Öğretmenlerin Değer Yargılarının Okul Paydaşları Üzerindeki Etkisine Yönelik Yönetici Görüşleri

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 10, 18 - 34, 31.10.2018

Mukadder Boydak Özan , Efraim Öztürk

https://doi.org/10.29129/inujgse.408146

Cited By: 2

Öz

Amaç: Değerler, doğru ve
yanlışı ayırt etmemize yardımcı olan temel inançlardır. Değerler, doğuştan
getirilemez, ancak yaşanılarak öğrenilir ve içselleştirilir. Değerlerin, ilk
öğrenildiği yer aile, daha sonra şekillenerek içselleştirildiği yer ise
okuldur. Öğrencinin doğru ve faydalı değerler kazanımında, eğitimin en önemli
elemanı olan öğretmenin önemi çok büyüktür. Araştırmanın
amacı, toplumun lideri niteliğindeki öğretmenin, okulda örnek olması gereken
değerleri tespit etmek ve bu değerleri okul paydaşlarına etkili bir şekilde
aktarabileceği yolları belirlemektir. Bu çalışmanın toplum için hayati önem
taşıyan değerlerin, yeni nesillere kalıcı ve daha etkili bir şekilde aktarımı
açısından yol gösterici nitelikte olması umulmaktadır.

Yöntem: Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden olgubilim (fenomenoloji)
deseni kullanılmıştır. Çalışma grubunu belirlemek için kolay ulaşılabilir durum
örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Çalışma grubu, Fırat Üniversitesi Eğitim
Bilimleri Enstitüsü Eğitim Yönetimi Anabilim Dalında tezsiz yüksek lisans
eğitimi alan ve aynı zamanda Elazığ il merkezindeki okullarda görev yapan 33
yöneticiden oluşmaktadır. Uzman görüşü alınarak hazırlanan ve 3 sorudan oluşan
görüşme formu, okul yöneticilerine uygulanmış ve bu görüşme formları
araştırmanın temel veri kaynağı olarak kabul edilmiştir. Verilerin analizinde
nitel araştırmaların analizinde kullanılan “içerik analizi” yöntemi
kullanılmıştır. Bulgular: Katılımcıların öğretmen değerlerini
eğitim-öğretim üzerinde ve okul paydaşlarının değer kazanımları üzerinde etkili
gördüklerini göstermektedir. Özellikle öğrenciler, bu konuda öğretmeni rol
model olarak benimsemektedirler. En önemli değerler dürüstlük, ahlak ve sevgi
olarak bulunmuştur. Bu değerlerin genelde sosyal etkinliklerle ve öğretmenin
sahip olduğu değeri davranışlarında göstermesiyle kazanılabileceği tespit
edilmiştir.

Sonuçlar ve Öneriler: Değerler eğitimine, araştırmada bulunan diğer değerler de eklenebilir.
Öğretmen yetiştiren fakültelerin ders programlarında, öğretmen adaylarının
değer yargılarını geliştirecek derslere yer verilebilir. İlgili değerlerin
kazanımı için tüm sınıfların demokratik bir tutumla idare edilmesi
gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

değer, öğretmen, okul paydaşı, okul yöneticisi

Manager’s Opinions on the Effect of Teachers’ Values on School Stakeholders

Öz

Purpose: Values are the
basic beliefs that help me to distinguish between right and wrong. Values can
not be brought in from nature, but they are learned by living and internalized.
The place where the values are first learned is the family, then the place
where it is shaped and internalized is the school. The teacher, who is the most
important element of education, is very important in getting the correct and
useful values of the learners.The purpose of the research is to determine the values that the teacher
of the society leader should exemplify in the school and how these values can
be transferred effectively to the school stakeholders. It is hoped that this
work will be a guide to the transfer of vital values for society to a new
generation in a more permanent and effective way.

Design & Methodology: The phenomenology design,
one of qualitative research methods, was used in the research. The easily
accessible case sampling method was used to determine the study group, and the
study group consisted of 33 administrators who were studying master's without
thesis in Firat University, Institute of Educational Sciences, Department of
Educational Administration and who were also working in primary and secondary
schools located in the central district of Elazig province. The interview form
consisting of three questions prepared by receiving expert opinions was applied
to school administrators, and these interview forms were regarded as the basic
data source of the research. The "content analysis" method, which is
used in the analysis of qualitative researches, was used in the analysis of the
data.

Findings: The results obtained indicate that
the participants see teacher values ​​as having an impact on education and on
the value of school stakeholders. In particular, students are adopting teaching
as a role model in this regard. The most important values are found as honesty,
morality and love. It has been determined that these values can generally be
gained by social activities and by showing the value behaviors the teacher has.

