Tanners of Bursa in Sixteenth and Seventeenth Centuries

Yıl 2014, , 59 - 78, 29.01.2015

Saadet Maydaer

https://doi.org/10.12730/13091719.2014.51.98

Öz

Tannery, which is one of the most ancient occupations in the history of mankind, has an important place in Turkish-Islamic crafts because of the nomadic culture. Tannery maintained this status during the Ottoman period. Tannery also has an important position among other occupational fields because Akhī Awrān, who was regarded as the founder of Akhism, was a tanner. The Ottoman regulations bound by provisionism (iʿāsha) policy regarding meat consumption and raw skin deeply affected tannery and tanners. No emphasis on tannery has thus far been provided concerning Bursa, which was the first capital of the Ottoman Empire and was better known for its silk production. Examining the situation of tanners and tanneries in Ottoman Bursa, this article provides clues concerning the importance of tannery in Bursa during the Ottoman period, thus contributing to the field.

Kaynakça

• Barkan, Ömer Lütfi, “XV. Asrın Sonunda Bazı Büyük Şehirlerde Eşya ve Yiyecek Fiyatlarının Tesbit ve Teftişi Hususlarını Tanzim Eden Kanunlar I: Kanunnâme-i İhtisâb-ı İstanbul el-Mahrûsa,” Tarih Vesikaları 1/5 (1942), 326-340.
• Barkan, Ömer Lütfi, “XV. Asrın Sonunda Bazı Büyük Şehirlerde Eşya ve Yiyecek Fiyatlarının Tesbit ve Teftişi Hususlarını Tanzim Eden Kanunlar II: Kanunnâme-i İhtisâb-ı Bursa,” Tarih Vesikaları 2/7 (1942), 15-40.
• Barkan, Ömer Lütfi, “XV. Asrın Sonunda Bazı Büyük Şehirlerde Eşya ve Yiyecek Fiyatlarının Tesbit ve Teftişi Hususlarını Tanzim Eden Kanunlar III: Kanunnâme-i İhtisâb-ı Edirne,” Tarih Vesikaları 2/9 (1942), 168-177.
• Barkan, Ömer Lütfi and Meriçli, Enver (eds.), Hüdavendigâr Livası Tahrir Defterleri I (Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1988).
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Tapu Tahrir Defteri (TTD) 23; Vakfiyeler, 19/6.
• Bursa Shar’iyya Court Records (Sijills), A 8, A 11, A 67, A113, A 153, A 169, A 191, B 14, B 18, B 26, B 32, B 50, B 53, B 114, B 117, B 118, B 122, B 132.
• Erdoğan, Emine, “Tahrir Defterlerine Göre Ankara Şehri Yerleşmeleri,” Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi 6/1 (2005), 249-262.
• Ergenç, Özer, XVI. Yüzyılın Sonlarında Bursa (Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2005).
• Faroqhi, Suraiya, Osmanlı’da Kentler ve Kentliler (=Towns and Townsmen of Ottoman Anatolia) (translated into Turkish by Neyyir Berktay; Istanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2004).
• Genç, Mehmet, Osmanlı İmparatorluğunda Devlet ve Ekonomi (Istanbul: Ötüken Yayınları, 2000).
• Gerber, Haim, Economy and Society in an Ottoman City: Bursa, 1600-1700 (Jerusalem: The Hebrew University, 1988).
• Gökçen, İbrahim, XVI. ve XVII. Yüzyıl Vesikalarına Göre Manisa’da Deri Sanatları Tarihi Üzerinde Bir Araştırma (Istanbul: Marifet Basımevi, 1945).
• Greenwood, Antony Warren, Istanbul’s Meat Provisioning: A Study of the Celepkeşan System (PhD dissertation; Chicago, IL: The University of Chicago, 1988).
• Haytoğlu, Ercan, Denizli’de Tabaklık (Dünden Bugüne) (Isparta: Fakülte Kitabevi, 2006).
• Hüseyin Vassaf (= Ḥusayn Waṣṣāf), Bursa Hatırası (eds. Mustafa Kara and Bilal Kemikli; Bursa: Bursa Büyükşehir Belediyesi Yayınları, 2010).
• Kazıklı, Akın, “Yüzyılın Debbağı Vehbi Take,” Bursa Araştırmaları 32 (2011), 58-61.
• Kepecioğlu, Kâmil, Bursa Kütüğü, 4 vols., (MS Bursa, Bursa Yazma ve Eski Basma Eserler Kütüphanesi, Genel, 4519-4522).
• Köksal, Fatih, Ahi Evran ve Ahilik (2nd edn., Kırşehir: Kırşehir Valiliği Yayını, 2008).
