Ortaokul Öğrencilerinin Sosyal Sorumluluk Düzeyinin İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 4 Sayı: 1, 14 - 24, 18.10.2023

Sevda Yılmaz

Öz

Bu araştırmanın amacı ortaokul öğrencilerinin sosyal sorumluluk düzeyinin incelenmesidir. Ayrıca ortaokul öğrencilerinin sosyal sorumluluk düzeyi ile alt boyutlardan yardımlaşma, çevreye duyarlılık, birlikte hareket etme, sosyal duyarlılık düzeylerinin cinsiyet ve sınıf düzeyi değişkenine göre incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma nicel bir araştırmadır. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden biri olan tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini 384 ortaokul öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Ortaokul Öğrencilerine Yönelik Sosyal Sorumluluk Ölçeği kullanılmıştır. Veri analizinde One-Sample t testi, Independent Samples t-Testi ve One-Way ANOVA testi kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre ortaokul öğrencilerinin sosyal sorumluluk düzeyleri yüksek bulunmuştur. Öğrencilerin alt boyutlar olan yardımlaşma düzeylerinin yüksek, çevreye duyarlılık düzeylerinin orta düzeyde, birlikte hareket etme düzeylerinin orta düzeyde ve sosyal duyarlılık düzeylerinin yüksek olduğu belirlenmiştir. Öğrencilerin sosyal sorumluluk ile alt boyutlarına ilişkin düzeylerinde cinsiyete göre anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Sekizinci sınıfta öğrenim gören öğrencilerin sosyal sorumluluk ile alt boyutları puanlarının diğer gruplarda yer alan öğrencilerden anlamlı düzeyde yüksek olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ortaokul Öğrencileri, Sosyal Sorumluluk, Sosyal Bilgiler

Examining of Social Responsibility Levels of Secondary School Students

Öz

The aim of this research is to examine the social responsibility level of secondary school students. In addition, it is also aimed to examine the social responsibility level of secondary school students and the sub-dimensions of cooperation, environmental awareness, acting together, social sensitivity according to the variables of gender and class level. The study is a quantitative research. The survey model, which is one of the quantitative research methods, was used in the research. The sample of the study consists of 384 secondary school students. Social Responsibility Scale for Secondary School Students was used as a data collection tool in the research. One-Sample t-test, Independent Samples t-Test and One-Way ANOVA test were used in data analysis. According to the findings obtained from the research, the social responsibility levels of the secondary school students were found to be high. It was determined that the sub-dimensions of the students, which are the level of cooperation, are high, the level of environmental sensitivity is at a medium level, the level of acting together is at a medium level, and their social sensitivity level is high. There was no significant difference according to gender in the levels of students regarding social responsibility and its sub-dimensions. It was determined that the social responsibility and sub-dimensions scores of the eighth grade students were significantly higher than the students in the other groups.