Implications & Suggestions: Other
values in the study findings can be added to the value education. Teacher
training faculties may include lectures to improve the value proposition of
teacher candidates. All the classes need to be managed with a democratic
attitude in order to gain the relevant values.

Anahtar Kelimeler

value, teacher, school stakeholder, school administrator

Kaynakça

• Akbaş, O. (2004). Türk milli eğitim sisteminin duyuşsal amaçlarının ilköğretim 2. Kademedeki gerçekleşme derecesinin değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Akbaş, O. (2008). Sosyal bilgilerde değerler ve öğretimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Aydın, M. (2003). Gençliğin değer algısı: Konya örneği. Değerler Eğitimi Dergisi, 1 (3), 121-144.
• Bacanlı, H. (2006). Duyuşsal davranış eğitimi (3 Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Balay, R., Kaya, A., Gençdoğan, Y. (2014). Eğitim yöneticilerinin hizmetkâr liderlik yeterlilikleri ile farklılıkları yönetme becerileri arasındaki ilişki. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4 (1), 229-249.
• Balcı, F. A. Ve Yelken, T. Y. (2013). İlköğretim sosyal bilgiler programında yer alan değerler ve değer eğitimi uygulamaları konusunda öğretmen görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1).
• Bozkurt, V. (2011). Değişen dünyada sosyoloji. Bursa: Ekin Yayınları.
• Cüceloğlu, D. (1999). Anlamlı ve coşkulu bir yaşam için savaşçı. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Çelikkaya, H. (1996). Fonksiyonel eğitim sosyolojisi. İstanbul: Alfa Yayınları.
• Doğanay, A., Sarı, A. G. M. (2004). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerine temel demokratik değerlerin kazandırılma düzeyi ve bu değerlerin kazandırılması sürecinde açık ve örtük programın etkilerinin karşılaştırılması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 39(39), 356-383.
• Evertson, C. M., Neal, K. W. (2006). Looking in to Learning - Centered classrooms: Implications for classroom management. Working Paper. National Education Association Research Department.
• Fidan, N. K. (2009). Öğretmen adaylarının değer öğretimine ilişkin görüşleri. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 2(20), 1-18.
• Gökdere, M. ve Çepni, S. (2003). Üstün yetenekli çocuklara verilen değerler eğitiminde öğretmenin rolü. Değerler Eğitimi Dergisi, 1(2), 93-107.
• İçli, G. (2011). Sosyolojiye giriş. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Karatekin, K., Gençtürk, E., Kılıçoğlu, G. (2013). Öğrenci, sosyal bilgiler öğretmen adayı ve öğretmenlerinin değer hiyerarşisi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(14), 411-458.
• Kızılçelik, S. ve Erjem, Y. (1996). Açıklamalı sosyoloji sözlüğü. Konya: Saray Kitapevleri.
• Miles, M. B., Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis : an expanded sourcebook. (2nd Edition). Calif. : SAGE Publications.
• Milli Eğitim Temel Kanunu. (1973). T.C. Resmi Gazete 14574, 24 Haziran 1973.
• Özbek, R., Kahyaoğlu, M., & Özgen, N. (2007). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik görüşlerinin değerlendirilmesi. Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2).
• Özgüven, G. E. (1994). Psikolojik testler. Ankara: Yeni Doğuş Mat.
• Saban, A. (2008). Okula ilişkin metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 55(55), 459-496.
• Schwartz, S. (1992). Universals in the content andstructure of value theoretical advances and emprical test in 20 countries: Advances in experimental. SocialPsychology, 25, 1-65.
• Sergiovanni, T. J. (1992). Moral leadership: getting to the heart of school improvement. (7th ed.). San Fransisco: Jossey-Bass.
• Sönmez, V. (2010). Sosyal Bilgiler öğretimi ve öğretmen kılavuzu. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Şirin, A. (1983). Gençlerin değerler sıralaması üzerine bir araştırma. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• TDK. (1983). Türkçe sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Tezcan, M. (2012). Sosyolojiye giriş. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Ulusoy, K. ve Dilmaç, B. (2012). Değerler eğitimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Welton, A. D. and Mallan, J. T. (1999). Children and their world: Strategies for teaching social studies. Boston: Houghton Mifflin.
• Yapıcı, A., Kutlu, M. O. Ve Bilican, F. I. (2012). Öğretmen adaylarının değer yönelimleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 42(42), 129-151.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.