MÜLKİYET HAKKI KAPSAMINDA KAMU MALLARININ HACZEDİLMEZLİĞİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2020, Cilt: 11 Sayı: 2, 600 - 616, 31.12.2020

Pınar Yağcı

https://doi.org/10.21492/inuhfd.710942

Cited By: 1

Öz

Kamunun malları, kamunun özel malları ve kamu malları olarak ikiye ayrılmaktadır. Kamunun özel malları özel hukuk kişilerinin malları ile aynı hukuki rejime tabidir. Ancak kamu malları, kamu hizmetlerinin yürütülmesi sırasında kullanılmak üzere kamu yararı amacına tahsis edilirler. Söz konusu tahsisin gerçekleştirilmesi ile kamu malı niteliğine sahip olan bu mallar, ulusal mevzuatımız uyarınca birtakım özel korumalardan da yararlanır. Bu özel korumalardan biri de kamu mallarının haczedilememesi özelliğidir. Bu özel korumanın amacı ise kamu hizmetlerinin aksamadan yürütülmesi ve böylece kamu hizmetlerinin sürekliliği ilkesinin sağlanmasıdır. Ancak bu korumanın bir sonucu olarak idarelerden alacağı bulunan özel kişiler ulusal mevzuatımızda bulunan hükümler nedeniyle bu alacaklarını tahsil edememektedir. Böylece kişiler Anayasa’nın 35. maddesi ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin Ek 1 Numaralı Protokolünün 1. Maddesi ile korunan mülkiyet haklarından yoksun kalmaktadır. Alacak haklarını elde edemeyen kişiler öncelikle Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine, 2012 yılından beri ise Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru kapsamında başvuruda bulunmaktadır. Her iki mahkemenin de yerleşik içtihadı uyarınca kamu mallarının haczedilmezliği özelliği gerekçe gösterilerek kişilerin alacak haklarından mahrum bırakılmalarının mülkiyet hakkı ihlali niteliğinde olduğu kabul edilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Mülkiyet Hakkı, Kamu Malı, Haczedilmezlik, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi

Teşekkür

Sayın Doç. Dr. Oğuz Şimşek’e katkılarından dolayı teşekkür ederim.

AN EXAMINATION ON SEIZURE BAN OVER THE PUBLIC PROPERTY IN THE SCOPE OF RIGHT TO PROPERTY

Öz

The goods of public administration are categorized as public goods and private goods of the public property. The private goods of the public property are subject to the same legal regime as goods of the private person. However, public goods are allocated for the purpose of public interest to be used during the execution of public services. With the realization of this allocation, these goods, which have become public goods, also benefit from a special regime of protection in accordance with our national legislation. One of these special protections is seizure ban over the public property. The purpose of this special protection is to ensure that public services are carried out without an interruption, thus ensuring the continuity of public services. However, as a result of this protection, private people who have receivables from the public administration shall not collect their receivables due to the provisions in our national legislation. Thus, private people are deprived of their property rights protected by Article 35 of the Constitution and Article 1 of the Protocol No. 1 of the European Convention on Human Rights. Those who couldn’t collect their receivables within the scope of domestic remedies have directly applied to the European Court of Human Rights. Since 2012, they shall firstly apply to the Constitutional Court of Turkey within the scope of individual application. According to the established jurisprudence of both courts, it is accepted that the deprivation of private people from their receivables on the grounds of seizure ban over the public property is a violation of the right to property.

