OKULLARDA AMAÇTAN SAPMAYA NEDEN OLAN ETKENLER

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 16, 44 - 63, 09.10.2021

Hasan Demirtaş Gülden Yılmaz Çağlar Çağlar

https://doi.org/10.29129/inujgse.703210

Öz

Amaç: Bu araştırmanın amacı okulların amaçlardan sapma nedenlerini belirlemek ve bu nedenler çerçevesinde yaşanabilecek güç kaybını öğretmen ve yöneticilerin görüşlerine göre ortaya koymaktır.
Yöntem: Araştırma nitel bir çalışma olup olgubilim deseninde oluşturulmuştur. Araştırmanın çalışma grubu olarak 2017-2018 eğitim-öğretim yılında Elazığ ili merkez ilçede bulunan 20 okul ve bu okullarda görev yapan 100 öğretmen ve 40 yönetici seçilmiştir. Araştırmanın verileri yarı yapılandırılmış görüşme formları kullanılarak elde edilmiştir. Araştırmaya katılan öğretmenlere ve yöneticilere ayrı olarak hazırlanan formlar çerçevesinde açık uçlu olarak aynı sorular sorulmuş ve elde edilen veriler içerik analizine tabi tutulmuştur.
Bulgular: Araştırma sonucunda katılımcılar, okullarda amaçtan sapmaya neden olan etkenler olarak; politik nedenler çerçevesinde en fazla yasaların sık değişmesi, kurumsal nedenler çerçevesinde en fazla öğrenci davranışları ve profilinin iyi olmaması, kişilerle ilgili (kişisel) nedenler hakkında en fazla çaba göstermeme, çevresel nedenler hakkında veliler ile ilgili görüş belirtmişlerdir. Öğretmen ve yöneticilerin görüşlerinde bir farklılık olmadığı görülmüştür. Ayrıca öğretmenler ve yöneticiler amaçtan sapma nedenlerinden en fazla çevresel nedenlerin güç kaybına neden olduğunu belirtmişlerdir.
Sonuçlar ve Öneriler: Öğretmen ve yöneticiler okul-idare-veli işbirliği artırılmalı önerisinde bulunurken yöneticiler de okul-aile işbirliği artırılmalı önerisinde bulunmuşlardır.

Anahtar Kelimeler

Okul, Amaçtan sapma

Kaynakça

• Akçit, V., Barutçu, E. ve Akşit, İ.(2018). Kurt Lewin’in liderlik tarzları ile örgütsel sapma ilişkisinin incelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23 (1), 209-225. Aydın, M., (2010). Eğitim yönetimi. 9. Baskı. Ankara: Hatiboğlu Yayınları. Başaran, İ.E.(2000). Eğitim yönetimi nitelikli okul. Ankara: Feryal Yayınları. Bennett, R.J. & Robinson, S.L., (2000). “Development of a measure of workplacedeviance”, Journal of Applied Psychology, Vol.85, No:3, 349-360. Bursalıoğlu, Z. (2012). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış (17. bs.). Ankara: Pegem Akademi. Creswell, J.W. (2015). Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni. (Çev. Ed. M.Bütün ve S.B.Demir). Ankara: Siyasal Kitabevi. (Eserin orijinali 2013'te yayımlandı). Demir, M., (2009). Konaklama işletmelerinde duygusal zeka, örgütsel sapma, çalışma yaşamı kalitesi ve işten ayrılma eğilimi arasındaki ilişkinin analizi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, DEÜ. Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı, İzmir. Demir, M. ve Tütüncü, Ö. (2010). Ağırlama işletmelerinde örgütsel sapma ile işten ayrılma eğilimi arasındaki ilişki. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 21 (1), 64-74. Demir, M. (2011). Effects of organizational justice, trust and commitment on employees' deviant behavior, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 22(2), 204-221. Girgin Köse, S, ve Aksu, A.(2013). Okullar için örgütsel sapma ölçeği. NWSA-Education Sciences, 8(3), 375-389. Gruys, M.L. (1999). The dimensionality of deviant employee performance in the workplace Unpublished doctoral dissertation. University of Minesota, Mineapolis, MN. https://apps.dtic.mil/dtic/tr/fulltext/u2/a370788.pdf. Adresinden 05 Ekim 2019 tarihinde edinilmiştir. Hoy, W.K. & Miskel, C.G.(2012). Eğitim yönetimi, teori, araştırma ve uygulama. (Çev. Ed. S.Turan). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. (Eserin orijinali 2002'de yayımlandı). Kantur D., (2010). “Emotional Motives and Attitudinal Reflections of Workplace Deviant Behavior”, The Business Review, 14(2), 70-77. Liu, Y., Lam, L.W., & Loi, R., (2012). Ethical Leadership and Workplace Deviance: The Role of Moral Disengagement, Advances in Global Leadership, 7, 37–56. Merriam, S.B. (2013). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber. (Çev. Ed. S.Turan). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. (Eserin orijinali 2009'da yayımlandı). Patton, M. (2002). Qualitativeresearch & evaluationmethods. (3rdedition). London: Sage Publications. Richard, L. & Morse, J. (2007). User’s guideto qualitative methods. (2ndedition). London: Sage Publications. Robinson, S.L. & Bennett, R.J., (1995). “A typology of deviant workplace behaviors: A multidimensional scaling study”, Academy of Management Journal, 38 (2), 555-572. Sackett, P.R. ve Devore, C.J. (2009). İşyerinde amaç karşıtı davranışlar, (Ed. Anderson, N.,Öneş, DS.,Sinangil, HK. ve Viswesvaran, C.) içinde; Endüstri, İş ve Örgüt Psikolojisi El Kitabı. İstanbul:Literatür Yayıncılık, (Eserin orijinali 2001'de yayımlandı). Spector, P. E. & Fox, R. (2002) “An Emotion-Centered Model of Voluntary Work Behaviour Some Parallels Between Counterproductive Work Behavior and Organizational Citizenship Behavior” Human Resource Management Review, 12 (2), 269-292. Vardi, Y. & Wiener, Y. (1996). Misbehavior in Organizations: A Motivational Framework. Organization Science, 7(2), 151-165. Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8. Baskı) Ankara: Seçkin Yayınları. Yürür, S. (2009). Örgütsel adalet. (Ed. A. Keser, G. Yılmaz ve S. Yürür). Çalışma Yaşamında Davranış Güncel Yaklaşımlar. içinde. Kocaeli: Umut Yayınları, ss: 167-207.