Okul Öncesi Öğretmenlerin Alan Gezisi Düzenlemeye İlişkin Öz- Yeterlilik İnançlarının İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 1, 46 - 58, 31.03.2021

Fulya Temel , Esra Betül Kölemen

Öz

Bu çalışmanın amacı, okul öncesi öğretmenlerin alan gezisi düzenleyebilmeye ilişkin öz-yeterlilik inançlarının çeşitli değişkenler (yaş, eğitim durumu, mesleki deneyim, bir eğitim-öğretim yılı içerisinde gezi düzenleme sıklığı, zorluk yaşama durumu, gezi düzenlemede yaşanılan zorluk türüne göre) açısından incelemektir. Çalışmanın örneklemi, amaçsal örnekleme türlerinden biri olan kolay ulaşılabilir durum örneklemesi kullanılarak belirlenmiş ve 219 okul öncesi öğretmeni ile çalışma yürütülmüştür. Çalışma tarama modelinde gerçekleştirilmiştir. Veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından geliştirilen “Kişisel Bilgi Formu” ve Bozdoğan (2016) tarafından geliştirilen “Gezi Düzenleyebilme Öz-Yeterlilik Ölçeği” kullanılmıştır. Ölçeğin güvenirlik analizi tekrar yapılmış ve Cronbach Alpha değeri 0,89 bulunmuştur. Araştırma sonucunda öğretmenlerin gezi düzenleyebilme öz yeterlilik inançlarının bazı değişkenlerden etkilendiği (mesleki deneyim, bir eğitim-öğretim yılı içerisinde gezi düzenleme sıklığı ve zorluk yaşama durumu), bazı değişkenlerden (yaş, eğitim durumu ve gezi düzenlemede yaşanılan zorluk türü) ise etkilenmediği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Alan gezisi, öz-yeterlilik inancı, okul öncesi, öğretmen

