THE PARTICIPATION IN INCREASED VALUE IN THE REGIME OF PARTICIPATION IN ACQUIRED PROPERTY

Yıl 2021, Cilt: 12 Sayı: 1, 33 - 47, 30.06.2021

Ayşe Merve Belge

https://doi.org/10.21492/inuhfd.846236

Öz

There are two different provisions regarding participation in increased value in the regime of participation in acquired properties. One of them is regarding the claim of participation in increased value which is provided by the article 227 of the Turkish Civil Code; the other is regarding the claim of compensation which is provided by the third paragraph of Article 230 of the Turkish Civil Code. Both provisions envisage participation in increased value by deciding that there will be a right to claim, in the situation of occurring increased value in the contributed good as a result of the contribution regarding the acquisition, improvement or preservation of a good. Given the fact that there are such similarities as well as differences between these two provisions. The aim of this study is to compare these two provisions by making explanations regarding the claim of participation in increased value and the claim of compensation, which are provided by the abovementioned provisions. In this scope, first of all, the claim of participation in increased value and then the claim of compensation will be generally explained in order to compare them. Then, the similarities and the differences between these provisions are examined over these two claims. The focus of these similarities and differences are oriented the manner of formulation of Turkish Civil Code of these two regime, the legal nature, the group of goods to which the claim will be allocated and the method of calculation.

Anahtar Kelimeler

Regime of Participation in Acquired Property, Increased Value, Participation in Increased Value, Claim of Participation in Increased Value, Claim of Compensation

EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA REJİMİNDE DEĞER ARTIŞINA KATILMA

Öz

Edinilmiş mallara katılma rejiminde değer artışına katılmaya ilişkin iki farklı kanuni düzenleme bulunmaktadır. Bunlardan biri Türk Medeni Kanunu’nun 227. maddesinde yer alan değer artış payı alacağına ilişkin düzenleme; diğeri ise Türk Medeni Kanunu’nun 230. maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan denkleştirme alacağına ilişkin düzenlemedir. Her iki düzenleme de bir malın edinilmesine, iyileştirilmesine ya da korunmasına yönelik olarak yapılan katkı sonucunda, katkıda bulunulan malda bir değer artışının meydana gelmesi durumunda, bir alacak hakkına sahip olunacağını hüküm altına alarak değer artışına katılmayı öngörmektedir. Bu iki hüküm arasında bu gibi birtakım benzerlikler bulunduğu gibi farklılıklar da bulunmaktadır. Çalışma, anılan hükümlerde düzenlenen, değer artış payı alacağı ve denkleştirme alacağına ilişkin açıklamalarda bulunmak suretiyle bu iki hükmün karşılaştırılmasına yöneliktir. Bu kapsamda öncelikle, değer artış payı alacağı, daha sonra denkleştirme alacağına ilişkin açıklamalara, yalnız karşılaştırma faaliyetine hizmet edeceği ölçüde yer verilmiştir. Son olarak ise bu iki alacak üzerinden, hükümler arasındaki benzerlik ve farklılıklar ele alınmıştır. Bu benzerlik ve farklılıklar, kanunda ele alınış tarzları, hukuki nitelik, alacağın özgüleneceği mal grubu ve hesaplama yöntemi noktalarında toplanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi, Değer Artışı, Değer Artışına Katılma, Değer Artış Payı Alacağı, Denkleştirme Alacağı

