Examination of The Predictive Effects of Psychological Resilience on Peer Relationships in Preschool Years

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 3, 374 - 389, 30.11.2024

Selay Akdoğan , Hülya Gülay Ogelman

Öz

The aim of this study is to examine the predictive effects of psychological resilience on peer relationships among preschool children. The study group consisted of 211 children aged 5-6 years who attended preschool education during the 2022-2023 academic year in the central and Gerze districts of Sinop province. A relational survey model was used in the quantitative research method. The data collection tools included a Personal Information Form, Child Ego Resilience Scale, Peer Victimization Scale, and Ladd and Profilet Child Behavior Scale. The data were analyzed using Pearson's correlation coefficient, Spearman's correlation, and Simple Linear Regression Analysis techniques. According to the findings of the study, there was a significant negative relationship between children's levels of psychological resilience and exposure to peer victimization. It was determined that there was a significant negative relationship between children's levels of psychological resilience and their levels of showing aggression, antisocial behaviors, fearful-anxious behavior, and hyperactivity towards their peers, while there was a significant positive relationship between their levels of showing prosocial behaviors aimed at their peers. Furthermore, children's levels of psychological resilience significantly predicted their levels of showing aggression, prosocial behaviors aimed at their peers, antisocial behaviors towards their peers, fearful-anxious behavior towards their peers, and hyperactivity. There was a significant negative relationship between children's levels of psychological resilience and their levels of peer exclusion.

Anahtar Kelimeler

Preschool period, psychological resilience, peer relationship

Okul Öncesi Dönemde Psikolojik Dayanıklılığın Akran İlişkilerini Yordayıcı Etkilerinin İncelenmesi

Öz

Araştırmanın amacı, okul öncesi dönemdeki psikolojik dayanıklılığın akran ilişkilerini yordayıcı etkilerinin incelenmesidir. Çalışma grubunu, 2022-2023 yılı eğitim öğretim yılında Sinop ili Merkez ve Gerze ilçelerinde okul öncesi eğitime devam eden 5-6 yaş grubundan 211 çocuk oluşturmuştur. Nicel araştırma yönteminde planlanan araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Verilerin toplanmasında, Kişisel Bilgi Formu, Çocuk Ego Sağlamlığı Ölçeği, Akran Şiddetine Maruz Kalma Ölçeği, Ladd ve Profilet Çocuk Davranış Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmanın verileri, Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Katsayısı, Spearman ve Basit Doğrusal Regresyon Analiz teknikleri ile analiz edilmiştir. Araştırmanın bulgularına göre çocukların psikolojik dayanıklılık düzeyleri ile akran şiddetine maruz kalma düzeyleri arasında olumsuz yönde anlamlı bir ilişki bulunmaktadır. Çocukların psikolojik dayanıklılık düzeyleri ile akranlarına karşı saldırganlık, asosyal davranışlar gösterme, korkulu-kaygılı olma ve aşırı hareketlilik düzeyleri arasında olumsuz yönde; akranlarına karşı yardımı amaçlayan sosyal davranışlar gösterme düzeyleri ile arasında olumlu yönde anlamlı bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Okul öncesi dönem çocuklarının psikolojik dayanıklılık düzeyleri akranlarına karşı saldırganlık, akranlarına karşı yardımı amaçlayan sosyal davranışlar gösterme, akranlarına karşı asosyal davranışlar gösterme, akranlarına karşı korkulu-kaygılı olma ve aşırı hareketlilik düzeylerini anlamlı bir şekilde yordamaktadır. Çocukların psikolojik dayanıklılık düzeyleri ile akranları tarafından dışlanma düzeyleri arasında olumsuz yönde anlamlı bir ilişki bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Okul öncesi dönem, psikolojik dayanıklılık, akran ilişkileri

