Vakfın Sona Ermesi

Yıl 2013, Cilt: 4 Sayı: 1, 129 - 154, 13.07.2016

Oğuz Sadık Aydos

Öz

Türk hukukunda ve toplum hayatında önemli bir yer işgal eden vakıflar iki şekilde son bulmaktadır. Kendiliğinden veya mahkeme kararı ile son bulan vakıfların malvarlığının özgülenmesi de vakfın nasıl sona erdiği ile tespit edilecektir. Vakfın kendiliğinden sona ermesi, amacının gerçekleşmesinin imkânsız hâle gelmesi ve bu amacın değiştirilememesi durumunda söz konusu olur. Vakfedenin mirasçılarının ve/veya alacaklılarının açacakları dava neticesinde sona eren vakıf, mahkeme kararı ile değil kendiliğinden son bulmaktadır. Zira bu dava neticesinde vakıfta kalan malvarlığı değerlerinin vakfın amacına ulaşmasına elverişli olması hâlinde vakıf varlığını sürdürecek aksi takdirde mevcut malvarlığının yetersizliği ve bu bağlamda amacın gerçekleşmesinin olanaksızlaşması nedeniyle vakıf son bulacaktır. Yasak amaç güden veya yasak faaliyetlerde bulunduğu sonradan anlaşılan ve amacın değiştirilmesinin de mümkün olmaması da, vakfın mahkeme kararı ile son bulma nedenidir. Vakıfların varlığını sürdürmesinin temel ilke olması nedeniyle, yasak amaç gütme tek başına yeterli olmayacak, bu amacın değiştirilememesi de aranacaktır. Sona eren vakfın malvarlığı öncelikle tasfiye kurulu tarafından tasfiye edilecek daha sonra da özgülenecektir. Kendiliğinden sona eren vakfın malvarlığı, senedinde yer alan hükme göre, böyle bir hükmün bulunmaması hâlinde ise hâkim kararı ile benzer amaçlı bir vakfa özgülenecektir. Mahkeme kararı ile son bulan vakıf malları ise Vakıflar Genel Müdürlüğüne özgülenecektir.

Anahtar Kelimeler

Vakıf, sona erme, malvarlığı, tasfiye, özgüleme

Termination of Foundation

Öz

Foundations, which are very important for Turkish law and social life, are terminated in two ways. The transfer of properties of foundation that are terminated by itself or through court decision will be determined depending on how the foundation was terminated. Termination of the foundation by itself occurs when the realization of the purpose becomes impossible or when the purpose cannot be changed. The foundation that is terminated as a result of the lawsuit filed by inheritors of the endower and/or creditors is terminated not through court decision but itself. As a result of this lawsuit if the remaining assets of the foundation can make it possible for the foundation to attain its purpose, the foundation will live on otherwise the foundation will be terminated due to lack of available assets and due to the fact that the purpose cannot be fulfilled in this context. Foundation that pursues illegal purposes or that is seen to have engaged in illegal activities later on and whose purpose cannot be changed is terminated through court decision. Basic principle for the foundations is protection of foundations legal entity, so pursuing illegal purposes will not be enough for termination and not being able to change the purpose will also be sought. The assets of the foundation that is terminated will be liquidated by the liquidation board and then they will be assigned. The assets of the foundation that is terminated by itself will be transferred based on the provisions in the notarial deed and if there is no such provision, they will be transferred to a foundation with a similar purpose through judge decision. The assets of the foundations that are terminated through court decision will be transferred to the Directorate General of Foundations

Anahtar Kelimeler

Foundation, wind up, assets, liquidation, transfer

Kaynakça

• AKİPEK, Jale G./AKINTÜRK, Turgut/ATEŞ KARAMAN, Derya: Türk Medenî Hukuku, Başlangıç Hükümleri Kişiler Hukuku, 6098 Sayılı Yeni Borçlar Kanununa Uyarlanmış, C. I, B. 9, İstanbul 2012.
• AKÜNAL, Teoman: Türk Medenî Hukukunda Tüzel Kişiler, İstanbul 1995.
• AKYILDIZ, Ali: “Vakfın Sona Ermesi: Kamu Düzenine Aykırılık ya da Fiilî Dağılma”, Türk Hukuk Enstitüsü Dergisi, 2006, S. 127, Y. 11, s. 3-7.
• ALTAŞ, Hüseyin:“Türkiye’de 1926-1967 Dönemi Arasında Vakıf Sistemi”, Cumhuriyetin 80. Yılında Uluslararası Vakıf Sempozyumu, Ankara 2004, s. 87-98.
• BALLAR, Suat: Yeni Vakıflar Hukuku, İstanbul 1991.
• DEMİR, İlhan: Yeni Vakıfların Temel Kitabı, B. 2, Ankara 2005.
• EDİS, Seyfullah: Medenî Hukuka Giriş ve Başlangıç Hükümleri, B. 6, Ankara 1997.
• EM, Ali: Türk Hukuk Sisteminde Vakıflar, B. 2, Ankara 2011.
• GÜRZUMAR, Osman Berat: “Türk Medenî Kanunu’nun “Vakıflarda üyelik olmaz.” Hükmünü İptâl Eden Anayasa Mahkemesi Kararı Hakkında”, Halûk Konuralp Anısına Armağan, Ankara 2009, s. 523 – 547.
• HATEMİ, Hüseyin/KALKAN OĞUZTÜRK, Burcu: Kişiler Hukuku (Gerçek Kişiler – Tüzel Kişiler), İstanbul 2013.
• İŞERİ, Ahmet: Türk Medenî Kanununa Göre Vakıf (Tesis), Ankara 1968.
• KÖPRÜLÜ, M. Fuad: İslâm ve Türk Hukuk Tarihi Araştırmaları ve Vakıf Müessesesi, B. 2, Ankara 2005.
• OĞUZMAN, M. Kemal/BARLAS, Nami: Medenî Hukuk, Giriş Kaynaklar Temel Kavramlar, B. 18, İstanbul 2012.
• OĞUZMAN, M. Kemal/SELİÇİ, Özer/OKTAY-ÖZDEMİR, Saibe: Kişiler Hukuku Gerçek ve Tüzel Kişiler, B. 12, İstanbul 2012.
• ÖĞÜZ, Tufan: Türk Hukukunda Vakıf Tüzel Kişiliğinin Hukukî Esasları, İstanbul 2007.
• ÖZKAYA, Eraslan: Eski Vakıf Hukuku, Ankara 2012.
• ÖZSUNAY, Ergun: Medenî Hukukumuzda Tüzel Kişiler, B. 5, İstanbul 1982.
• ÖZSUNAY, Ergun: “Bazı Kara Avrupası Hukuklarında ve “Common Law”da Vakıflar ve AB “Avrupa Vakfı” Projesi”, Vakıflar Genel Müdürlüğü Semineri.
• ÖZTÜRK, Nazif: Elmalılı M. Hamdi Yazır Gözüyle Vakıflar, Ankara 1995.
• ULUÇ, Yusuf: Vakıflar Hukuku ve Mevzuatı, Ankara 2008.
• UYAN, Göktürk: “Miras Sözleşmesindeki İki Taraflı Bağlayıcı Kayıtla Vakıf Kurulması”, İÜHFM 2007, C. LXV, S. 2, s. 327– 352.
• WIGAND, Klaus/HEUEL, Markus/STOLTE, Stefan/HAASETHEOBALD, Cordula: Stiftungen in der Praxis, Recht, Steuern, Beratung, B. 3, Heidelberg 2011.