Bölgesel Güvenlik Kompleksi Teorisi Bağlamında Türkiye-İran Arasında Göç ve Sınır Güvenliği

Yıl 2017, Cilt: 1 Sayı: 2, 11 - 38, 30.12.2017

Fikret Birdişli , Merve Gören

https://doi.org/10.33201/iranian.350927

Cited By: 5

Öz

Soğuk Savaş sonrası uluslararası
alanın geleceği ile ilgili öne sürülen tezlerden biri de Kopenhag Ekolü
bağlamında geliştirilen Bölgesel Güvenlik Kompleksi Teorisidir (RSCT). Bu
teoriye göre dünya ortak sorunlara sahip, iç dinamikleri açısından göreceli
olarak homojen alanların oluşturduğu güvenlik bölgelerine ayrılabilir.
Uluslararası alanın yeni çatışma alanları ve dinamikleri de bölge içi ya da
bölgeler arası gerilimlerden kaynaklanacaktır. Bu kapsamda tanımlanan
bölgelerden biri de Ortadoğu Güvenlik Kompleksidir. İran ve Türkiye aynı
coğrafyada yer alan ortak sınırlara sahip iki komşu devlet olmalarına karşın bu
teoride öznel nitelikleri dikkate alınarak farklı tanımlanmıştır. Buna göre
İran Ortadoğu Güvenlik Kompleksinin lokal bir ülkesi iken Türkiye Ortadoğu ve
Batı arasında yalıtkan bir ülke olarak bulunmaktadır. Teoride bölge içi
güvenlik dinamikleri analiz edilirken bölgelerarası yalıtkan ülkeler ile lokal
ülkeler arasındaki ilişki tam olarak açıklanmamıştır. Buradan yola çıkarak bu
makalede Türkiye ve İran arasındaki güvenlik sorunları göç ve sınır güvenliği
üzerinden incelenmiş, bu yolla lokal ve yalıtkan ülkeler arasındaki ilişkinin
açıklanması amaçlanmıştır. Araştırmanın sonunda elde edilen bulgulara göre
Türkiye ve İran arasındaki göç ve sınır güvenliği sorunları iki ülke arasındaki
çatışan ilişkilere dayalı olmaktan çok Bölge içindeki konumlarına uygun bir
niteliğe sahiptir.

Anahtar Kelimeler

İran, Ortadoğu, Bölgesel Güvenlik, göç, Sınır güvenliği

Migration and Border Security Between Turkey and Iran in the Context of Regional Security Complex Theory

Öz

One of the most prominent theories
about post Cold War Time is Regional Security Complex Theory (RSCT) that
developed by Copenhagen School. According to this theory, the world could be
divided to the regions which have common problems and homogeneous in internal
dynamics. In this context, new conflicts areas and dynamics of international
area are will originated from regional or interregional tensions. The Middle
East Security Complex is a one of these regions that based on this theory. Turkey
and Iran has been defined in different category because of their sui generis
positions even they are at the same region. So, Iran is local country and
Turkey is isolator country in this complex according to the RSCT. Nevertheless,
the relation between two kinds of state is not explained in the theory
distinctly. Therefore this research aimed to examine the relationship between
such as local and isolator countries in the context of border security of
Turkey and Iran. According to the findings, border security problems and
security relationship between Turkey and Iran are depends on their position
that is explained in the theory, instead of conflicted interest.