Kaynakça

• Arseneault, L. (2018). Annual research review: The persistent and pervasive impact of being bullied in childhood and adolescence: Implications for policy and practice. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 59(4), 405-421. https://doi.org/10.1111/jcpp.12841
• Bukowski, W. M., Hoza B. & Boivin, M. (1993). Popularity, friendship and emotional adjustment during early adolescence. New Directions for Child and Adolescent Development, 60, 23-37. https://doi.org/10.1002/cd.23219936004
• Büyüköztürk, Ş. (2016). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı - İstatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum (22. baskı). Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö., Karadeniz, A. & Demirel, F. (2010). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Yayınları.
• Calkins, S. D., Blandon, A. Y., Williford, A. P., & Keane, S. P. (2007). Biological, behavioral, and relational levels of resilience in the context of risk for early childhood behavior problems. Development and Psychopathology, 19(3), 675- 700. https://doi.org/10.1017/S095457940700034X
• Creswell, J. W. (2014). Research design: Qualitative, quantitative and mixed methods approaches (4th ed.). Sage.
• Cutuli, J. J., Lafavor, T. L., Herbers , J. E., & Masten, A. S. (2008). Promoting competence and resilience in the school context. Professional School Counseling, 12(2), 76-84.
• Doi, S., Fujiwara, T., Ochi, M., Isumi, A., & Kato, T. (2018). Association of sleep habits with behavior problems and resilience of 6-to 7-year-old children: Results from the ACHILD study. Sleep Medicine, 45, 62-68. https://doi.org/10.1016/j.sleep.2017.12.015
• Donnon, T. & Hammond, W. (2007). Understanding the relationship between resiliency and bullying in adolescence: An assessment of youth resiliency from five urban junior high schools. Child and Adolescent Psychiatric Clinics of North America, 16(2), 449-471. https://doi.org/10.1016/j.chc.2006.11.007
• Edmonds, W. A. & Kennedy, T. D. (2016). An applied guide to research designs: Quantitative, qualitative, and mixed methods. Sage Publications, Inc.
• Eminoğlu, M. (2018). Ergenlerde sosyal ve duygusal yalnızlık ile akran zorbalığı arasında psikolojik dayanıklılığın aracı rolü (Yayın No. 2018/503234) [Yüksek lisans tezi, Bayburt Üniversitesi.
• Ernst, J. & Burcak, F. (2019). Young children’s contributions to sustainability: the influence of nature play on curiosity, executive functions, creative thinking, and resilience. Sustainability, 11(5), 4212; https://doi.org/10.3390/su11154212.
• Evans, S. C., Frazer, A. L., Blossom, J. B. & Fite, P. J. (2019). Forms and functions of aggression in early childhood. Journal of Clinical Child & Adolescent Psychology, 48(5), 790-798.
• Fite, P. J., Craig, J., Colder, C. R., Lochman, J. E. & Wells, K. C. (2016). Proactive and reactive aggression. In R. J. R. Levesque (Ed.). Encyclopedia of Adolescence. Cham, Switzerland: Springer International Publishing.
• Folostina, R., Tudorache, L., Michel, T. Erzsebet, B., Agheana, V. & Hocaoglu, H. (2015). Using play and drama in developing resilience in children at risk. Social and Behavioral Sciences, 197, 2362-2368.
• Fraenkel, J. R., & Wallen, N. E. (2006). How to design and evaluate research in education (6th ed.). McGraw-Hill.
• García-Fernández, C. M., Romera, E. M., Monks, C. P., & Ortega-Ruiz, R. (2022). Peer aggression and victimisation: Social behaviour strategies in early childhood in Spain. Early Childhood Education Journal, 51(5), 837–849. https://doi.org/10.1007/s10643-022-01348-9
• Gökçe, C., & Erbay, E. Ö. (2021). Konuşma güçlüğü çeken çocukların psikolojik dayanıklılıklarının incelenmesi. Aydın İnsan ve Toplum Dergisi, 7(2), 191-219.
• Gülay, H. (2008). 5-6 yaş çocuklarına yönelik akran ılişkileri ölçeklerinin geçerlik güvenirlik çalışmaları ve akran ılişkilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Yayın No. 2008/219965) [Doktora tezi, Marmara Üniversitesi.
• Gülay H. (2011). 5–6 yaş grubu çocuklarda okula uyum ve akran ilişkileri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (36), 1–10.
• Gülay, H., & Önder, A. (2009). Reliability and validity of Ladd and Profilet Child Behavior Scale, Victimization Scale and Picture Sociometry Scale to measure peer relations of 5-6 years-old children. World Conference on Educational Sciences (WCES-2009). Cyprus Educational Sciences Association, Nicosia, North Cyprus, (04-07 February, 2009). Procedia-Social and Behavioral Sciences, 1(1): 648- 659.
• Gülay Ogelman, H., & Akdoğan, S. (2023). Türkiye’de 2000-2021 yılları arasında tamamlanmış okul öncesi dönemi kapsayan psikolojik dayanıklılık konulu tezlerin incelenmesi. Uluslararası Beşeri Bilimler ve Eğitim Dergisi, 9(19), 332-366. https://doi.org/10.59304/ijhe.1225852