• Köseoğlu, Neşet, Tarihte Bursa Mahalleleri: XV. ve XVI. Yüzyıllarda (Bursa: Bursa Halkevi Tarih-Müze Kolları, 1946).
• Koyuncu, Miyase, 18. Yüzyılın İkinci Yarısında Osmanlı Esnafı (İstanbul ve Bursa Örnekleri) (PhD dissertation; Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2008).
• Koyuncu, Miyase, “Osmanlı Devletinde Debbağlar / Tanners in Ottoman State,” Turkish Studies: International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic 4/8 (2009), 1746-1762.
• Kütükoğlu, Mübahat, “Osmanlı İktisadî Yapısı,” in Ekmeleddin İhsanoğlu (ed.), Osmanlı Devleti Tarihi 2 vols., (Istanbul: IRCICA, 1999), II, 513-650.
• Mantran, Robert, 17. Yüzyılın İkinci Yarısında İstanbul: Kurumsal, İktisadi, Toplumsal Tarih Denemesi (=İstanbul dans la Seconde Moitié du XVIIe Siècle: Essai d’Histoire Institutionnelle, Économique et Sociale), 2 vols., (translated into Turkish by Mehmet Ali Kılıçbay and Enver Özcan; Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1990).
• Maydaer, Saadet, Osmanlı Klasik Döneminde Bursa’da Bir Semt: Hisar (Bursa: Emin Yayınları, 2009).
• Maydaer, Saadet, “Molla Fenârî’nin Bursa’daki Vakıfları,” in Tevfik Yücedoğru et al. (eds.), Uluslararası Molla Fenârî Sempozyumu (4-6 Aralık 2009 Bursa) – Bildiriler – (International Symposium on Molla Fanârî [4-6 December 2009 Bursa] – Proceedings –) (Bursa: Bursa Büyükşehir Belediyesi Yayınları, 2010), 95-110.
• Maydaer, Saadet, “XV. Yüzyılda Bursa’da Yaşayan Hayırsever Bir Çift: Hoca Ece ve Ayşe Hatun’un Vakıfları,” Uludağ Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi 17/1 (2009), 495-508.
• Özdemir, Melda, “Türk Kültüründe Dericilik Sanatı,” Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi 20 (2007), 66-82.
• Özdemir, Melda, and Kayabaşı, Nuran, Geçmişten Günümüze Dericilik (Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2007).
• Poni, Carlo, “Local Market Rules and Practices: Three Guilds in the Same Line of Production in Early Modern Bologna,” in Stuart Woolf (ed.), Domestic Strategies: Work and Family in France and Italy 1600-1800 (New York, NY: Cambridge University Press & Paris: Maison des Sciences de l’Homme, 1991), 69-101.
• Raymond, André, La Ville Arabe, Alep, à l’Époque Ottomane (XVIe-XVIIIe Siècles) (Damascus: Institut Français de Damas, 1998).
• Şahin, İlhan, “Ahi Evran,” Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA), I, 529-530.
• Şenyurt, Oya, “Onsekizinci Yüzyıl Osmanlı Başkentinde Taşçı Örgütlenmesi,” Ortadoğu Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Dergisi (METU JFA) 26/2 (2009), 103-122.
• Sultan II. Bayezid Tarafından Yürürlüğe Konulan Dünyanın Bugünkü Manada İlk Standardı: Kanunname-i İhtisab-ı Bursa (Ankara: Türk Standartları Enstitüsü, 2004).
• Taeschner, Franz, Gülschehris Mesnevi auf Achi Evran, den Heiligen von Kirschehir und Patron der türkischen Zünfte (Wiesbaden: Franz Steiner, 1955).
• Tekin, Zeki, Tanzimat Dönemine Kadar Osmanlı İstanbul’unda Dericilik (PhD dissertation; Istanbul: Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, 1992).
• Tekin, Zeki, “İstanbul Debbaghâneleri,” OTAM (Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi) 8 (1997), 349-364.
• White, Sam, The Climate of Rebellion (New York, NY: Cambridge University Press, 2011).
• Yediyıldız, M. Asım, Şer’iyye Sicillerine Göre XVI. Yüzyıl İkinci Yarısında Bursa Esnafı ve Ekonomik Hayat (Bursa: Arasta Yayınları, 2003).
• Yıldırım, Onur, “Osmanlı İaşeciliği ve Esnaf: On Sekizinci Yüzyıl İstanbul’unda Debbağlar,” Doğu-Batı Düşünce Dergisi 52 (2010), 133-157.
• Yi, Eunjeong, Guild Dynamics in Seventeenth-Century Istanbul: Fluidity and Leverage (Leiden: E. J. Brill, 2004).