Anahtar Kelimeler

Seondary School Students, Social Responsibility, Social Studies Education

Kaynakça

• Bielefeldt, A. R., & Canney, N. E. (2016). Changes in the social responsibility attitudes of engineering students over time. Science and Engineering Ethics, 22, 1535-1551. DOI: 10.1007/s11948-015-9706-5
• Buğdaycı , S. (2019). Examining personal and social responsibility levels of secondary school students. Universal Journal of Educational Research 7(1), 206-210, DOI: 10.13189/ujer.2019.070126
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. (4. baskı), Pegem Akademi.
• Carbonero MA, Martín-Antón LJ, Otero L and Monsalvo E (2017). Program to promote personal and social responsibility in the secondary classroom. Frontiers in Psychology. 8:809. doi: 10.3389/fpsyg.2017.00809
• Carbonero, M. A., Martín-Antón, L. J., Monsalvo, E., & Valdivieso, J. A. (2015). School performance and personal attitudes and social responsibility in preadolescent students. Anales De Psicología, 31(3), 990-999. http://dx.doi.org/10.6018/analesps.31.3.181161
• Creswell, J. W. (2017). Araştırma deseni nitel nicel ve karma yöntem yaklaşımları. (S. B. Demir, Çev. Edt.), 3. Baskı. Eğiten Kitap: Ankara.
• Crocetti, E., Jahromi, P. & Meeus, W. (2012). Identity and civic engagement in adolescence. Journal of Adolescence, 35(3), 521-532. https://doi.org/10.1016/j.adolescence.2011.08.003
• Deveci, H., & Eryılmaz, Ö. (2016). Öğretmen adaylarının sosyal sorumluluk projesine katılımlarına ilişkin görüşleri: Let’s do it! Türkiye örneği. International Journal of Eurasia Social Sciences, 7(25), 163-185.
• Droms, C. & Stephen, S. A. K. (2015). The effectiveness of social responsibility courses in higher education. Journal of Learning in Higher Education, 11(2), 15-21.
• Eraslan, L. (2011). Bireysel sosyal sorumluluk ölçeğinin (BSS) geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Aile ve Toplum, 12(7), 81-91.
• Eryılmaz, Ö., & Deveci, H. (2019). Ortaokul öğrencilerine yönelik sosyal sorumluluk ölçeğinin geliştirilmesi. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(2), 751-792. DOI: 10.29299/kefad.2019.20.02.008
• Host, K., Brugman, D., Tavecchio, L. & Beem.L. (1998). Students’ perception of moral atmosphere in secondary school and the relationship between moral competence and moral atmosphere. Journal of Moral Education, 27(1), 47-70. DOI:10.1080/0305724980270104
• Karataş F. (2001). Ergenlik dönemindeki gençlerde sosyal sorumluluk, demokratik düşünce ve başkalarını kabullenme değişkenleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Linn, M. C., & Hyde, J. S. (1989). Gender, mathematics, and science. Educational Researcher, 18(8), 17-27.
• Maliki, A. E., Asain, E. S., & Kebbi, J. (2010). Background variables, social responsibility and academic achievement among Secondary school students in Bayelsa State of Nigeria. Studies on Home and Community Science, 4(1), 27-32. DOI:10.1080/09737189.2010.11885295
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2023). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 4, 5, 6 ve 7. sınıflar), Milli Eğitim Bakanlığı.
• Nakamura, M. & Watanabe-Muraoka, A. M. (2006). Global social responsibility: developing a scale for senior high school students in Japan. International Journal for the Advancement of Counselling, 28(3), 213-226. DOI: 10.1007/s10447-005-9007-9
• Özcan, M. (2021). Ortaokul öğrencilerinin sosyal sorumluluk düzeyleri. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 25(1), 291-301.
• Salusky, I., Larson, R. W., Griffith, A., Wu, J., Raffaelli, M., Sugimura, N. & Guzman, M. (2014). How adolescents develop responsibility: What can be learned from youth programs?. Journal of Research on Adolescence. 24(3), 417-430. doi: 10.1111/jora.12118
• Scales, P. C., Blyth, D. A., Berkas, T. H., & Kielsmeier, J. C. (2000). The effects of service-learning on middle school students’ social responsibility and academic success. The Journal of Early Adolescence, 20(3), 332-358.
• Simons, L. & Cleary, B. (2006). The influence of service learning on students' personal and social development. College Teaching, 54(4), 307-319. DOI: 10.3200/CTCH.54.4.307-319
• Sosik, J.J., Koul, R. & Cameron, J.C. (2017) Gender and contextual differences in social responsibility in Thai schools: a multi-study person versus situation analysis, Journal of Beliefs & Values, 38(1), 45-62. https://doi.org/10.1080/13617672.2016.1237251
• Taylı, A. (2014). Sosyal sorumluluğun ilişkili olduğu yaşam değerleri. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi, (42).
• Wentzel, K. R. (1991). Social competence at school: Relation between social responsibility and academic achievement. Review of Educational Research, 61(1), 1-24.
• Wray-Lake, L., & Syvertsen, A. K. (2011). The developmental roots of social responsibility in childhood and adolescence. In C. A. Flanagan & B. D. Christens (Eds.), Youth civic development: Work at the cutting edge. New Directions for Child and Adolescent Development, 134, 11-25.
• Wright, P. M., Li, W., Ding, S., & Pickering, M. (2010). Integrating a personal and social responsibility program into a wellness course for urban high school students: Assessing implementation and educational outcomes. Sport, Education and Society, 15(3), 277-298. https://doi.org/10.1080/13573322.2010.493309
• Yetiş, H., & Aktaş, B. (2021). Sağlık bilimleri fakültesinde okuyan öğrencilerin bireysel sosyal sorumluluk düzeyleri ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Hemşirelik Bilimi Dergisi, 4(2), 46-51.