Anayasa Mahkemesi'nin 12.12.2007 Tarihli E. 2003/34 ve K. 2007/94 Sayılı Kararı Üzerine: Türk Medeni Kanunu'nda Yasal Önalım Hakkının Hukuki Niteliği ve Kullanılması

Yıl 2014, Cilt: 5 Sayı: 1, 269 - 294, 13.07.2016

Vehbi Umut Erkan

Öz

Yasal önalım hakkı kurumu TMK md. 732, 733 ve 744’de hüküm altına alınmıştır. Türk Medeni Kanunu madde 732 vd. uyarınca yasal önalım hakkı, paylı mülkiyette bir paydaşın taşınmaz üzerindeki payını tamamen veya kısmen üçüncü kişiye satması veya satıma eşdeğer bir hukuki işlemle devretmesi halinde, diğer paydaşlara aynı şartlarla ilgili payı öncelikle satın alma yetkisi veren bir haktır. Yasal önalım hakkı, taşınmaz mülkiyetinin kanundan doğan doğrudan kısıtlaması olup, yenilik doğuran eşyaya bağlı bir haktır. Türk Medeni Kanunu madde 734/ I uyarınca da yasal önalım hakkı alıcıya karşı dava açılarak kullanılır

Anahtar Kelimeler

Yasal önalım hakkı, paylı mülkiyet, yenilik doğuran hak, eşyaya bağlı hak, önalım davası

On The Decision of The Constitutional Court Dated 12.12.2007 Number 2003/34 Decision Number 2007/94: The Legal Nature of Statutory Right of Preemption and It's Exercise

Öz

Statutory right of pre-emption is regulated under articles 732, 733 and 734 of the Turkish Civil Code. According to these articles, Statutory right of pre-emption is a right which empowers other co-owners to buy the share of real property at the same terms when a co-owner assigns entirely or partially his or her share of real property to any person, who is not a coowner, by sales contract or any legal transaction equal to sales contract. Statutory right of pre-emption is not only a direct limitation of property arising from law, but also it is a right to influence a legal relationship and right associated with real property. Also according to article of 734 of the Turkish Civil code, statutory right of pre-emption is also exercised by suing to the buyer

Anahtar Kelimeler

Statutory right of pre-emption, coownership, right to influence a legal relationship, right associated with real property, action of pre-emption