Anahtar Kelimeler

Border Security, Immigration, Iran, Middle East, Regional Security

Kaynakça

• AKSEL, D., İÇDUYGU, A., (2012). Türkiye’de Düzensiz Göç, Uluslararası Göç Örgütü Türkiye, Ankara, 12. ASLAN, S., DEMİRHAN, Y., (2015). Türkiye’nin Sınır Ötesi Göç Politikaları ve Yönetimi, Birey Ve Toplum Dergisi, Cilt:5, Sayı:9, 25. BACON, E. (2007). Mayo Clinic And The Origins Of Blood Banking, 82s. BİRDİŞLİ, Fikret, (2017), Teori ve Pratikte Uluslararası Güvenlik, Ankara: Seçkin Yayınları BUZAN, B., WEAVER, O., (2000). Regions and Powers The Structure Of İnternational Security, Cambridgre: Cambridge University Press. CİHANGİR, İ. (2010). İkili ve Bölgesel Güvenlik Unsurları ve Türkiye-İran İlişkilerine Yansımaları, Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, 67. DAVISON, Roderic H. (1963). “Where is The Middle East?” In The Modern Middle East, edited by Richard H. Nolte, New York: Atherton, pp:13-30 DAVUDOĞLU, Ahmet, (2002), Stratejik Derinlik, İstanbul: Küre Yayınları EKİCİ, B., ÖZBAY S., (2013). Iranian Methamphetamine and Turkey: An Emerging Transnational Threat. Trends in Organized Crime, Volume 16. Number 2. June 1013, 286-305. EKİCİ., ÜNLÜ., (2013). 2005-2010 Yılları Arasında Türkiye-İran Ticaret Hacmi ve Uyuşturucu Trafiği Arasındaki İlişki, 41-48. GÖK, G. O.(2016) Kimin Güvenliği? Uluslararası Göç-Güvenlik İlişkisi ve Uluslararası Örgütlerin Rolü, KOSBED, Sayı:31, 68-69. IRWIN, Robert, (2008), Oryantalistler ve Düşmanları (çev. Bahar Tırnakçı), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları JEDLİTSCHKA, Anja. 2004. Weibliche Emanzipation in Orient und Okzident. Von der Unmöglichkeit, die Andere zu befreien. Würzburg: Ergon Verlag. JOHANNSEN, Margret. (2006), Der Nahost-Konflikt: Eine Einführung, Wiesbaden: Springer VS KARACA, İ. (2016). AB’nin Entegre Sınır Yönetimi Kurumu Frontex’in Rolü ve Türkiye’nin Uyum Süreci, T.C. Beykent Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, KAYA, A. (2005). Avrupa Birliği’nin Yasadışı Göçle Mücadele Politikası Ve Türkiye Üzerindeki Etkileri’’, Yüksek Lisans Tezi, T.C. Ankara Üniversitesi,. KAYA, A. (2013). Sınır Güvenliği Paradigmalarındaki Değişim ve Türkiye’nin Sınır Güvenliği Yapısının Analizi, Uluslararası Güvenlik ve Terörizm Dergisi, Sayı:4, 3. KILIÇASLAN, E. ‘’Kopenhag Okulu’’, Trakya Üniversitesi İİBF, 8s, https://www.academia.edu/28173911/Kopenhag_Okulu.docx KURT, Selim. (2015). “Toplumsal Güvenliğin Yükselişi”, International Journal Of Social Science, Sayı:37, s.466. LEWIS, Bernard. (1968), The Middle East and the West, London: Weidenfeld and Nicolson. MANDACI, N., ÖZERİM, G., (2013). Uluslararası Göçlerin Bir Güvenlik Konusuna Dönüşümü: Avrupa’da Radikal Sağ Partiler ve Göçün Güvenlikleştirilmesi, Uluslararası İlişkiler, Cilt 10, Sayı 39, 112. MİŞ, N. (2011). Güvenlikleştirme Teorisi ve Siyasal Olanın Güvenlikleştirilmesi, Akademik İncelemeler Dergisi, Cilt:6, Sayı:2, 347. ÖZGİRAY, A. (1995). İngiliz Belgeleri Işığında Türk‐İran Siyasi İlişki‐ leri (1919–1938), Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 687-696. PFLITSCH, Andreas. (2003), Mythos Orient Eine Entdeckungsreise, Basel: Herder, Freiburg
• ŞİLİBEKOVA, A. (2007). Orta Asya Bölgesel Güvenlik Sistemine Doğru: Perspektifler, 25.07.2017: 1320, http://www.ayk.gov.tr. ŞİR, A. Y. (2003). “Bölgesel Güvenlik Kompleksi Teorisi, Enerji Güvenliği ve Rusya”, Global Strateji Enstitüsü. S.346 Türk Kızılayı Göç Ve Mülteci Hizmetleri Müdürlüğü, (2017). Göç İstatik Raporu, 5. TÜRSAB, 2017. ‘’TÜRSAB 2017 Tahran Turizm FuarRaporu’’,7s, www.tursab.org.tr/dosya/15825/tahran-turizm-fuar-raporu. TÜYSÜZOĞLU, G. (2013). “Güvenlik İsteminin Dış Politika Oluşum Sürecine Etkisi: Ermenistan-İran İlişkileri’nin Güvenlikleştirme Kuramı Bağlamında Anlamlandırılması”, OAKA, c8, sayı 16. ss.95-123 YEŞİLTAŞ, M. (2015). İç Savaşta Komşu Olmak Türkiye’nin Suriye Sınır Güvenliği Siyaseti, SETA Analiz, Sayı:136, 11. WEITZ, (2014). Thrombosis: A Major Contributor To The Global Disease Burden, 70. İNTERNET KAYNAKLARI T.C. İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü Düzensiz Göç İstatistiği, ‘’2016 Yılında Yakalanan Düzensiz Göçmenler (İlk 10 Uyruk)’’, http://www.goc.gov.tr/icerik6/duzensiz-goc_363_378_4710_icerik, 01.08.2017. T.C. İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü, ’’2016 Yılında Hudut Kapılarından Yapılan Çıkışlar’’, http://www.goc.gov.tr/icerik6/giris-cikis_363_378_4708_icerik, 01.08.2017. T.C. İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü, ’’2016 Yılında Hudut Kapılarından Yapılan Girişler’’, http://www.goc.gov.tr/icerik6/giris-cikis_363_378_4708_icerik, 01.08.2017. T.C. İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü, ‘’2016 Yılında İkamet İzni İle Türkiye’de Bulunan Yabancılar’’,http://www.goc.gov.tr/icerik3/ikamet-izinleri_363_378_4709, 01.08.2017. Türkiye İstatistik Kurumu, ‘’Genel Çalışma Durumuna Göre Giriş Yapan Vatandaşlar (Türkiye'de ikamet eden), 2009 – 2017’’,http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1072, 23.08.2017. Türkiye İran sınırında bulunan Sınır Kapıları ve Geçiş Noktaları (http://www.lafsozluk.com/2013/04/turkiye-sinir-ve-gumruk-kapilari.html)