Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Legal Reasoning in the Postclassical Period: Abū Saʿīd al-Khādimī’s (d. 1176/1762) Justification Regarding to the Prohibition of Smoking

Yıl 2024, Cilt: 15 Sayı: 2, 255 - 278, 31.12.2024
https://doi.org/10.12730/is.1573232

Öz

This article analyzes the manner of legal reasoning of the Ottoman scholar Abū Saʿīd al-Khādimī (d. 1176/1762) in his two treatises on the prohibition of smoking (Risālatān ʿan ḥaẓriyyat al-dukhān) to determine the nature of the justification of a postclassical scholar relating to an individual juristic case. Since tobacco was introduced to the Muslim world in the 17th century, many jurists formed responses about smoking. Although some scholars such as ʿAbd al-Ghanī al-Nāblusī (d. 1143/1731) –especially when smoking later became a social issue– pronounced tobacco consumption as permissible, the majority considered it forbidden (ḥarām) or at least to be discouraged (makrūh). Al-Khādimī also expressed his opinion on this issue in two short treatises, which he wrote after discussion with some scholars in Damascus, who were most likely students of al-Nāblusī. As the title of the epistles indicates, al-Khādimī considers smoking forbidden. However, the wording is softened, and his reasoning is intersubjective and balanced, making his answer nuanced and justified with many different methodical and legal arguments. This approach illustrates how al-Khādimī makes Islamic law responsive and relevant to a case of his time, which is still applicable to present contexts. As the treatise is only available in the manuscript or in an old collection that is difficult to access, I have attached the text in the original language to this article.