Kaynakça

• Akipek, Jale : Türk Eşya Hukuku, II. Kitap: Mülkiyet, Ankara 1971.
• Allgaeuer, Oskar: Vorkaufs, Rückkaufs, und Kafusrecht, Zürich 1918.
• Arık, Fikret : “Şuf’a Hakkı Üzerine Bir İnceleme”, Adliye Ceridesi Yıl: 34 1943, s. 789 vd.
• Arpacı, Abdülkadir: “Eşya Hukukumuzda Yeni Medeni Kanunla Yapılan Değişikliklerden Bazılarına Kısa Bir Bakış” Kocayusufpaşaoğlu için Armağan, Ankara 2004, s. 89 vd.
• Atabek, Reşat : “Şuf’a Hakkı”, İBM. S. I Yıl: XIV 1940, s. 729 vd.
• Ayan, Mehmet :“Kanuni Şuf’a Hakkı” Prof. Dr. Halil Cin’e Selçuk Üniversitesi’nde 10. Yıl Hizmet Armağanı, Konya 1995, s. 335 vd.
• Ayan, Mehmet: Eşya Hukuku II Mülkiyet Hukuku, Konya 2012. Bertan, Suad :Ayni Haklar, Medeni Kanunun 618- 764. Maddelerinin Şerhi, Ankara 1976.
• Bucher, Eugen: Schweizerisches Obligationenrecht Allgemeiner Teil, 2. Auflage Zürich 1988.
• Buz, Vedat : Yenilik Doğuran Haklar, Ankara 2005. Erdoğan, Celal : Ortaklığın Giderilmesi ve Şuf’a Davaları, 2. Baskı Ankara 1991.
• Erel, N. Şafak : Eşyaya Bağlı Borç, Ankara 1982. Eren, Fikret :Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 14. Bası Ankara 2012 (Borçlar Hukuku).
• Eren, Fikret : Mülkiyet Hukuku, Ankara 2011 (Mülkiyet).
• Eren, Fikret :“Türk Medeni Kanunu’na Göre Yasal Önalım Hakkı”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi C. XII, Y. 2008 S. 1-2, s. 103 vd. (Yasal Önalım).
• Ertaş, Şeref : Eşya Hukuku, İzmir 2011.
• Esener, Turhan : Eşya Hukuku, Ankara 1985.
• Feyzioğlu, Feyzi N. : Şuf’a Hakkı, İstanbul 1959.
• Gauch, Peter/ Schluep, R. Walter: Schweizerisches Obligationenrecht Allgemeiner Teil Band I- II, 9. Auflage Zürich 2008.
• Göksu, Tarkan: Handkommentar zum Schweizer Privatrecht, Zürich 2007 (Handkommentar)
• Gümüş, Mustafa Alper: Türk Medeni Kanununun Getirdiği Yeni Şerhler, Ankara 2003.
• Gürsoy, Kemal/ Eren, Fikret/ Cansel, Erol: Türk Eşya Hukuku, Ankara 1984.
• Haab, Robert :Kommentar zum Schweizerischen Zivilgesetzbuch, IV. Band: Das Sachenrecht, Erste Abteilung: Das Eigentum, 2. Auflage Zürich 1977.
• Hatemi, Hüseyin/ Serozan, Rona/ Arpacı, Abdülkadir: Eşya Hukuku, İstanbul 1991.
• Karahasan, Mustafa Reşit: Yeni Türk Medeni Kanunu Eşya Hukuku, İstanbul 2002.
• Kılıç, Halil : Gayrimenkul Davaları Cilt: I- II, Ankara 1997.
• Kırca, Çiğdem :“Önalım Hakkı Konusunda Medeni Kanundaki Değişiklikler”, Ömer Teoman’a 55. Yaş Günü Armağanı Cilt: II, İstanbul 2002, s. 1179 vd.
• Kırca, Çiğdem :“Zorunlu İrtifakların Hukuki Niteliği”, AÜHFD. C.54 S. 1- 4 Yıl: 2004, s 65 vd.
• Koller, Alfred :Schweizerisches Obligationenrecht Band I Allgemeiner Teil, Bern 1966, N. 199 ve 201;
• Küley, Muin :Medeni Kanunda ve Tatbikatında Şuf’a Hakkı, İstanbul 1950.
• Leemann, Hans :Berner Kommentar zum schweizerischen Privatrecht, Schweizerisches Zivilgesetzbuch, Band IV: Sachenrecht I. Abteilung Art. 641- 729, 2. Auflage Bern 1920.
• Liver, Peter : Das Eigentum SPR V/ I, Basel und Stuttgart 1977. Meier- Hayoz, Arthur: “Der Vorkaufsfall”, ZBGR (45) 1964, s. 257 vd.
• Meier- Hayoz, Arthur (Çeviren: Ümit Doğanay): “Şuf’a Akdi”, İHFM. C. 33, s. 273 vd.
• Meier- Hayoz, Arthur: Berner Kommentar, zum Schweizerischen Privatrecht, Band IV: Das Sachenrecht, Abteilung, Das Eigentum, 3. Teilband: Grundeigentum II (Art. 680- 701) Bern 1975.
• Oğuzman, Kemal: Medeni Hukuk Dersleri, İstanbul 1990 (Dersler). Oğuzman, Kemal: “Eşyaya Bağlı Haklar ve Borçlar”, İHFM. C. 31 S. 1- 4 Y. 1965, s. 209 vd.
• Oğuzman,M. Kemal/ Seliçi, Özer/ Oktay- Özdemir, Saibe: Eşya Hukuku, İstanbul 2009.
• Olgaç, Senai/ Karahasan, Mustafa Reşit: Gayrimenkullerin İktisap ve Tescili, İstanbul 1964.
• Önen, Ergun : İnşai Dava, Ankara 1981. Özenli, Soysal :Uygulamada Önalım (Şuf’a) Davaları, İstanbul 1990.
• Özsunay, Ergun: Zaruri Geçit Hakkı, İstanbul 1968.
• Rey, Heinz :Basler Kommentar zum Schweizerischen Privatrecht, Zivilgesetzbuch II ZGB Art. 457- 977 und SchlT ZGB Art. 1- 61, 3. Auflage Bern und Zürich 2007 (BSK).
• Rey, Heinz : Die Grundlagen des Sachenrechts und das Eigentum, 3. Auflage Bern 2007 (Eigentum). Saymen, F. H./ Elbir, H. K.: Türk Eşya Hukuku Dersleri, İstanbul 1963.
• Schmid, Jörg/ Hürlimann- Kaup, Bettina : Sachenrecht. 3. Ergänzte, verbesserte und nachgeführte Auflage Zürich 2009.
• Schöbi, Felix :Schweizerischen Grundstückkauf und europäisches Recht, Bern 1999. Schurig, Klaus : Das Vorkaufsrecht im Privatrecht, Berlin 1975 . Schwenzer, Ingeborg: Schweizerisches Obligationenrecht Allgemeiner Teil, 4. Auflage Bern 2006.
• Sebük, Tahir : Şüf’a, Vefa ve İştira Hakları, İstanbul 1951.
• Serozan, Rona : Sözleşmeden Dönme, İstanbul 1975 (Dönme).
• Serozan, Rona : “Nisbi Hakların Güçlendirilmesi”, İHFM. 1974 C. 40, s. 459 vd. (Nisbi hakların Güçlendirilmesi) Sirmen, A. Lale: Eşya Hukuku, Ankara 2013.
• Steiner, Rolf : Das Gestaltungsrecht, Zürich 1984. Sungurbey, İsmet: Kişisel Hakların Tapu Kütüğüne Şerhi, İstanbul 1963.
• Şıpka, Şükran Taman: Türk Hukukunda Kanuni Önalım (Şuf’a) Hakkı, İstanbul 1994.
• Tandoğan, Haluk: Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri Cilt: I/1, Ankara 1985.
• Tekinay, Selahattin Sulhi: Taşınmaz Mülkiyetinin Takyitleri II/ 1, İstanbul 1988.
• Tunaboylu, Müslim: Önalım (Şuf’a) Davaları, Ankara 2004. Tuor, Peter/ Schnyder, Bernhard/ Schmid, Jörg/ Rumo- Jungo, Alexandra: Das Schweizerische Zivilgesetzbuch, 13. Auflage Zürich 2009.
• Tüysüz, Vahit : “Şuf’a (Önalım) Davası”, AD. 1989, S. 1- 3, s. 52 vd. Velidedoğlu, H. V./ Esmer, Galip: Gayrimenkul Tasarrufları, İstanbul 1956.
• von Tuhr, Andreas: Borçlar Hukukunun Umumi Kısmı Cilt: 1-2 (Çevirisi: Cevat EDEGE), Ankara 1983.
• Wiederkehr, Alphons: Das Gesetzliche Vorkaufsrecht des Miteigentümers, Diss. 1936.