Kaynakça

• ACABEY, Beşir M.: Teorik ve Pratik Yönleriyle Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi ve Tasfiyesi, Turhan Kitabevi, Ankara 2020.
• ACAR, Faruk: Aile Hukukumuzda Aile Konutu Mal Rejimleri Eşin Yasal Miras Payı, Genişletilmiş ve Güncellenmiş 5. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2016.
• AKINTÜRK, Turgut/ATEŞ, Derya: Türk Medenî Hukuku, Aile Hukuku, İkinci Cilt, Yenilenmiş 22. Bası, Beta Yayıncılık, İstanbul 2020.
• DEMİR, Mehmet: “Türk Medeni Kanunu’na Göre Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminde Değer Artış Payı ve Denkleştirme Alacağı”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, (61), 2005, s.292-303.
• DURAL, Mustafa/ÖĞÜZ, Tufan/GÜMÜŞ, Mustafa Alper: Türk Özel Hukuku, Cilt III, Aile Hukuku, Gözden Geçirilmiş Onbeşinci Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul 2020.
• DURAL, Mustafa/ÖĞÜZ, Tufan/GÜMÜŞ, Mustafa Alper: Türk Özel Hukuku, Cilt III, Aile Hukuku (2005), Filiz Kitabevi, İstanbul 2005.
• ERDEM, Mehmet: Aile Hukuku, Güncellenmiş 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2019.
• GENÇCAN, Ömer Uğur: Mal Rejimleri Hukuku, Yetkin Yayınevi, Ankara 2010.
• GÜMÜŞ, Mustafa Alper: Teoride ve Uygulamada Evliliğin Genel Hükümleri ve Mal Rejimleri (TMK 185-281), Vedat Kitapçılık, İstanbul 2008.
• GÜNARSLAN, Banu Fatma: Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminde Değer Artış Payı Alacağı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2017.
• HATEMİ, Hüseyin: Aile Hukuku, 8. Bası, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2020.
• HAUSHEER, Heinz/AEBI-MÜLLER, Regina E.: Basler Kommentar (BSK), Zivilgezetsbuch I Art. 1-456 ZGB, 5. Auflage, in Honsell, Heinrich/Vogt, Nedim Peter/Geiser Thomas (ed.), Helbing Lictenhahn Verlag, Basel 2014.
• HAUSHEER, Heinz/GEISER, Thomas/AEBI-MÜLLER, Regina E.: Das Familienrecht des Schweizerschen Zivilgesetzbuches, Vierte, überarbeitete und erweiterte Auflage, Stämpfli Verlag AG, Bern 2010.
• HAUSHEER, Heinz/REUSSER, Ruth/GEISER, Thomas: Berner Kommentar (Kommentar zum schweizerischen Privatrecht), (BK), Band II: Das Familienrecht, 1. Abteilung: Das Eherecht, 3. Teilband: Das Güterrecht der Ehegatten, 1. Unterteilband: Allgemeine Vorschriften, Art. 181-195a ZGB; Der ordentliche Güterstand der Errungenschaftsbeteiligung, Art. 196-220 ZGB, in Meier-Hayoz, Arthur (ed.), Stämpfli Verlag AG, Bern 1992.
• HAYRAN, Burhan: 4721 Sayılı Yeni Türk Medeni Kanunu Mal Rejimleri Şerhi, Adil Yayınevi, Ankara 2004.
• HEGNAUER, Cyril/BREITSCHMID, Peter: Grundriss des Eherechts, Vierte, überarbeitete Auflage, Stämpfli Verlag AG, Bern 2000.
• JUNGO, Alexandra: Handkommentar zum Schweizer Privatrecht (CHK), Personen- und Familienrecht – Partnerschaftsgesetz Art. 1-456 ZGB – PartG, 3. Auflage in Breitschmid, Peter/Jungo, Alexandra (ed.), Schulthess Juristische Medien AG, Zürich-Basel-Genf 2016.
• KARAMERCAN, Fatih: Katkı-Değer Artış Payı & Katılma Alacağı Davaları, Güncellenmiş ve Genişletilmiş 5. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2019.
• KILIÇOĞLU, Ahmet M.: Aile Hukuku, Gözden Geçirilmiş - Güncelleştirilmiş 4. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara 2019.