Kaynakça

  • Akgündüz, Said Nuri. “Osmanlı Mısır’ında Hanbelî Bir Âlim: Mer’î b. Yûsuf ve Duhân Risalesi”. İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi 40 (December 2022), 211-241.
  • al-Āqḥiṣārī, Aḥmad al-Rūmī. “al-Risālah al-dukhāniyyah”. Tütün İçmek Haram mıdır? Bir Osmanlı Risalesi. Edited by Yahya Michot. Translated by Ayşen Anadol. 86-96. İstanbul: Kitap Yayınevi, 2015.
  • Aydemir, Bilal. Sigara ile İlgili Yazılmış Risâlelerin İslam Hukuku Açısından Değerlendirilmesi. Kastamonu: Kastamonu University, Institute of Social Sciences, Master’s Thesis, 2018.
  • al-ʿAynī, Abū l-Fayḍ Muḥammad Fiqhī. Risālah fī adab al-muftī, Edited by Osman Şahin. İstanbul - Beirut: TDV İslam Araştırmaları Merkezi (İSAM) Yayınları, 2018.
  • Ayoub, Samy. “Creativity in Continuity: Legal Treatises (al-Rasāʾil al-Fiqhiyya) in Islamic Law”. Journal of Islamic Studies (September 2023), 1-35.https://doi.org/10.1093/jis/etac063
  • Bakker, Jens. Normative Grundstrukturen der Theologie des sunnitischen Islam im 12./18. Jahrhundert. Berlin: EB-Verlag, 2012.
  • Bedir, Mürteza. “Geleneğin Son Halkası: Hâdimî’nin Mecâmi’ü’l-Hakâ’ik Adlı Eseri ve Usul’de Güncel Bilgi Meselesi ya da Bugün Fıkıh Usulünü Hangi Eserlerden Okumalıyız?”. Sahn-ı Semân’dan Dârülfünûn’a Osmanlı’da İlim ve Fikir Dünyası: Âlimler, Müesseseler ve Fikrî Eserler - XVIII. Yüzyıl. Edited by Ahmet Hamdi Furat - Nilüfer Kalkan Yorulmaz - Osman Sacid Arı. 1/135-161. İstanbul: Zeytinburnu Belediyesi Yayınları, 2018.
  • Grehan, James. “Smoking and ‘Early Modern’ Sociability: The Great Tobacco Debate in the Ottoman Middle East (Seventeenth to Eighteenth Centuries)”. The American Historical Review 111/5 (December 2006), 1352-1377. https://doi.org/10.1086/ahr.111.5.1352
  • al-Güzelḥiṣārī, Muṣṭafá Khulūṣī. Manāfiʿ al-daqāʾiq fī sharḥ Majāmiʿ al-ḥaqāʾiq. İstanbul: Dār al-Ṭibāʿah al-ʿĀmirah, 1856.
  • Ibn Nujaym al-Miṣrī, Zayn al-Dīn ibn Ibrāhīm ibn Muḥammad. al-Ashbāh wa-l-naẓāʾir ʿalá madhhab Abī Ḥanīfah al-Nuʿmān. Edited by Zakariyyā ʿUmayrāt. Beirut: Dār al-Kutub al-ʿIlmiyyah, 2010.
  • Kâtip Çelebi. Mîzânu’l-Hak fî İhtiyâri’l-Ehakk: İslâm’da Tenkit ve Tartışma Usûlü. Edited and Translated by Süleyman Uludağ. İstanbul: Marifet Yayınları, 2001.
  • Kermeli, Eugenia. “The Tobacco Controversy in Early Modern Ottoman Christian and Muslim Discourse”. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları (HÜTAD), 21 (December 2014), 121-135.
  • al-Khādimī, Abū Saʿīd Muḥammad ibn Muṣṭafá. al-Barīqah al-Maḥmūdiyyah sharḥ al-Ṭarīqah al-Muḥammadiyyah. Edited by Aḥmad Fatḥī ʿAbd al-Raḥmān Ḥijāzī. 5 vols. Beirut: Dār al-Kutub al-ʿIlmiyyah, 2019.
  • al-Khādimī, Abū Saʿīd Muḥammad ibn Muṣṭafá. Majāmiʿ al-ḥaqāʾiq wa-l-qawāʿid. İstanbul: Dār al-Ṭibāʿah al-ʿĀmirah, 1308 AH.
  • al-Khādimī, Abū Saʿīd Muḥammad ibn Muṣṭafá. “Risālat shubuhāt ʿāriḍah fī ṭarīq al-ḥajj al-sharīf wa-maʿrūḍah ʿalá l-ʿālim al-ʿāmil al-Shaykh Muḥammad al-Ḥayātī al-Sindī”. Majmūʿat al-rasāʾil. Edited by Qūnawī ʿAbd al-Baṣīr Efendī. 211-214. İstanbul: Dār al-Ṭibāʿah al-ʿĀmirah, 1302 AH.
  • al-Khādimī, Abū Saʿīd Muḥammad ibn Muṣṭafá. “Risālat al-shubuhāt al-mūradah ʿalá l-Shaykh Muḥammad Ḥayātī al-Sindī al-Madanī”. Majmūʿat al-rasāʾil. Edited by Qūnawī ʿAbd al-Baṣīr Efendī. 220-224. İstanbul: Dār al-Ṭibāʿah al-ʿĀmirah, 1302 AH.