Kaynakça

• Ballı, A. (2009). 9.Sınıf Fiziki Coğrafya Konuları Öğretiminde Gezi Gözlem Yönteminin Önemi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. New York, NY: Freeman.
• Bozdoğan, A. E. & Ustaoğlu, F. (2016). Preservice science teachers’ opinions about the teaching potential of planetariums. Journal of Turkish Science Education, 13, (1), 38-49.
• Bozdoğan, A. E. (2012). The practice of prospective science teachers regarding the planning of education based trips: Evaluation of six different field trips. Educational Sciences: Theory & Practice,12(2), 1049-1072.
• Bozdoğan, A. E. (2016). Development of self-efficacy beliefs scale for organization of educational trips. Journal of Theoretical Educational Science. 9(1), 111-129.
• Bozdoğan, A.E. (2015). Okul dışı çevrelere eğitim amaçlı gezi düzenleyebilme öz- yeterlik inancı ölçeğinin geliştirilmesi. Kuramsal Eğitim Bilim Dergisi, 9(1), 111-129.
• Bozdoğan, A.E., Okur, A., & Kasap, G. (2015). Planlı bir alan gezisi için örnek uygulama: bir fabrika gezisi. Erişim tarihi: 01.01.2021, https://dergipark.org.tr/tr/pub/ksbd/issue/16219/169870
• Büyüköztürk, Ş. (2015). Sosyal bilimler için veri analizi el Kitabı (21. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Carrier, S. J. (2009). The effects of outdoor science lessons with elementary school students on preservice teachers’ self-efficacy. Journal of Elementary Science Education,21(2),35-48.
• Çengelci, T. (2013). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin sınıf dışı öğrenmeye ilişkin görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(3), 1823-1841.
• Çetin, T., Kuş, Z. ve Karatekin, K. (2010). Sınıf ve sosyal bilgiler öğretmenlerinin gezi gözlem yöntemine ilişkin görüşleri. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 5(2), 158-180.
• Demir, M. K. (2007). Sınıf öğretmeni adaylarının gözlem gezisi yöntemine bakış açılarının incelenmesi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(3), 83-98.
• DeWitt, J., & Osborne, J. (2010). Recollections of exhibits: Stimulated-recall interviews with primary school children about science center visits. International Journal of Science Education, 32(10), 1365-1388.
• Dillon, J., Rickinson, M., Teamey, K., Morris, M., Choi, M. Y., Sanders, D., & Benefield, P. (2006). The value of outdoor learning: evidence from research in the uk and elsewhere. School science review, 87(320), 107.
• Fraenkel,J.R & Wallen, N.E (2009). How to design and evaluate research in education (7th ed). New York. McGraw-hill
• Gerber, B.L., Cavallo, A.M.L.& Marek, E.A. (2001). Relationships among informal learning environments, teaching procedures and scientific reasoning ability. International Journal of Science Education, 23(5) ,535-549.
• Güler, A. (2011). Planlı bir müze gezisinin ilköğretim öğrencilerinin tutumuna etkisi. İlköğretim Online, 10(1), 169-179. Gündoğan, A. (2002). Okul Öncesi Eğitim Kurumlarında Çalışan Öğretmenlerin Karşılaştıkları Sorunlar (Denizli İli Örneği). (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Pamukkale.
• Kalaycı, Ş. (2008). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Kaptan, F. & Korkmaz, H. (2002). Probleme dayalı öğrenme yaklaşımının hizmet öncesi fen öğretmenlerinin problem çözme becerileri ve öz yeterlik inanç düzeylerine etkisi. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, 16-18 Eylül 2002, Ankara.
• Karasar, N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemi. (26.baskı). Ankara Nobel Yayınevi. Kefi, S. (2016). Alan gezilerinde okul öncesi öğretmenlerinin temel bilimsel süreç becerilerini kullanmalarının desteklenmesi. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(6), 82–103.
• Kete, R. & Horasan, Y. (2013). Öğretmen adaylarının uygulamalı (Doğa merkezli) Biyoloji derslerinde verimlilikleri. VI. Ulusal Lisansüstü Eğitim Sempozyumu Bildiriler Kitabı II. Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Kisiel, J. (2005). Understanding elementary teacher motivations for science fieldtrips. Science Education, 86(6), 936–955
• Koç, F., ve Sak, R. (2017). Okul öncesi öğretmenlerinin okul öncesi eğitim programındaki etkinliklere yönelik öz yeterlik inançlarının incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30 (1), 43-71.
• Kola-Olusanya, A (2005). Free choice environmental education: understanding where children learn outside of school. Environmental Education Research, 11(3), 297-307.
• Lei, S. A. (2010b). Field trips in college biology and ecology courses: Revisiting benefits anddrawbacks. Journal of Instructional Psychology, 37(1), 42-48.
• MEB, (Milli Eğitim Bakanlığı) (2013). Okul Öncesi Eğitim Programı. Milli Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Orion, N. & Hofstein, A. (1994). Factors that influence learning during a scientific field trip in a natural environment. Journal of Research in Science Teaching, 29, 1097-1119.
• Pas, E. T., Bradshaw, C. P., & Hershfeldt, P. A. (2012). Teacher-and school-level predictors of teacher efficacy and burnout: Identifying potential areas for support. Journal of school psychology, 50(1), 129-145.
• Rennie, L. J., & Mc Clafferty, T. P. (1995). Using visits to interactive science and techonology centers, museums, aquaria and zoos to promote learning in science. Erişim tarihi, 13.01.2021. https://doi.org/10.1007/BF02614639.
• Simmons, D. (1998) Using natural settings for environmental education: Perceived benefits and barriers. Journal of Environmental Education, 29 (3), 23–31.
• Smith-Sebasto, N. J., & Smith, T. L. (1997). Environmental education in Illinois and Wisconsin: A tale of two states. The Journal of Environmental Education, 28(4), 26-36.
• Sontay, G., Tutar M. ve Karamustafaoğlu, O. (2016). Okul dışı öğrenme ortamları ile fen öğretimi” hakkında öğrenci görüşleri: planetaryum gezisi. İnformal Ortamlarda Araştırmalar Dergisi, 1(1), 1-24.
• Stavrova, O., & Urhahne, D. (2010). Modification of a school programme in the deutsches museum to enhance students’ attitudes and understanding. International Journal of Science Education, 32(17), 2291-2310.
• Şentürk, E. (2015). Field Trips to Science Centers: Teachers' Perspectives, Roles, and Reflections. Doctoral Dissertation. Middle East Technical University, Ankara.
• Şişman, M. (2009). Öğretmen yeterlilikleri: modern bir söylem ve retorik. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3), 63-82.
• Tal, R., Bamberger, Y., & Morag, O. (2005). Guided school visits to natural history museums in ısrael: teachers’ roles. Science Education, 89(6), 920-935.
• Tal, T., & Morag, O. (2009). Reflective practice as a means for preparing to teach outdoors in an ecological garden. Journal of Science Teacher Education, 20, 245-262.
• Tatar, N. & Bağrıyanık, K.E. (2012). Science and technology teachers’ opinions about learning outside school. Elementary Education Online, 11(4), 883-896.
• Türkmen, H., Topkaç, D. D. ve Yamık, G. A. (2016). İnformal öğrenme ortamlarına yapılan gezilerin canlıların sınıflandırılması ve yaşadığımız çevre konusunun öğrenilmesine etkisi: tabiat tarihi müzesi ve botanik bahçesi örneği. Ege Eğitim Dergisi, 1(17), 174-197.
• Uysal, İ. ve Kösemen S. (2013). Öğretmen adaylarının genel öz-yeterlik inançlarının incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 217-226.
• Yaman, S., Cansüngü, Ö. ve Altunçekiç, A. (2004). Fen bilgisi öğretmen adaylarının öz-yeterlik inanç düzeylerinin incelenmesi üzerine bir araştırma. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(3), 355-364.
• Yavuz, M. ve Balkan Kıyıcı, F. (2012). İnformal öğrenme ortamlarının ilköğretim öğrencilerinin fene karşı kaygı düzeylerinin değişmesine ve akademik başarılarına etkisi: hayvanat bahçesi örneği. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi Özet Kitabı. Niğde Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Niğde.
• Yıldırım, F. ve İlhan, İ. Ö. (2010). Genel özyeterlilik ölçeği Türkçe formunun geçerlik ve güvenilirlik çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi, 21(4), 301-308.
• Yılmaz, K., ve Çokluk-Bökeoğlu, Ö. (2008). İlköğretim okulu öğretmenlerinin yeterlik inançları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 41(2), 143-167.