• KILIÇOĞLU, Ahmet M.: Katkı - Katılma Alacağı (Bilirkişi Raporları – Yargıtay İçtihatları – Tablolar), (Katkı-Katılma), 7. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara 2020.
• MÜLLER, Roland: Der Mehrwertanteil im neuen Ehegüterrecht, Helbing Lichtenhahn Verlag, Basel und Frankfurt am Main 1993.
• NÄF-HOFMANN, Marlies/NÄF-HOFMANN, Heinz: Schweizerisches Ehe- und Erbrecht, Schulthess Polygraphischer Verlag, Zürich 1998.
• NUSPLIGER, Isabelle: Orell Füssli Kommentar (OFK), ZGB Kommentar, Schweizerisches Zivilgesetzbuch, 3. überarbeitete Auflage in Kren Kostkiewicz, Jolanta/Wolf, Stephan/Amstutz, Marc/Fankhauser, Roland (ed.), Orell Füssli Verlag AG, Zürich 2016.
• ODENDAHL, Hanswerner: “Türk Medeni Kanunu’nun Yeni “Mal Rejimleri” Hükümleri, Eksiklikleri ve Sorunları Üzerine Bir Karşılaştırma”, Prof. Dr. Şeref Gözübüyük’e Armağan, Ankara 2005, s.475-496.
• ÖZDAMAR, Demet/KAYIŞ, Ferhat/YAĞCIOĞLU, Burcu/AKGÜN, Aliye: Yasal Mal Rejimi (Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi) ve Tasfiyesi, Gözden Geçirilmiş ve Güncellenmiş 5. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2019.
• ÖZTAN, Bilge: Aile Hukuku, 6. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara 2015.
• ÖZUĞUR, Ali İhsan: Mal Rejimleri, 6. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2011.
• SARI, Suat: Evlilik Birliğinde Yasal Mal Rejimi Olarak Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi, Beşir Kitabevi, İstanbul 2007.
• STECK, Daniel/FANKHAUSER, Roland; FamKommentar (FamKomm), Scheidung, Band I: ZGB, 3. Auflage in Schwenzer, Ingeborg/Fankhauser, Roland (ed.), Stämpfli Verlag AG, Bern 2017.
• SUTTER-SOMM, Thomas/KOBEL, Felix: Familienrecht, Schulthess Juristische Medien AG, Zürich-Basel-Genf 2009.
• ŞIPKA, Şükran: Türk Hukukunda Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi ve Uygulamaya İlişkin Sorunlar, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2011.
• TOPUZ, Gökçen: “Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminde Eşlerden Birinin Üçüncü Kişilere Borcundan Dolayı Malvarlığının Haczi”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 19(1), 2011, s.95-117.
• TUOR, Peter/SCHNYDER, Bernhard/SCHMID, Jörg/RUMO-JUNGO, Alexandra: Das Schweizerische Zivilgesetzbuch 13. Auflage, Schulthess Juristische Medien AG, Zürich 2009.
• ULUÇ, Yusuf: Mal Rejimleri ve Tasfiyesi, Yetkin Yayınları, Ankara 2014.
• ZEYTİN, Zafer: Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi ve Tasfiyesi, Güncellenmiş ve Genişletilmiş 4. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2020.
• ZEYTİN, Zafer: “Artık Değere Katılma ve Değer Artış Payı Alacağında Zamanaşımı”, (Zamanaşımı), Prof. Dr. Ali Naim İnan’a Armağan, 2009, s.945-964.
• ZEYTİN, Zafer: “Değer Artış Payı, Eklenecek Değerler ve Denkleştirme Alacağı”, (Değer Artış Payı) Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi ve Uygulama Sorunları, Uygulamalı Aile Hukuku Sertifika Programı, III. Dönem (17-18 Kasım 2006), İstanbul 2007, s.43-60.
• ZEYTİN, Zafer: “Edinilmiş Mallara Katılma Rejimindeki Artık Değere Katılma Alacağı (Veya Değer Artış Payı Alacağı) Haczedilebilir mi?”, Terazi Hukuk Dergisi, (8), 2007, s.13-20.
• ZEYTİN, Zafer: “Yasal Mal Rejiminde Katkı Alacağı ve Değer Artış Payı Alacağı İlişkisi”, (Katkı Alacağı), Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10(36), 2011, s.299-317