  • al-Khādimī, Abū Saʿīd Muḥammad ibn Muṣṭafá. “Risālatān ʿalá ḥaẓriyyat al-dukhān”. Majmūʿat al-rasāʾil. Edited by Qūnawī ʿAbd al-Baṣīr Efendī. 233-235. İstanbul: Dār al-Ṭibāʿah al-ʿĀmirah, 1302 AH.
  • Köksal, Asım Cüneyd. Fıkıh ve Siyaset: Osmanlılarda Siyâset-i Şer’iyye. İstanbul: Klasik Yayınları, 2016.
  • Küçükdağ, Yusuf. “Hadimî Medresesine Dair Bir Vakfiye”. Vakıflar Dergisi 27 (1998), 79-94.
  • Leese, Simon. “Connoisseurs of the Senses: Tobacco Smoking, Poetic Pleasures, and Homoerotic Masculinity in Ottoman Damascus”. The Senses and Society 17/1 (February 2022), 90-108. https://doi.org/10.1080/17458927.2021.2020616
  • al-Nāblusī, ʿAbd al-Ghanī ibn Ismāʿīl ibn ʿAbd al-Ghanī ibn Ismāʿīl. al-Ṣulḥ bayna l-ikhwān fī ḥukm ibāḥat al-dukhān. London: British Library, Nr. 19547.
  • Okur, Kaşif Hamdi. Osmanlılarda Fıkıh Usûlü Çalışmaları: Hâdimî Örneği. İstanbul: Mizan Yayınevi, 2011.
  • Okur, Kaşif Hamdi. “17. Yüzyıl Osmanlı Fıkıhçılarının Nevazile Yönelik Fıkhî Argümantasyonu (Mehmed Fıkhî el-Aynî ve Risâletü’d-Duhân ve’l-Kahve Örneği)”. Sahn-ı Semân’dan Dârülfünûn’a Osmanlı’da İlim ve Fikir Dünyası: Âlimler, Müesseseler ve Fikrî Eserler - XVII. Yüzyıl. Edited by Hidayet Aydar - Ali Fikri Yavuz. 381-393. İstanbul: Zeytinburnu Belediyesi Yayınları 2017.
  • Önder, Mehmet. Büyük Âlim Hz. Hadimî (Hayatı ve Eserleri). Ankara: Güven Matbaası, 1969.
  • Özen, Şükrü. “Tütün”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 42/5-9. İstanbul: TDV Yayınları, 2012.
  • Peters, Rudolph. “Erneuerungsbewegungen im Islam vom 18. bis zum 20. Jahrhundert und die Rolle des Islams in der neueren Geschichte: Antikolonialismus und Nationalismus”. Der Islam in der Gegenwart. Edited by Werner Ende - Udo Steinbach. 90-127. München: C. H. Beck, 2005.
  • al-Qarāfī, Abū l-ʿAbbās Shihāb al-Dīn Aḥmad ibn Idrīs. al-Iḥkām fī tamyīz al-fatāwá ʿan al-aḥkām wa-taṣarrufāt al-qāḍī wa-l-imām. Edited by ʿAbd al-Fattāḥ Abū Ghuddah. Beirut: Dār al-Bashāʾir al-Islāmiyyah, 2009.
  • Sarıkaya, Yaşar. Abū Saʿīd Muḥammad al- Ḫādimī (1701-1762): Netzwerke, Karriere und Einfluss eines osmanischen Provinzgelehrten. Hamburg: Verlag Dr. Kovac, 2005.
  • Şimşek, Murat. “Ebû Said Muhammed Hâdimî (1113/1701-1176/1762)”. Şehir ve Alimleri. Edited by Ramazan Altıntaş - Hayri Erten - Fikret Karapınar - Ali Dadan - Ömer Faruk Erdem - Fatma Şeyda Boydak - Ahmet Mekin Kandemir. 407-425. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi Kültür Yayınları, 2017.
  • Tan, Taha Yasin. “Osmanlı’da Afyon, Kahve ve Tütün Hakkında Bir Usul Tartışması: Câbîzâde Halil Fâiz Efendi ve el-Kelimâtü’l-Usûliyye’si”. İslam Araştırmaları Dergisi 48 (2022), 111-146. https://doi.org/10.26570/isad.1134028
  • al-Ujhūrī, Abū l-Irshād Nūr al-Dīn ʿAlī ibn Muḥammad ibn ʿAbd al-Raḥmān. Ghāyat al-bayān li-ḥill shurb mā lā yughayyib al-ʿaql min al-dukhān. Edited by Muḥammad ʿAbd Allāh Salmān. “Ghāyat al-bayān li-ḥill shurb mā lā yughayyib al-ʿaql min al-dukhān: dirāsah wa taḥqīq”. Majallat al-Jāmiʿah al-ʿIrāqiyyah 3/42 (2018), 333-361.
  • al-Zarqā, Aḥmad ibn Muḥammad. Sharḥ al-qawāʿid al-fiqhiyyah, Edited by ʿAbd al-Fattāḥ Abū Ghuddah - Muṣṭafá Aḥmad al-Zarqā. Damascus: Dār al-Qalam, 2012.
Yıl 2024, Cilt: 15 Sayı: 2, 255 - 278, 31.12.2024
https://doi.org/10.12730/is.1573232

