Examination of Secondary School Students’ Knowledge and Attitudes Regarding Biotechnology and Decision-Making Skills on Socioscientific Issues

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 22, 1 - 27, 03.11.2024

Evrim Öcal , Sibel Kahraman

https://doi.org/10.29129/inujgse.1436472

Öz

Purpose: The aim of this research is to examine the biotechnology knowledge levels, biotechnology attitudes and decision making skills in socio-scientific issues of secondary school students in terms of various variables (gender, school type, educational level of mother/father, professional seniority of science teacher, department graduation of science teacher) and to reveal the relationship of these dependent variables with each other.
Design & Methodology: In the research, descriptive survey model from quantitative research designs and causal comparison method and correlation method from relational models were used. The sample of the study included 444 students who attended the 8th classes state and private secondary schools in Malatya city centre
Findings: As a result of the research; It has been determined that the knowledge level of the students is at medium level. According to the results of the biotechnology attitude score of the students, it was determined that they did not participate in health and food practices, but participated in cloning practices at a moderate level. It was found that students' decision-making skill scores on socio-scientific issues did not differ significantly according to gender.
Implications & Suggestions: In this study, it was found that the most important predictor of decision-making skills (scientific, moral and ideological dimensions) on socio-scientific issues is knowledge of biotechnology. It was determined that biotechnology attitude was not a significant predictor of decision-making skills in socioscientific issues.

Anahtar Kelimeler

biotechnology, attitude, knowledge, decision making skills

Ortaokul Öğrencilerinin Biyoteknolojiye İlişkin Bilgi ve Tutumları ile Sosyobilimsel Konularda Karar Verme Becerilerinin İncelenmesi

Öz

Amaç: Bu araştırmanın amacı, ortaokul öğrencilerinin biyoteknoloji bilgi düzeylerini, biyoteknoloji tutumlarını ve sosyo-bilimsel konularda karar verme becerilerini çeşitli değişkenler (cinsiyet, okul türü, anne/baba eğitim durumu, fen bilimleri öğretmenin mesleki kıdemi, fen bilimleri öğretmenin mezun olduğu bölüm) açısından incelemek ve bu bağımlı değişkenlerin birbirleriyle ilişkisini ortaya koymaktır.
Yöntem: Araştırmada nicel araştırma desenlerinden betimsel tarama modeli ve ilişkisel modellerden olan nedensel karşılaştırma yöntemi ve korelasyon yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini Malatya il Merkezinde bulunan devlet ve özel ortaokullarının 8. sınıflarında öğrenim gören 444 öğrenci oluşturmuştur.
Bulgular: Araştırmanın sonucunda; öğrencilerin bilgi düzeylerinin orta düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Öğrencilerin biyoteknoloji tutum puanı sonuçlarına göre sağlık ve gıda uygulamalarına katılmadıkları, klonlama uygulamalarına ise orta düzeyde katıldıkları belirlenmiştir. Öğrencilerin sosyo-bilimsel konular ile ilgili karar verme beceri puanlarının cinsiyete göre anlamlı farklılık göstermediği tespit edilmiştir.
Sonuçlar ve Öneriler: Bu çalışmada sosyo-bilimsel konularda karar verme becerisinin (bilimsellik, ahlaki ve ideolojik boyutları) en önemli yordayıcısının biyoteknolojisi bilgisi olduğu bulunmuştur. Biyoteknoloji tutumunun ise sosyo-bilimsel konularda karar verme becerisinin anlamlı bir yordayıcısı olmadığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

