Öğretmenlerin Psikolojik İlk Yardım Öz-Yeterliliklerinin İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 3, 233 - 245, 30.11.2024

Yalçın Bay , Süreyha Girgin

Öz

Öğretmenlerin psikolojik ilk yardım öz-yeterlilikleri, öğrencilerin yaşadıkları travmatik olay ve kriz durumundan sağlıklı bir şekilde çıkmaları için son derece önemlidir. Öğretmenlerin psikolojik ilk yardım öz-yeterliliklerinin belirlenmesi amacı ile yapılan bu çalışma, tarama modellerinden biri olan genel tarama modelinde nicel bir araştırmadır. Araştırmanın verilerini toplamak amacı ile araştırmacılar tarafından geliştirilen, nicel veri toplama aracı olan “Öğretmen Psikolojik İlk Yardım Öz-Yeterlilik Ölçeği (ÖPİYÖY)” kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini betimleyen örneklem grubunu evrenden uygun örnekleme metodu ile seçilen Şanlıurfa ili merkez ilçelerinde 2022-2023 eğitim ve öğretim yılında ilkokullarda görev yapmakta olan, araştırmaya gönüllü katılım sağlayan 203 öğretmen oluşturmaktadır. Bu çalışmadan elde edilen verilerin analizinde betimsel istatistiklerden faydalanılmıştır. Araştırma sonucunda öğretmenlerin psikolojik ilk yardım öz-yeterliliklerinin branş ve psikolojik ilk yardım ile ilgili eğitim alıp almama durumlarına göre anlamlı bir farklılık gösterdiği; cinsiyet, yaş, mesleki kıdem, mezun olunan ve atamaya esas okul türü, çalışma durumu değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık göstermediği belirlenmiştir. Gerçekleştirilen bu çalışmanın öğretmenlerin psikolojik ilk yardımı olabildiğince doğru yapmalarına, okullarda öğrencilerin yaşaması muhtemel travmaya neden olabilecek olaylara müdahalede yetkinlik duygularına katkıda bulunması beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Öğretmen, öz-yeterlilik, psikolojik ilk yardım

Etik Beyan

Araştırma Etik Kurallara uygun şekilde gerçekleştirilmiştir. Araştırma verileri gizlilik ilkelerine uygun şekilde elde edilmiş ve arşivlenmiştir.

Investigation of Teachers' Psychological First Aid Self-Efficiency

Öz

Teachers' psychological first aid self-efficacy is extremely important for students to get out of the traumatic event and crisis situation in a healthy way. This study, which was conducted with the aim of determining the psychological first aid self-efficacy of teachers, is a quantitative research in the general survey model, which is one of the survey models. "Teacher Psychological First Aid Self-Efficacy Scale (TPFASS)", a quantitative data collection tool developed by the researchers, was used to collect the data of the study. The sample group describing the population of the research consisted of 203 teachers working in primary schools in the central districts of Şanlıurfa province in the 2022-2023 academic year who voluntarily participated voluntarily participated in the research. Descriptive statistics were used in the analysis of the data obtained from this study. The study revealed that teachers' self-efficacy in psychological first aid significantly differed based on their branch and whether they had received training in psychological first aid. However, it did not show any significant difference based on variables such as gender, age, professional seniority, the type of school they graduated from or were appointed to, or employment status. It is expected that this study will contribute to teachers' ability to provide psychological first aid as accurately as possible and to their sense of competence in intervening in incidents that may cause trauma to students in schools.