Öz

Kaynakça

  • Akgündüz, Said Nuri. “Osmanlı Mısır’ında Hanbelî Bir Âlim: Mer’î b. Yûsuf ve Duhân Risalesi”. İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi 40 (December 2022), 211-241.
  • al-Āqḥiṣārī, Aḥmad al-Rūmī. “al-Risālah al-dukhāniyyah”. Tütün İçmek Haram mıdır? Bir Osmanlı Risalesi. Edited by Yahya Michot. Translated by Ayşen Anadol. 86-96. İstanbul: Kitap Yayınevi, 2015.
  • Aydemir, Bilal. Sigara ile İlgili Yazılmış Risâlelerin İslam Hukuku Açısından Değerlendirilmesi. Kastamonu: Kastamonu University, Institute of Social Sciences, Master’s Thesis, 2018.
  • al-ʿAynī, Abū l-Fayḍ Muḥammad Fiqhī. Risālah fī adab al-muftī, Edited by Osman Şahin. İstanbul - Beirut: TDV İslam Araştırmaları Merkezi (İSAM) Yayınları, 2018.
  • Ayoub, Samy. “Creativity in Continuity: Legal Treatises (al-Rasāʾil al-Fiqhiyya) in Islamic Law”. Journal of Islamic Studies (September 2023), 1-35.https://doi.org/10.1093/jis/etac063
  • Bakker, Jens. Normative Grundstrukturen der Theologie des sunnitischen Islam im 12./18. Jahrhundert. Berlin: EB-Verlag, 2012.
  • Bedir, Mürteza. “Geleneğin Son Halkası: Hâdimî’nin Mecâmi’ü’l-Hakâ’ik Adlı Eseri ve Usul’de Güncel Bilgi Meselesi ya da Bugün Fıkıh Usulünü Hangi Eserlerden Okumalıyız?”. Sahn-ı Semân’dan Dârülfünûn’a Osmanlı’da İlim ve Fikir Dünyası: Âlimler, Müesseseler ve Fikrî Eserler - XVIII. Yüzyıl. Edited by Ahmet Hamdi Furat - Nilüfer Kalkan Yorulmaz - Osman Sacid Arı. 1/135-161. İstanbul: Zeytinburnu Belediyesi Yayınları, 2018.
  • Grehan, James. “Smoking and ‘Early Modern’ Sociability: The Great Tobacco Debate in the Ottoman Middle East (Seventeenth to Eighteenth Centuries)”. The American Historical Review 111/5 (December 2006), 1352-1377. https://doi.org/10.1086/ahr.111.5.1352
  • al-Güzelḥiṣārī, Muṣṭafá Khulūṣī. Manāfiʿ al-daqāʾiq fī sharḥ Majāmiʿ al-ḥaqāʾiq. İstanbul: Dār al-Ṭibāʿah al-ʿĀmirah, 1856.
  • Ibn Nujaym al-Miṣrī, Zayn al-Dīn ibn Ibrāhīm ibn Muḥammad. al-Ashbāh wa-l-naẓāʾir ʿalá madhhab Abī Ḥanīfah al-Nuʿmān. Edited by Zakariyyā ʿUmayrāt. Beirut: Dār al-Kutub al-ʿIlmiyyah, 2010.
  • Kâtip Çelebi. Mîzânu’l-Hak fî İhtiyâri’l-Ehakk: İslâm’da Tenkit ve Tartışma Usûlü. Edited and Translated by Süleyman Uludağ. İstanbul: Marifet Yayınları, 2001.
  • Kermeli, Eugenia. “The Tobacco Controversy in Early Modern Ottoman Christian and Muslim Discourse”. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları (HÜTAD), 21 (December 2014), 121-135.