biyoteknoloji, tutum, bilgi, karar verme becerisi

Kaynakça

• Aktaş, İ. (2020). Öğretmen adaylarının GDO’lara yönelik bilgi, tutum ve kabul etme durumları arasındaki ilişki. Trakya Eğitim Dergisi, 10(3), 933-949.
• Arslankara, V. (2019). Fen Bilgisi Eğitiminde Biyoteknolojinin Önemine Yönelik Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Görüşleri: Konya Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya. Bal, Ş., Keskin Samancı, N. & Bozkurt, O. (2007). University students’ knowledge and attitude about genetic engineering. Eurasia Journal of Mathematics Science and Technology Education. 3(2), 119-126.
• Benzer, S. & Civangönül, B.D. (2021). Fen bilgisi öğretmen adaylarının genetiği değiştirilmiş organizmalara yönelik tutumları. Journal of Interdisciplinary Educational Research, 5(9), 24-37.
• Bilen, K. & Özel, M. (2012). Üstün yetenekli öğrencilerin biyoteknolojiye yönelik bilgileri ve tutumları. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 6(2), 135-152.
• Büyüköztürk Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2014). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. (16. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Cebesoy, Ü.B. & Dönmez Şahin, M. (2013). Fen bilgisi öğretmen adaylarının sosyobilimsel konulara yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Dergisi, 37, 100-117.
• Çavuş, R. (2013). Farklı epistemolojik inanışlara sahip 8. sınıf öğrencilerinin sosyo-bilimsel konulara bakış açıları. Yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Darçın, E.S. (2011). Turkish pre-service science teachers’ knowledge and attitude towards application areas of biotechnology. Scientific Research and Essays. 6(5). 1013-1019.
• Dawson, V. & Schibeci, R. (2003). Western Australian high school students’ attitudes towards biotechnology processes. Journal of Biological Education. 38(1).
• Dawson, V. & Soames, C. (2006). The effect of biotechnology education on australian high school students’ understandings and attitudes about biotechnology processes. Research in Science And Technological Education, 24(2), 183-198.
• Demir, B. & Düzleyen, E. (2012).İlköğretim 8. Sınıf Öğrencilerinin GDO Bilgi Düzeylerinin İncelenmesi. 24 Kasım 2013 tarihinde http://kongre.nigde.edu.tr/xufbmek/dosyalar/tam_metin/pdf/2334-29_05_2012-23_42_48.pdf adresinden erişilmiştir.
• Doğan Bora, N. (2005). Türkiye Genelinde Ortaöğretim Fen Branşı Öğretmen ve Öğrencilerinin Bilimin Doğası Üzerine Görüşlerinin Araştırılması, Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Doğru, M.S. (2010). İlköğretim 8. Sınıf Öğrencilerinin Biyoteknoloji ile ilgili Yaklaşımları ve Bilgi Seviyelerinin Ölçülmesi, Yüksek Lisans Tezi, Kastamonu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kastamonu.
• Fonseca, M.J., Costa , P., Lencastre, L. & Tavares, F. (2011). Multidimensional analysis of high-school students' perceptions about biotechnology. Journal of Biological Education, 46(3), 129-139.
• Gürkan, G. & Kahraman, S. (2018). Fen bilgisi öğretmen adaylarının biyoteknoloji ve genetik mühendisliği bilgi düzeyleri. Karaelmas Eğitim Bilimleri Dergisi. 6(1), 25-39.
• Gürkan, G. & Kahraman, S. (2019). Fen bilgisi öğretmenlerinin biyoteknoloji ve genetik mühendisliği bilgi düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi: Malatya ili örneği. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 6(12), 66-78.
• Gürkan, G. & Kahraman, S. (2022). Trends of postgraduate theses conducted in the field of science education on biotechnological concepts in Turkey for the last 20 years: a content analysis. Bartın University Journal of Faculty of Education, 11(2), 307-327.
• İnaltekin, K. (2019). Ortaokul 7 ve 8. Sınıf Öğrencilerinin Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar Hakkındaki Bilgi Düzeyleri ve Tutumları, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kaplan, A. Ö. & Çavuş, R. (2016). Farklı epistemolojik inanışlara sahip 8. sınıf öğrencilerinin genetik temalı sosyo-bilimsel konulara bakış açıları. International Online of Educational Sciences, 8, 178-198.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemi. (19. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kooffreh, M.E., Ikpeme, E.V. & Mgbado, T. I. (2021). Knowledge, perception, and interest regarding biotechnology among secondary school students in Calabar, Cross River State, Nigeria. Biochemistry and Molecular Biology Education, 49, 664–668.
