DÖVİZ KURU DALGALANMALARININ ENFLASYON ÜZERİNDEKİ GEÇİŞ ETKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 2, 117 - 137, 02.01.2019

Ayşe Durgun

Öz

Bu
çalışmada Türkiye için döviz kuru ve enflasyon arasındaki geçiş etkisi 2002:1-2016:4
dönemi aylık veriler dikkate alınarak VAR modeline göre sınanmıştır. Üretici
fiyat endeksi, nominal döviz kuru, sanayi üretim endeksi, M1 para arzı ve ham
petrol ithal fiyatlarının değişken olarak kullanıldığı modelde elde edilen
bulgular, Etki Tepki ve Varyans ayrıştırma analizlerine göre yorumlanmıştır. Etki
tepki analizine göre, enflasyonun döviz kuruna gösterdiği tepkinin 16 dönem
sonra söndüğü görülmektedir. Varyans ayrıştırma sonuçlarına göre ise enflasyonda
meydana gelen değişimin %20’si döviz kuru kaynaklı olurken, bu etkinin ilk
dönem ve son dönem arasında değişmediği yani döviz kurunun, enflasyonu kısa ve
uzun vadede aynı oranda etkilediği görülmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Nominal döviz kuru, Üfe, geçiş etkisi, VAR analizi, etki tepki analizi

