makalelerin HTML ve PDF içerikleri kaldırılacak ve yerine çekilme bildiren bir açıklama ile derginin çekilme politikasına bağlantı verilecektir.
Makale Geri Çekme (Yayın Sonrası)
Geri çekmeler intihal, veri uydurma, sahte yazarlık veya ortak yazar onayı olmadan yayın gibi ciddi etik ihlaller için verilir. Geri çekme bildirimleri şu unsurları içerir:
Makale Kaldırılması (Hukuki ve Güvenlik Endişeleri)
Nadir durumlarda, bir makalenin yasal sorunlar, mahkeme kararları, hakaret veya önemli sağlık riskleri nedeniyle derginin çevrimiçi veritabanından kalıcı olarak kaldırılması gerekebilir. Meta veriler (başlık ve yazarlar) korunurken, makale içeriği kaldırmayı açıklayan yasal bir bildirimle değiştirilecektir.
Makale Değiştirme
Bir makale ciddi bir sağlık riski teşkil ediyorsa, yazarlar düzeltilmiş bir versiyonla değiştirilmesini talep edebilir. Bu gibi durumlarda, düzeltilmiş makaleye bir bağlantı içeren bir geri çekme bildirimi yayınlanacak ve güncellemelerin şeffaf bir şekilde kaydedilmesi sağlanacaktır.
İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, yayın sürecinde şeffaflık ve bütünlüğü sağlamak amacıyla ICMJE, COPE, WAME ve diğer organizasyonlar tarafından belirlenen uluslararası editöryal standartlara uyar.
Bir çıkar çatışması, bir yazar, hakem veya editörün, makale sunumu, değerlendirmesi veya editöryal kararlar konusunda nesnelliklerini aşırı şekilde etkileyebilecek finansal, kişisel, siyasi veya akademik gibi karşıt çıkarlarının olması durumunda ortaya çıkar.
Açıklama Gereklilikleri:
Finansal Destek Beyanı
İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, yazarların araştırmaları için aldıkları herhangi bir finansal desteği açıklamalarını talep eder. Bu bilgi, makale sunulurken Finansal Destek beyanında yer almalıdır.
Finansal Destek beyanı şu bilgileri içermelidir:
Bu bilgilerin sağlanması, şeffaflığı sağlar ve okuyucuların potansiyel önyargıları veya çıkar çatışmalarını değerlendirmelerine yardımcı olur.
Kendi Kendine Arşivleme Politikası
Yazarların yayınlanmış çalışmalarını kurumsal veya kişisel web sitelerinin yanı sıra açık erişim havuzlarında kendi kendilerine arşivlemelerine izin verilir. Yazarlar makalelerini paylaşırken orijinal yayına uygun şekilde atıfta bulunmalı ve DOI numarasını eklemelidir. Ayrıca, yazarların yayınevinin resmi web sitesine bir bağlantı sağlamaları teşvik edilir, böylece bilimsel kaydın doğruluğu ve bütünlüğü sağlanmış olur. Yayıncının web sitesinde yayınlanan versiyon, kayıtların kesin versiyonu olarak kabul edilir.
YASAL UYARI
Yayınlanan makalelerde ifade edilen görüş ve fikirler yalnızca yazar(lar)a aittir ve editörlerin, yayın kurulunun veya yayıncının görüşlerini yansıtmaz. Editörler, yayın kurulu ve yayıncı, yayınlanan makalelerin içeriğinden sorumlu değildir ve bu makalelerde ifade edilen görüşleri onaylamaz.
Yazarlar, çalışmalarının doğruluğu ve bütünlüğü konusunda tam sorumluluk taşırlar. Dergi, araştırmaların bilim camiasına yayılması için bir platform görevi görürken, içeriğin geçerliliğini garanti etmez.