YABANCILARIN TÜRKİYE’DE İKAMET VE SEYAHATİNE İLİŞKİN UYGULAMADA KARŞILAŞILAN BAZI SORUNLAR

Yıl 2021, Cilt: 12 Sayı: 2, 703 - 719, 31.12.2021

Necla Ozturk Dondu Kuscu Utku Tufan

Öz

Kural olarak vizenin ve vize muafiyetinin tanıdığı süreden daha fazla Türkiye’de kalmak isteyen yabancının ikamet izni alması gerekmektedir. İkamet izni ile ilgili düzenlemeler 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu (YUKK) ile Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelikte (YUKK Uygulama Yönetmeliği) yer almaktadır. Bu düzenlemeler kapsamında Türkiye’de ikamet etmek isteyen yabancılar; kısa dönem, aile, uzun dönem, öğrenci, insanî ve insan ticareti mağduru ikamet izinlerinden birini alarak Türkiye’de ikamet edebilir. Yabancıların ikamet iznine ilişkin hükümler içeren YUKK ve YUKK Uygulama Yönetmeliği, her bir ikamet izin türünü, söz konusu ikamet izninin koşullarını, uzatılmasını ya da iptalini ayrıntılı olarak düzenlemiştir. Ancak bu ayrıntılı düzenlemeye rağmen, söz konusu düzenlemelerde bazı çelişki veya eksikliklerin olduğu görülmektedir. Dahası bazı hükümlerin yanlış anlaşılmaya ya da farklı yorumlanmaya müsait olduğu da dikkat çekmektedir. Kuşkusuz, yabancıların ikamet hakkına ilişkin hükümlerdeki bu çelişki veya eksiklik ya da farklı yorumlanmaya uygun hükümler uygulamada sorun teşkil edebilir. Bu çalışmanın amacı, YUKK ve YUKK Uygulama Yönetmeliği kapsamında yabancıların ikametine ilişkin tespit edilen bu sorunlara dikkat çekmek ve çözüm önerileri sunmaktır. Bu amaç doğrultusunda hazırlanan çalışma, konuya ilişkin çalışmaların yürütüldüğü kamu kurum ve kuruluşlarının görüşleri alınarak hazırlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yabancı, İkamet İzni, Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu

SOME PROBLEMS ENCOUNTERED IN PRACTICE REGARDING THE RESIDENCE AND TRAVEL OF FOREIGNERS IN TURKEY

Öz

As a rule, foreigners who intend to stay in Turkey longer than the visa duration and the visa exemption period must obtain a residence permit. Regulations regarding the residence permit are included in the Act on Foreigners and International Protection (YUKK) numbered 6458 and the Regulation on the Implementation of the Act on Foreigners and International Protection (YUKK Implementation Regulation). Foreigners who want to reside in Turkey within the scope of these regulations; short-term, family, long-term, student, humanitarian and human trafficking victims can reside in Turkey by obtaining one of the residence permits as issued. The YUKK and YUKK Implementing Regulations, which contain provisions regarding residence permits of foreigners, regulate in detail each type of residence permit, the conditions of the said residence permit, its extension or cancellation. However, despite these detailed regulations, it is seen that there are some contradictions or deficiencies in the said regulations. Moreover, it is noteworthy that some provisions are susceptible to misunderstanding or different interpretations. Undoubtedly, this contradiction or deficiency in the provisions regarding the residence right of foreigners or the provisions suitable for different interpretations may pose some problems in practice. The aim of this study is to draw attention to these problems related to the residence of foreigners within the scope of YUKK and YUKK Implementation Regulation and the solutions it offers. The study, which was prepared in line with this purpose, was prepared by taking the opinions of the public institutions and organizations where the studies on the subject were carried out.