Anahtar Kelimeler

Right to Property, Public Property, Seizure Ban, European Convention of Human Rights

Kaynakça

• AKİL, Cenk: “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Bir Kararı Vesilesiyle Devlet Mallarının Haczedilmezliği Kuralı Üzerine Düşünceler”, Ankara Barosu Dergisi, (2), 2012, s.97-119.
• AKYILMAZ, Bahtiyar/SEZGİNER Murat/KAYA Cemil: Türk İdare Hukuku, 11. Baskı, Savaş Yayınevi, Ankara 2019.
• AŞIK, İbrahim: “1982 Anayasası ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Çerçevesinde Devlet Mallarının Haczedilmezliği”(1982 Anayasası), Medeni Usul ve İcra İflas Hukuku Dergisi, 7(18), 2011, s.57-93.
• AŞIK, İbrahim: “Anayasa Mahkemesi’nin Devlet Mallarının Haczedilmezliği Hakkındaki Kararlarıyla İlgili İçtihat Notu”(Anayasa Mahkemesi), MİHDER, 7(20), 2011/3, s.1-12.
• AYDIN, Muzaffer: Haczedilemeyen Mal ve Haklar, Adalet Yayınevi, Ankara 2012.
• DURAN, Lütfi: “Kamusal Malların Ölçütü”, Amme İdaresi Dergisi, 19(3), Eylül 1986, s.43-52.
• DÜREN, Akın: İdare Malları, Sevinç Matbaası, Ankara 1975.
• ETGÜ, Mehmet Akif: Kamu Hukukunda Mülkiyet Hakkı ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Mülkiyet Hakkına Bakışı, Oniki Levha Yayınları, İstanbul 2009.
• GEMALMAZ, H. Burak: Mülkiyet Hakkı - Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru El Kitapları Serisi – 6 (Mülkiyet), Avrupa Konseyi, Ankara 2018.
• GEMALMAZ, H. Burak: Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde Mülkiyet Hakkı (Avrupa), Beta Yayıncılık, İstanbul 2009.
• GÖZLER, Kemal/ KAPLAN Gürsel: İdare Hukuku Dersleri, 21. Baskı, Ekin Yayınları, Bursa 2019.
• GÖZÜBÜYÜK, A. Şeref/GÖLCÜKLÜ Feyyaz: Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulaması, 9. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara 2011.
• GÖZÜBÜYÜK, Şeref/ TAN Turgut: İdare Hukuku Cilt: 1 Genel Esaslar, 10. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara 2014.
• GÜLAN, Aydın: Kamu Mallarından Yararlanma Usullerinin Tabi Olduğu Hukuki Rejim, Alfa Yayınları, İstanbul 1999.
• HASIRCI, Hakan: “Belediye Mallarının Haczi”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 65(4), 2016, s.2821-2865.
• KURU, Baki: “Haczi Caiz Olmayan Şeyler”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 19(1), s.277-326.
• METİN, Yüksel: “Temel Hakların Sınırlandırılması Ve Ölçülülük: Ölçülülük İlkesi Evrensel Bir Anayasal İlke midir?”, Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 7(5), 2017, s.1-74.
• ÖZEKES, Muhammet: İcra Hukukunda Temel Haklar ve İlkeler, Adalet Yayınevi, Ankara 2009.
• SAĞLAM, Fazıl: Temel Hakların Sınırlanması ve Özü, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları No. 506, Ankara 1982.
• SANCAKDAR, Oğuz/ÖNÜT Lale Burcu/US DOĞAN Eser/KASAPOĞLU TURHAN Mine/SEYHAN Serkan: İdare Hukuku, 8. Baskı, Seçkin Yayınları, Ankara,2019.
• ŞİMŞEK, Suat: “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Mülkiyet Hakkıyla İlgili Davaları İnceleme Yöntemi: Üç Kural Analizi”, Sayıştay Dergisi̇, (88), Ocak-Mart 2013, s.27-47.
• TANÖR, Bülent/YÜZBAŞIOĞLU, Necmi: 1982 Anayasasına Göre Türk Anayasa Hukuku, 11. Bası, Beta Yayınları, İstanbul 2012.
• TEZCAN, Durmuş/ERDEM M. Ruhan/SANCAKDAR Oğuz/ÖNOK R. Murat: İnsan Hakları El Kitabı, 8. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2019.