  • al-Khādimī, Abū Saʿīd Muḥammad ibn Muṣṭafá. al-Barīqah al-Maḥmūdiyyah sharḥ al-Ṭarīqah al-Muḥammadiyyah. Edited by Aḥmad Fatḥī ʿAbd al-Raḥmān Ḥijāzī. 5 vols. Beirut: Dār al-Kutub al-ʿIlmiyyah, 2019.
  • al-Khādimī, Abū Saʿīd Muḥammad ibn Muṣṭafá. Majāmiʿ al-ḥaqāʾiq wa-l-qawāʿid. İstanbul: Dār al-Ṭibāʿah al-ʿĀmirah, 1308 AH.
  • al-Khādimī, Abū Saʿīd Muḥammad ibn Muṣṭafá. “Risālat shubuhāt ʿāriḍah fī ṭarīq al-ḥajj al-sharīf wa-maʿrūḍah ʿalá l-ʿālim al-ʿāmil al-Shaykh Muḥammad al-Ḥayātī al-Sindī”. Majmūʿat al-rasāʾil. Edited by Qūnawī ʿAbd al-Baṣīr Efendī. 211-214. İstanbul: Dār al-Ṭibāʿah al-ʿĀmirah, 1302 AH.
  • al-Khādimī, Abū Saʿīd Muḥammad ibn Muṣṭafá. “Risālat al-shubuhāt al-mūradah ʿalá l-Shaykh Muḥammad Ḥayātī al-Sindī al-Madanī”. Majmūʿat al-rasāʾil. Edited by Qūnawī ʿAbd al-Baṣīr Efendī. 220-224. İstanbul: Dār al-Ṭibāʿah al-ʿĀmirah, 1302 AH.
  • al-Khādimī, Abū Saʿīd Muḥammad ibn Muṣṭafá. “Risālatān ʿalá ḥaẓriyyat al-dukhān”. Majmūʿat al-rasāʾil. Edited by Qūnawī ʿAbd al-Baṣīr Efendī. 233-235. İstanbul: Dār al-Ṭibāʿah al-ʿĀmirah, 1302 AH.
  • Köksal, Asım Cüneyd. Fıkıh ve Siyaset: Osmanlılarda Siyâset-i Şer’iyye. İstanbul: Klasik Yayınları, 2016.
  • Küçükdağ, Yusuf. “Hadimî Medresesine Dair Bir Vakfiye”. Vakıflar Dergisi 27 (1998), 79-94.
  • Leese, Simon. “Connoisseurs of the Senses: Tobacco Smoking, Poetic Pleasures, and Homoerotic Masculinity in Ottoman Damascus”. The Senses and Society 17/1 (February 2022), 90-108. https://doi.org/10.1080/17458927.2021.2020616
  • al-Nāblusī, ʿAbd al-Ghanī ibn Ismāʿīl ibn ʿAbd al-Ghanī ibn Ismāʿīl. al-Ṣulḥ bayna l-ikhwān fī ḥukm ibāḥat al-dukhān. London: British Library, Nr. 19547.
  • Okur, Kaşif Hamdi. Osmanlılarda Fıkıh Usûlü Çalışmaları: Hâdimî Örneği. İstanbul: Mizan Yayınevi, 2011.
  • Okur, Kaşif Hamdi. “17. Yüzyıl Osmanlı Fıkıhçılarının Nevazile Yönelik Fıkhî Argümantasyonu (Mehmed Fıkhî el-Aynî ve Risâletü’d-Duhân ve’l-Kahve Örneği)”. Sahn-ı Semân’dan Dârülfünûn’a Osmanlı’da İlim ve Fikir Dünyası: Âlimler, Müesseseler ve Fikrî Eserler - XVII. Yüzyıl. Edited by Hidayet Aydar - Ali Fikri Yavuz. 381-393. İstanbul: Zeytinburnu Belediyesi Yayınları 2017.
  • Önder, Mehmet. Büyük Âlim Hz. Hadimî (Hayatı ve Eserleri). Ankara: Güven Matbaası, 1969.