Anahtar Kelimeler

Foreign, Residence Permit, Law on Foreigners and International Protection

Kaynakça

• ALTUĞ, Yılmaz: Yabancıların Hukuki Durumu, Menteş Matbaası, 4. Baskı, İstanbul 1971.
• ARINER, Onur Hakkı: “Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun 5 Yılı: Uygulamadaki Sorunlar ve Çözüm Önerileri”, TESEV Değerlendirme Notları, https://www.academia.edu/40615294/Yabanc%C4%B1lar_ve_Uluslararas%C4%B1_Koruma_Kanununun_5_Y%C4%B1l%C4%B1_Uygulamadaki_Sorunlar_ve_%C3%87%C3%B6z%C3%BCm_%C3%96nerileri.
• ARSLAN, Şule: Yabancıların Türkiye’de İkamet ve Seyahat Hakkı, Oniki Levha Yayınları, İstanbul 2018.
• ASAR, Aydoğan: Yabancılar Hukuku, Seçkin Yayınları, 4. Baskı, Ankara 2018.
• AYBAY, Rona: Yabancılar Hukuku, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 3. Baskı, İstanbul 2010.
• ÇELİKEL, Aysel/ÖZTEKİN GELGEL Günseli: Yabancılar Hukuku, Beta Yayınevi, 24. Baskı, İstanbul 2018.
• ÇİÇEKLİ, Bülent: Yabancılar ve Mülteci Hukuku, Seçkin Yayıncılık, 6. Baskı, Ankara 2016.
• ÇÖRTOĞLU KOCA, Sema: “Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu Uyarınca Yabancıların Türkiye’de İkameti ve Uzun Dönem İkamet İznine İlişkin Değerlendirmeler”, Ankara Barosu Dergisi, (2), 2016 s.41-88.
• DOĞAN, Vahit: Yabancılar Hukuku, Savaş Yayınevi, 5. Baskı, Ankara 2020.
• EKŞİ, Nuray: Yabancılar ve Uluslararası Koruma Hukuku, Beta Yayınevi, 5. Baskı, İstanbul 2018.
• ELÇİN, Doğa: “Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nda Aile İkamet İzni: Aile Hayatı Hakkı Mı? Aile Birleşimi Hakkı Mı?”, TAAD, 7(30), 2017, s.117-198.
• ERTEN, Rıfat: “Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu Hakkında Genel Bir Değerlendirme”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, XIX(I), 2015, s.3-51.
• ESEN, Emre: Türk Hukukunda Yabancıların İkamet İzinleri, Beta, İstanbul 2019.
• GÖĞER, Erdoğan: Yabancılar Hukuku, Sevinç Matbaası, 3. Baskı, Ankara 1979.
• HALICI, Saliha: “Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu Uyarınca Öğrenci İkamet İzni”, SÜHFD, 25(2), 2017, s.405-448.
• KABOĞLU, İbrahim: “Yerleşme Özgürlüğü ve Konut Hakkı”, İnsan Hakları Yıllığı, 1995-1996, C. 17-18.
• KONAN, Belkıs: “1915 Tarihli “Memâlik-i Osmaniye’de Bulunan Ecanibin Hukuk ve Vezaifi Hakkında Kanun-ı Muvakkat”a Göre Yabancıların Osmanlı Devletinde Hukukî Durumunun Değerlendirilmesi”, I. Türk Hukuk Tarihi Kongresi Bildirileri (Ed. Fethi GEDİKLİ), Oniki Levha Yayınları, İstanbul 2014, s.225-245.
• POYRAZ, Mehmet Aytaç: Türk Hukukunda Yabancıların İkameti, Fatih Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2015.
• SARIÖZ BÜYÜKALP, A. İpek: “6458 Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’ndaki İkamet Düzenlemeleri ile İlgili Bazı Meseleler”, Prof. Dr. Feridun Yenisey’e Armağan Cilt: II, Beta Yayınevi, İstanbul 2014.
• SEVİĞ, Muammer Raşit/SEVİĞ Vedat Raşit: Devletler Hususî Hukuku (Yabancıların Hukukî Durumu) 2. Cilt, Sulhi Garan Matbaası, 4. Baskı, İstanbul 1970.
• SEVİĞ, Vedat Raşit: “Yabancı Gerçek Kişilerin, Giriş, Çıkış, İkamet ve Seyahatleri”, İÜHFM Ord. Prof. Dr. Charles Crozat’a Armağan, 43(1-4), s.367-382.
• TİRYAKİOĞLU, Bilgin: “Türk Hukukunda Yabancıların Oturma ve Çalışma Hakkı”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 46(1-4), 1997, s.67-84.