Kaynakça

• Aldemir, Şenkan; (2007), “Türkiye Ekonomisinde Döviz Kurunun Yurtiçi İthalat Fiyatlarına Geçiş Etkisi:1988‐2004”, Uluslararası Ekonomi ve Dış Ticaret Politikaları, 1 (2), pp.53‐78.
• Arı, Ayşe, (2010), “Dalgalanma Korkusu Ve Döviz Kuru Geçiş Etkisi” Journal of Yasar University 17(5), ss: 2832‐2841
• Bawa Sani, Shehu U.R. Aliyu and Nafiu B. Abdul Salam (2016) “ Examınıng The Degree Of Exchange Rate Pass-Through In Selected Afrıcan Countrıes” West African Journal of Monetary and Economic Integration, Vol. 16, No. 2, ss:1-23.
• BAYRAKTUTAN Yusuf ve ibrahim ARSLAN (2003), “Türkiye’de Döviz Kuru, İthalat Ve Enflasyon ilişkisi: Ekonometrik Analiz (1980-2000), Afyon Kocatepe Üniversitesi, İİB.F. Dergisi, S.2,ss:89-104.
• Berument, Hakan (2002), “Döviz Kuru Hareketleri ve Enflasyon Dinamiği :Türkiye Örneği”, https://www.researchgate.net/publication/4727671, ss:1-15.Burstein, A. T., Neves, J. C., & Rebelo, S. (2003). Distribution Costs and Real Exchange Rate Dynamics During Exchange-Rate-Based Stabilizations. Journal of Monetary Economics, 50, 1189-1214.
• Burstein, A., Eichenbaum, M., & Rebelo, S. (2002). Why are Rates of Inflation so low after large devaluations? (No. w8748). National Bureau of Economic Research.
• Damar, A. O. (2010, Haziran). Türkiye'de Döviz Kurundan Fiyatlara Geçiş Etkisinin İncelenmesi. Uzmanlık Yeterlilik Tezi. Ankara: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası
• Dilbaz Alacahan, Nur, (2011), Enflasyon, Döviz Kuru İlişkisi Ve Yansıma: Türkiye The Relatoınshıp Between Inflatıon, Exchange Rate And Pass Through: Turkey, Sosyal Bilimler Dergisi , (1), ss:49-56.
• Doğru Bulent, Murşit RECEPOĞLU ve Orkun CELİK (2013),Döviz Kuru Hareketleri ve Bütçe Açığı, Enflasyona Yol Açar Mı? Gelişmekte Olan Asya Ülkeleri Üzerine Bir Panel Nedensellik Analizi, ESKİŞEHİR OSMANGAZİ ÜNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ, 8(2), ss:21-36.
• Enders, Walter; (2004), Applied Econometric Time Series, Second Edition, New York: John Wiley and Sons.
• Goldberg Pinelopi K and Michael M. Knetter, (1996) “Goods Prices and Exchange Rates: What Have We Learned?, NBR Working Paper Series 5862.
• Goldberg, L. S. and J. M. CAMPA (2006) “Distribution Margins, Imported Inputs, and the Sensitivity of the CPI to Exchange Rates,” NBER Working Paper No.12121.
• Granger, C. W., & Newbold, P. (1974). Spurious regressions in econometrics. Journal of econometrics, 2(2), 111-120.
• Gujarati, D. N.(1999): Basic Econometrics. International Edition, Prentice-Hall International, Inc.
• GÜNEŞ Şahabettin (2013), Türkiye’de Kur Rejimi Uygulaması Ve Enflasyon İlişkisi Üzerine Bir Analiz, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Güz 2013, Cilt:9, Yıl:9, Sayı:2, 9:65-77.
• Hakan Kara ve Fethi Öğünç (2012), “Döviz kuru ve ithalat fiyatlarının yurt içi fiyatlara etkisi”, İktisat İşletme ve Finans, ss:1-20.
• Helali, K., Kalai, M., & Boujelben, T. (2014). Exchange Rate Pass-Through to Domestic Prices in Tunisia: A Short and Long Run Analysis. MPRA Paper, 62204.
• Hyder, Zulfiqar ve Sardar Shah; (2004),“Exchange Rate Pass‐Through to Domestic Prices in Pakistan”, State Bank of Pakistan Working Paper, No:5.
• Ito, T. Ve K. Sato (2006) “Exchange Rate Changes and Inflation in Post-Crisis Asian Economies: VAR Analysis of the Exchange Rate Pass- Through,” NBER Working Paper, No. 12395.
• Jiadan Jiang and David Kim (2013) “Exchange rate pass-through to inflation in China” Economic Modelling 33 (2013) 900–912
• Kiptui, Moses Daniel Ndolo and Sheila Kaminchia, (2005) “Exchange Rate Pass-Through: to What Extent Do Exchange Rate Fluctuations Affect Import Prices and Inflation in Kenya?” Central Bank of Kenya Working Paper No.1.
• Korkmaz Suna ve Musa Bayır (2015), “Döviz Kuru Dalgalanmalarının Yurtiçi Fiyatlara Etkisi, Niğde Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt-Sayı: 8 (4) ss:69-85 .
• Krugman, P. (1986). Pricing to market when the exchange rate changes (No. w1926). National Bureau of Economic Research.
• Krugman, P. R., & Obstfeld, M. (2009). International Economics Theory and Policy (Sekizinci Baskı b.). Boston: Pearson Education Inc.
• Kumar, V., Leona, R., Gaskins, J. (1995). Aggragate and Disaggregate Sector Forecasting Using Consumer Confidence Measures. International Journal of Forecasting, 365.
• Loloh, F. W. (2014). Exchange Rate Pass-Through in Ghana. Staff Working Papers.
• Menon Jayant, (1996) “The Degree and Determinants of Exchange Rate Pass-Through: Market Structure, Non-Tarıff Barrıers And Multinational Corporations”, The Economic Journal, Vol. 106, No. 435.
• Patterson, K.(2000), An Introduction to Applied Econometrics : A Time Series Approach, Palgrave, NewYork .
• Peker Osman ve şakir GÖRMÜS (2008), Türkiye’de Döviz Kurunun Enflasyonist Etkileri, Süleyman Demirel Üniversitesi iktisadi ve idari Bilimler Fakültesi Dergisi, C.13, S.2 s.187-202
• Phıllıps, Peter C.B. and Pierre Perron; (1988), “Testing for a Unit Root in Time Series Regression”, Biometrika, 75 (2), pp. 335-346.
• Rowland, P. (2004). Exchange rate pass-through to domestic prices: the case of Colombia. Revista ESPE, 47, 106-125.
• Saha, S., & Zhang, Z. (2013). Do Exchange Rates Affect Consumer Prices? A Comparative Analysis for Australia, China and India. Mathematics and Computers in Simulation, 93, 128-138.
• Selim Sibel ve Emine Türkan Ayvaz Güven (2014), “Türkiye’de Enflasyon, Döviz Kuru Ve İşsizlik Arasındaki İlişkinin Ekonometrik Analizi, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt 10, Yıl 10, Sayı 1,ss:127-145.
• Sevüktekin, M. ve Çınar, M. (2014). Ekonometrik Zaman Serileri Analizi: Eviews Uygulamalı (4. Baskı). Bursa: Dora Yayıncılık.
• Sheefeni, J., & Ocran, M. (2014). Exchange Rate Pass-Through to Domestic Prices in Namibia: Svar Evidence. Journal of Economic and Financial Sciences, 7, 1, 89-102.
• Shioji, E. (2014). A Pass-Through Revival. Asian Economic Policy Review, 9, 120-138
• Shu, C., & Su, X. (2009). Exchange Rate Pass-Through in China. China & World Economy, 17, 1, 33-46.
• Sıms, C.A.(1980), “makroeconomics and reality”, econometrika, 48:1-49.
• Stock, J. H., Watson, M. W., & Saraçoğlu, B. (2011). Ekonometriye giriş. Efil Yayınevi
• Taban, Sami (2004), “Döviz Kuru Rejimleri Türkiye’de Bir İstikrar Politikası Aracı Olarak Kullanılabilir Mi?, Osmangazi üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi Cilt: 5 Sayı: 1, ss: 129-146
• Tarı, Recep ve Hilal Bozkurt (2006), Türkiye’de İstikrarsız Büyümenin Var Modelleri İle Analizi (1991.1-2004.3), Ekonometri ve İstatistik Sayı:4, ss: 12-28
• Taylor, J. (2000). Low Inflation, Pass-Through, and The Pricing Power of Firms. European Economic Review, 44, 1389-1408.
• Yang, Jiawen; (1997),“Exchange Rate Pass‐Through in U.S. Manufacturing Industries”, The Review of Economics and Statistics, Vol:97, Iss:1, pp.95‐104.