• Lamanauskas, V. & Makarskaitė-Petkevičienė, R. (2008). University students’ knowledge of biotechnology and their attitudes to the taught subject. Eurasia Journal of Mathematics, Science and Technology Education. 4(3), 269-277.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2013). İlköğretim kurumları (ilkokullar ve ortaokullar) fen bilimleri dersi (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar) öğretim programı. Ankara.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2018). İlköğretim kurumları (ilkokullar ve ortaokullar) fen bilimleri dersi (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar) öğretim programı. Ankara.
• Oğur, S., Aksoy, A. & Yılmaz, Z. (2017). Üniversite öğrencilerinin genetiği değiştirilmiş organizmalar ve gıdalar hakkındaki bilgi düzeyleri ve tutumları: Bitlis Eren Üniversitesi Örneği. Journal of Food and Health Sciences, 3, 97-108.
• Öcal, E., Şad, S.N. & Kahraman, S. (2014). 8. Sınıf öğrencilerinin genetik mühendisliği ve uygulamaları ile ilgili görüşleri. 11. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Adana.
• Öcal, E., Şad, S.N. & Kahraman, S. (2016). 8.sınıf öğrencilerinin biyoteknolojiye ilişkin bilgi ve tutumları. 3rd International Eurasian Educational Research Congress, Muğla, Türkiye, 31 Mayıs - 03 Haziran 2016.
• Özden, M., Akgün, A., Çinici, A., Gülmez, H. & Demirtaş, F. (2013). 8. sınıf öğrencilerinin genetiği değiştirilmiş organizmalar (GDO) hakkındaki bilgi düzeyleri ve biyoteknolojiye yönelik tutumlarının incelenmesi. Adıyaman Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 3(2), 94-115.
• Özel, M., Erdoğan, M., Uşak, M. & Prokop, P. (2009). Lise öğrencilerinin biyoteknoloji uygulamalarına yönelik bilgileri ve tutumları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9(1), 297-328.
• Prokop, P., Lešková, A., Kubiatko, M. & Diran, C. (2007). Slovakian students’ knowledge of and attitudes toward biotechnology. International Journal of Science Education. 29(7), 895-907.
• Sadler, T.D. & Zeidler, D.L. (2003). Weighing in on genetic engineering and morality: students reveal their ideas, expectations and reservations. Paper presented at the Annual Meeting of the National Association for Research in Science Teaching. Philadelphia, PA. (March 23-26).
• Semenderoğlu, F. & Aydın, H. (2014). Öğrencilerin biyoteknoloji ve genetik mühendisliği konularını kavramsal anlamalarına yapılandırmacı yaklaşımın etkisi. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(8), 751-773.
• Soğukpınar, R. (2019). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Genetik ve Biyoteknolojiye Yönelik Tutumlarının İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Aydın. Steele, F. & Aubusson, P. (2004). The challenge in teaching biotechnology. Research in Science Education, 34(4), 365-387.
• Sürmeli, H. & Şahin, F. (2009). Üniversite öğrencilerinin biyoteknoloji çalışmalarına yönelik bilgi ve görüşleri. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37, 33-45.
• Şahin, F. & Hacıoğlu, Y. (2010). Bilimsel tartışma destekli örnek olayların 8. sınıf öğrencilerinin “kalıtım” konusunda kavram öğrenmelerine ve okuduğunu anlama becerilerine etkisi. International Conference on New Trends in Education and Their Implications, 269-275.
• Tatar, N. & Cansüngü Koray, Ö. (2005). İlköğretim sekizinci sınıf öğrencilerinin “genetik” ünitesi hakkındaki kavram yanılgılarının belirlenmesi. Gazi Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(2), 415-426.
• Turan, M. & Koç, I. (2012). Fen bilgisi öğretmen adaylarının biyoteknoloji uygulamalarına yönelik tutumları, Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 74-83
• Türkmen, L. & Darçın, E.S. (2007). A comparative study of turkish elementary and science education major students’ knowledge levels at the popular biotechnological ıssues. Internatiol Journal of Environmental and Science Education. 2(4), 125-131.
• Uşak, M., Erdoğan, M., Prokop, P. & Özel, M. (2009). High school and university students’ knowledge and attitudes regarding Biotechnology. Biochemistry and Molecular Biology Education. 37(2), 123-130.
• Uysal, E., Cebesoy, Ü., B. & Karışan, D., (2018). Fen bilgisi öğretmen adaylarının genetik uygulamalarına yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi, Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(1), 1-14.
• Vanderschuren, H., Heinzmann, D., Faso, C., Stupak, M., Arga, K. Y., Hoerzer, H., Laizet, Y., Leduchowska, P., Silva, N. & Šimkovà, K. (2010). A cross-sectional study of biotechnology awareness and teaching in european high schools. New Biotechnology, 27(6).
• Yeşilbağ, D. (2004). Tarımsal ve hayvansal ürünlerde modern biyoteknoloji ve organik üretim. Uludağ Üniversitesi Journal of Faculty of Veterinary Medicine. 23(1-2-3), 157-162.
• Yüce, Z. (2011). Fen bilgisi öğretmenliği öğrencilerinin biyoteknoloji konusundaki biligileri ve biyoteknoloji uygulamalarına yönelik biyoetik yaklaşımları: tutum, görüş ve değer yargıları. Doktora tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.