Hukuk Sosyolojisindeki Temel Yaklaşımlar

Yıl 2012, Cilt: 3 Sayı: 2, 61 - 82, 13.07.2016

Ethem Çalık

Öz

Hukukun kaynağı ile ilgili olarak ilk ortaya çıkan akım tabiî hukukçu yaklaşımdır. M.Ö 5.yüzyılda Sofistlerin temsil ettiği bu akım mensupları, köleliğin insanların doğuştan var olan eşitliğine aykırı olduğunu iddia ettiler. Helenistik dönemde Stoalılar tabiata uygun yaşamanın aklın da bir gereği olduğunu ileri sürdüler. Roma’da Cicero tabiî hukukun, tabiata uygun akıldan başka bir şey olmadığını iddia etti. Tabiî hukukçu yaklaşım Yeniçağda Thomas Hobbes ve John Locke tarafından temsil edildi. Her iki düşünür de tabiî hukuku siyasi rejimleri meşrulaştırmakta kullandılar. 19.yüzyılda meydana gelen gelişmeler hukuki pozitivizmi ortaya çıkardı. Analitik pozitivizm, yetkili organlar tarafından konulan hukuku meşru kabul ederken, sosyolojik pozitivizm hukukun kaynağını sosyal yapıda arar. Normativist pozitivizme göre ise belirli usûlde ve belirli kuraldan doğan hukuk normunun belirli bir davranışı emretme veya yasaklaması onun meşru kabul edilmesi için yeterlidir

Anahtar Kelimeler

hukuk, hukukçu, eşitlik, meşruiyet verme

Law Sociology Basic Approaches

Öz

The first movement that showed up with regard to the origin of law is the natural jurist approach. This movement which was represented by the Sophists in the 5th century B.C argued that slavery was contrary to inherent equality of human beings. The Stoics in the Hellenistic period claimed that living in coherence with the laws of nature was a necessity of reason. Cicero in Rome maintained that the natural law was nothing more than reason harmonious with the nature. The natural jurist approach was represented by Thomas Hobbes and by John Locke in modern times. Both thinkers took advantage of natural law in legitimation of political regimes. The developments that occurred in 19th century led to positivism in law. While analytical positivism accepts as legitimate the law legislated by authorized agencies, sociological positivism seeks the origin of law in social structure. On the normative positivism, that a certain juristic norm rooted in a specific rule decrees and prohibits a specific behavior in a specific way is sufficient for its being accepted as legitimate

Anahtar Kelimeler

law, movement, jurist, equality, nature, reason, legitimation

Kaynakça

• Arsal, Sadri Maksudî; Umumî Hukuk Tarihi, İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul- 1948
• Can, Cahit; Oluşum Süresi İçerisindeki Hukuk Sosyolojisi, S Yayınları, Ankara-1989
• Comte, Auguste; Pozitif Felsefe Kursları, Çev. Erkan Ataçay, Sosyal Yayınlar, İstanbul-2001
• Çeçen, Anıl; Adalet Kavramı, Turhan Kitabevi Yayınları, Ankara- 2003
• Davies, Norman; Avrupa Tarihi, Çev. Burcu Çağman-Elif Topçugil- Kudret Emiroğlu- Suat Kaya, İmge Kitabevi Yayınları, Ankara-2011
• Del, Vecchıo, Gıorgıo; Hukuk Felsefesi Dersleri, Çev.Suut Kemal Yetkin, Maarif Vekilliği Yayını, İstanbul-1940
• Freyer, Hans; İçtimai Nazariyeler Tarihi, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayını, Ankara-1977
• Furtun, Ayşen; İngiliz Analitik Pozitivizmi-John Austin’in Hukuk ve Devlet Teorisi, Ankara-1997
• Göger, Erdoğan; Hukuk Başlangıcı Dersleri, Yetkin Yayınları, Ankara-1979
• Gökberk, Macit; Felsefe Tarihi, Remzi Kitabevi Yayınları, İstanbul- 1980
• Göze, Ayferi; Siyasal Düşünceler ve Yönetimler, Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş. Yayını, İstanbul-1986
• Gürbüz, Ahmet; Hukuk ve Meşruluk-Evrensel Erdem Üzerine Bir İnceleme, Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş. Yayını, İstanbul-2004
• Güriz, Adnan; Hukuk Başlangıcı, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Ankara-1987
• Hafızoğulları, Zeki; Ceza Normu-Normatif Bir Yapı Olarak Ceza Hukuku Düzeni, Seçkin Kitabevi Yayını, Ankara- 1987
• Hegel, G.W. F; Hukuk Felsefesinin Prensipleri, Çev. Cenap Karakaya, İstanbul-1991
• İnalcık, Halil; Rönesans Avrupa’sı, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2011
• Keyman, Selahattin; Hukuka Giriş ve Metodoloji, Doruk Yayınları, Ankara-1981
• Sabine, George; Siyasal Düşünceler Tarihi-2, Çev. Alp Öktem, Türk Siyasi İlimler Derneği Yayını, Ankara-1969
• Straus, Leo; Doğal Hak ve Tarih, Çev. Murat Erşen-Petek Onur, Say Yayınları, İstanbul-2011
• Şenel, Alâeddin; Siyasi Düşünceler Tarihi-Tarihöncesinde İlkçağda, Ortaçağda ve Yeniçağda Toplum ve Siyasal Düşünüş, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, Ankara-1982
• Vorlander, Karl; Felsefe Tarihi-Cilt:1-2, Çev. Mehmet İzzet-Orhan Saadettin, Günümüzün Diline Aktaran: Yüksel Kanar, İz Yayıncılık, İstanbul-2004
• Weber, Alfred; Felsefe Tarihi, Çev.H.Vehbi Eralp, Sosyal Yayınlar, İstanbul-1998
• Yücel, Mustafa Tören; Hukuk Felsefesi, Çankaya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayını
• İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Cilt:3 Sayı:2 Yıl 2012 82