Anahtar Kelimeler

Teacher, self-efficacy, psychological first aid

Kaynakça

• Ay, M. (2005). Sınıf öğretmenlerinin matematik öğretimine ilişkin öz yeterlik algıları. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Hacattepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Bayar, Y., & Uçanok, Z. (2012). Ergenlerin dâhil oldukları zorbalık statülerine göre okul sosyal iklimi ve genellenmiş akran algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(4), 2337-2358.
• Bayındır, N. (2015). Sınıf öğretmenlerinin okuldaki nöbet görevlerindeki öncelikli davranışları. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(4), 199-205.
• Bayındır, N. (2022). Öğretmen adaylarının psikolojik ilk yardım kavramına ilişkin görüşleri. Eurasian Journal of Teacher Education, 3(2), 146-156.
• Brymer, M., Layne, C., Jacobs, A., Pynoos, R., Ruzek, J., Steinberg, A., ... & Watson, P. (2006). Psychological first aid field operations guide. National Child Traumatic Stress Network.
• Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (18. baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2018). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Cheng, J., Liang, Y., Fu, L., & Liu, Z. (2018). Posttraumatic stress and depressive symptoms in children after the Wenchuan earthquake. European Journal of Psychotraumatology, 9(sup2), 1472992.
• Corcoran, C. M. (2020). Use of psychological first aid for nurses. Nursing Economic$, 38(1).
• Çelik, A. A., & Gündoğdu, K. (2022). Öğretmenlerin afete hazırlık düzeyleri ile ilkokullardaki afet eğitimi uygulamalarına yönelik görüşleri. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(1), 76-111.
• Ekici, G. (2006). Meslek Lisesi Öğretmenlerinin öğretmen öz-yeterlik inançlari üzerine bir araştırma. Eurasian Journal of Educational Research (EJER), (24).
• Everly Jr, G. S., & Lating, J. M. (2017). The Johns Hopkins guide to psychological first aid. Baltimore, John Hopkins University Press.
• Felix, E., Hernández, L. A., Bravo, M., Ramirez, R., Cabiya, J., & Canino, G. (2011). Natural disaster and risk of psychiatric disorders in Puerto Rican children. Journal of Abnormal Child Psychology, 39, 589-600.
• Field J.E., Wehrman J.D., & Yoo M.S., (2017). Helping the weeping, worried, and willful: Psychological first aid for primary and secondary students. Journal of Asia Pacific Counseling, 7(2), 169-180.
• Gökçe, O., & Tetik, Ç. (2012). Teoride ve pratikte afet sonrası iyileştirme çalışmaları. AFAD Yayınları.
• Güriş, S., & Astar, M. (2015). Bilimsel araştırmalarda SPSS ile istatistik. İstanbul: Der Yayınları.
• Hansel, T. C., Osofsky, J. D., & Osofsky, H. J. (2015, August). Louisiana State University Health Sciences Center Katrina Inspired Disaster Screenings (KIDS): psychometric testing of the national child traumatic stress network hurricane assessment and referral tool. In Child & Youth Care Forum (Vol. 44, pp. 567-582). Springer US.
• Housley, J., & Beutler, L. E. (2007). Treating victims of mass disaster and terrorism (Vol. 6). Hogrefe Publishing GmbH.
• Hoyois, P., Scheuren, J. M., Below, R., & Guha-Sapir, D. (2007). Annual disaster statistical review: Numbers and trends 2006.
• Jaycox, L. (2006). How schools can help students recover from traumatic experiences: A tool-kit for supporting long-term recovery (Vol. 377). Rand Corporation.
• Kalaycı, Ş. (2010). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Karabulut, D., & Bekler, T. (2019). Doğal afetlerin çocuklar ve ergenler üzerindeki etkileri. Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 5(2), 368-376
• Karakaya I., Ağaoğlu B., Çoşkun A., Şişmanlar Ş.G., & Yıldız Ö.Ö. (2004). Marmara depreminden üç buçuk yıl sonra ergenlerde TSSB, depresyon ve anksiyete belirtileri, Türk Psikiyatri Dergisi, 15(4), 259-263.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri (19. Baskı). Ankara: Nobel Yayınları.
• Kılıç N., & Şimşek N., (2018). Psikolojik ilk yardım ve hemşirelik. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 9(3), 212-218.
• Latif, A. H. A., Williams, W. R., & Sibert, J. (2002). Primary school accident reporting in one education authority. Archives of disease in childhood, 86(2), 91-94.
• Morgan, G. A., Leech, N. L., Gloeckner, G. W., & Barrett, K. C. (2004). SPSS for introductory statistics: Use and interpretation. Psychology Press.
• Morton, B. M., & Berardi, A. A. (2018). Trauma-informed school programing: Applications for mental health professionals and educator partnerships. Journal of Child & Adolescent Trauma, 11, 487-493.
• Özata, H. (2007). Öğretmenlerin öz-yeterlik algılarının ve örgütsel yenileşmeye ilişkin görüşlerinin araştırılması (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Pfefferbaum, B., Houston, J. B., North, C. S., & Regens, J. L. (2008). Youth’s reactions to disasters and the factors that influence their response. The Prevention Researcher, 15(3), 3.
• Ronan, K. R., Alisic, E., Towers, B., Johnson, V. A., & Johnston, D. M. (2015). Disaster preparedness for children and families: A critical review. Current psychiatry reports, 17, 1-9.
• Salas, E., & Cannon-Bowers, J. A. (2001). The science of training: A decade of progress. Annual review of psychology, 52(1), 471-499.
• Tschannen-Moran, M., & Hoy, A. W. (2001). Teacher efficacy: Capturing an elusive construct. Teaching and Teacher Education, 17(7), 783-805.
• World Health Organization (WHO). (2011). Psychological first aid: Guide for field workers. Geneva, World Health Organization.
• Yavuz, A., & Dikmen, S. (2015). Doğal afetlerin zararlarının finansmanında kullanılan afet öncesi finansal araçlar. Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, 3(2), 303-322.
• Yazıcı, Ö., & Ulu Kalın, Ö. (2018). “Doğal afet” için kavramsal metaforların karşılaştırmalı analizi. e-Kafkas Journal of Educational Research, 5(1), 25-40.
• Yılmaz, M., Köseoğlu, P., Gerçek, C., & Soran, H. (2004). Öğretmen öz-yeterlik inancı. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Dergisi. 5, (58).
• Zengin, U. (2003). İlköğretim öğretmenlerinin özyeterlik algıları ve sınıf içi iletişim örüntüleri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.