• Gülay Ogelman, H., Saraç, S., & Abanoz, T. (2023). Küçük çocuklarda psikolojik dayanıklılık ve oyun davranışları. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(1), 1-12. https://doi.org/10.18026/cbayarsos.1034869
• Gülay Ogelman, H., Saraç, S., Önder, A., Abanoz, T., & Akay, D. (2021). Okul öncesi sosyal-duygusal beceriler ve psikolojik dayanıklılık ölçeği’nin türkçe geçerlik güvenirlik çalışması. International Journal of New Trends in Arts, Sports & Science Education, 10(4), 231-242.
• Gülay Ogelman, H. & Sonakın, E. M. (2020). Akran ilişkilerinin sosyal ve duygusal yeterlilik üzerindeki etkileri. International Journal of New Trends in Arts, Sports & Science Education, 9(4), 145-156.
• Gün, R. Ş. & Gültekin Akduman, G. (2022). Okul öncesi çocuklarının psikolojik sağlamlıklarının akran zorbalığı davranışları ile ilişkisi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 20(1), 107-123. https://doi.org/10.37217/tebd.1019516
• Gündüz, B. (2019). Zorba ve mağdur olan ortaokul öğrencilerinin psikolojik dayanıklılıklarının incelenmesi (Yayın No. 2019/585783) [Yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi.
• Haddow, S., Taylor, E. P., & Schwannauer M. (2021). Positive peer relationships, coping and resilience in young people in alternative care: A systematic review, Children and Youth Services Review, 122, 105861. https://doi.org/10.1016/j.childyouth.2020.105861
• Hartup, W. W. (1992). Having friends, making friends and keeping friends: relationships as educational contexts. ERIC Digest. Erişim: 7 Mayıs 2022, https://eric.ed.gov/?id=ED345854.
• Kochenderfer, B. J., & Ladd, G. W. (1997). Victimized children's responses to peers' aggression: Behaviors associated with reduced versus continued victimization. Development and Psychopathology, 9(1), 59–73. https://doi.org/10.1017/S0954579497001065
• Ladd, G. W. (2009). Trends, travails, and turning points in early research on children's peer relationships: Legacies and lessons for our time? In K. H. Rubin, W. M. Bukowski, & B. Laursen (Eds.), Handbook of peer interactions, relationships, and groups (pp. 20–41). The Guilford Press.
• Masten, A. S. (2001). Ordinary magic: Resilience processes in development. American Psychologist, 56(3), 227–238. doi:10.1037/0003-066X.56.3.227
• Masten, A. S., Best, K. M., & Garmezy, N. (1990). Resilience and development: Contributions from the study of children who overcome adversity. Development and Psychopathology, 2(4), 425–444.
• McDougall, P., & Vaillancourt, T. (2015). Long-term adult outcomes of peer victimization in childhood and adolescence: Pathways to adjustment and maladjustment. American Psychologist, 70(4), 300-310. https://doi.org/10.1037/a0039174
• Moore, B., & Woodcock, S. (2017). Resilience, bullying, and mental health: Factors associated with improved outcomes. Psychology in the Schools, 54(7), 689–702.
• Moreira, A.L., Yunes, M.Â.M., Nascimento, C.R.R., Bedin, L. M. (2021). Children’s subjective well-being, peer relationships and resilience: An integrative literature review. Child Ind Res, 14, 1723–1742. https://doi.org/10.1007/s12187-021-09843-y
• Önder, A., & Gülay Ogelman, H. (2011). Beş-altı yaş çocukları için ego sağlamlığı ölçeğinin (Öğretmen-anne-baba formları) güvenirlik geçerlik çalışması. IIB International Refereed Academic Social Sciences Journal, 2(1), 5-21.
• Öner, Ş., & Özbey, S. (2022). Okul öncesi dönemdeki çocukların sosyal bilgiyi işleme becerileri ile psikolojik sağlamlık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Journal of Social, Humanities and Administrative Sciences, 8(53), 759-770.
• Özbey, S., Erata, F., & Yavuz, K. (2022). Okul öncesi dönem çocuklarında iyi oluş ve psikolojik sağlamlık: değer davranışlarının ve özdüzenlenme becerilerinin yordayıcı etkisi. Değerler Eğitimi Dergisi, 20(44), 351-383. https://doi.org/10.34234/ded.1113471
• Patton, Q. M. (1987). How to use qualitative methods in evaluation. Sage Publications.
• Shapiro, J. P. (1996). Invincible kids. U.S. News & World Report, 121, 62-71.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (6th ed.). Allyn and Bacon.
• Uysal, H., & Akman, B. (2015). Erken müdahale programlarının erken çocukluk eğitimindeki rolü: Erken çocukluk eğitimine yapılan yatırım geleceğe yapılan yatırım mıdır? Turkish Studies, 10(3), 1053-1068.
• Ünsal, F. Ö. (2016). Okul öncesi çocuklar için psikolojik dayanıklılık programının 5 yaş çocuklarının sosyal becerilerine ve problem davranışına etkisi (Yayın No. 2016/437069) [Doktora tezi, Marmara Üniversitesi.
• Yılmaz, H., & Adagideli, F. H. (2020). Psikolojik dayanıklılığı etkileyen sosyal koşullar. A. Önder & H. Gülay Ogelman (Eds.). Çocuk ve Psikolojik Dayanıklılık. (pp. 51-90). Ankara: Nobel yayıncılık.
• Yörük, İ. (2019). Özel yetenekli öğrencilerin psikolojik sağlamlık düzeylerinin benlik saygısı, akran ilişkileri ve ebeveyn tutumları açısından incelenmesi (Yayın No. 2019/563093) [Yüksek lisans tezi, Ege Üniversitesi.