  • Özen, Şükrü. “Tütün”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 42/5-9. İstanbul: TDV Yayınları, 2012.
  • Peters, Rudolph. “Erneuerungsbewegungen im Islam vom 18. bis zum 20. Jahrhundert und die Rolle des Islams in der neueren Geschichte: Antikolonialismus und Nationalismus”. Der Islam in der Gegenwart. Edited by Werner Ende - Udo Steinbach. 90-127. München: C. H. Beck, 2005.
  • al-Qarāfī, Abū l-ʿAbbās Shihāb al-Dīn Aḥmad ibn Idrīs. al-Iḥkām fī tamyīz al-fatāwá ʿan al-aḥkām wa-taṣarrufāt al-qāḍī wa-l-imām. Edited by ʿAbd al-Fattāḥ Abū Ghuddah. Beirut: Dār al-Bashāʾir al-Islāmiyyah, 2009.
  • Sarıkaya, Yaşar. Abū Saʿīd Muḥammad al- Ḫādimī (1701-1762): Netzwerke, Karriere und Einfluss eines osmanischen Provinzgelehrten. Hamburg: Verlag Dr. Kovac, 2005.
  • Şimşek, Murat. “Ebû Said Muhammed Hâdimî (1113/1701-1176/1762)”. Şehir ve Alimleri. Edited by Ramazan Altıntaş - Hayri Erten - Fikret Karapınar - Ali Dadan - Ömer Faruk Erdem - Fatma Şeyda Boydak - Ahmet Mekin Kandemir. 407-425. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi Kültür Yayınları, 2017.
  • Tan, Taha Yasin. “Osmanlı’da Afyon, Kahve ve Tütün Hakkında Bir Usul Tartışması: Câbîzâde Halil Fâiz Efendi ve el-Kelimâtü’l-Usûliyye’si”. İslam Araştırmaları Dergisi 48 (2022), 111-146. https://doi.org/10.26570/isad.1134028
  • al-Ujhūrī, Abū l-Irshād Nūr al-Dīn ʿAlī ibn Muḥammad ibn ʿAbd al-Raḥmān. Ghāyat al-bayān li-ḥill shurb mā lā yughayyib al-ʿaql min al-dukhān. Edited by Muḥammad ʿAbd Allāh Salmān. “Ghāyat al-bayān li-ḥill shurb mā lā yughayyib al-ʿaql min al-dukhān: dirāsah wa taḥqīq”. Majallat al-Jāmiʿah al-ʿIrāqiyyah 3/42 (2018), 333-361.
  • al-Zarqā, Aḥmad ibn Muḥammad. Sharḥ al-qawāʿid al-fiqhiyyah, Edited by ʿAbd al-Fattāḥ Abū Ghuddah - Muṣṭafá Aḥmad al-Zarqā. Damascus: Dār al-Qalam, 2012.
Toplam 32 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil İngilizce
Konular İslam Hukuku
Bölüm Araştırma Makalesi
Yazarlar

Murat Karacan 0000-0001-8606-9823

Yayımlanma Tarihi 31 Aralık 2024
Gönderilme Tarihi 24 Ekim 2024
Kabul Tarihi 24 Aralık 2024
Yayımlandığı Sayı Yıl 2024 Cilt: 15 Sayı: 2

Kaynak Göster

ISNAD Karacan, Murat. “Legal Reasoning in the Postclassical Period: Abū Saʿīd Al-Khādimī’s (d. 1176/1762) Justification Regarding to the Prohibition of Smoking”. Ilahiyat Studies 15/2 (Aralık 2024), 255-278. https://doi.org/10.12730/is.1573232.

SCImago Journal & Country Rank