Melih Gülgen'in Tatar Ramazan Sürgünde Filminin Greimas'ın Eyleyenler Modeline Göre Çözümlemesi

Yıl 2014, Cilt: 3 Sayı: 5, 1 - 31, 01.05.2014

Ahmet Güneş

Öz

20. yüzyılın ikinci yarısından sonra bir anlatı aracı olarak kullanılan sinema sanatı göstergebilimsel çözümleme yöntemleriyle çözümlendiği yıllar olmuştur. Bunun en önemli nedenlerinden biri de yazınsal çalışmaların çözümlenmesinde kullanılan kuramların sinema alanında da kullanılmasıdır. İşaretlerle işleyen ve bir anlamlama alanı olarak kabul edilen sinema bir söylem ve anlatı türü olarak tasarlanmıştır. Göstergebilimsel çözümleme bu dönemlerde dilbilim ve yapısalcılık gibi alanlardan katkı alarak gelişimini sürdürmüştür. Algirdas-Julien Greimas, Ferdinand de Saussure’ün göstergebilim alanında ortaya koyduğu çalışmalarından faydalanarak göstergebilimsel çözümleme yöntemine olumlu katkılar sağlamıştır.

Bu çalışmada, Greimas’ın Saussure’ün ortaya koyduğu dilbilim ve göstergebilim kuramlarından beslenerek geliştirdiği Eyleyenler Modeli’nden hareketle Tatar Ramazan Sürgünde filmi göstergebilimsel olarak çözümlenecektir.

Anahtar Kelimeler

Göstergebilim, Algirdas-Julien Greimas, Eyleyenler Modeli, Melih Gülgen

The Analysis of Melih Gürgen's Tatar Ramazan Movie According to Actant Model of Greimas

Öz

After the second half of 20th century the art of cinema used as a narration mean, there are some times when it was analyzed with semiological analysis methods. One of the main reasons for this is to use the theories which are used to analyze literature works, in cinema as well. Cinema which proceed with sings and a comprehension field, is designed as a narration and speech type. Semiological analysis maintained its progress by being provided with the

1 Yrd. Doç. Dr. Ahmet Güneş Cumhuriyet Üniversitesi İletişim Fakültesi, Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölümü, [e-mail]

İstanbul Arel Üniversitesi, İletişim Fakültesi

İletişim Çalışmaları Dergisi / Journal of Communication Studies, Sayı: 5

2

fields such as linguistics and structuralism. Algirdas-Julien Greimas contributed a lot to semiological analysis method by making use of the studies of a Swiss linguist Ferdinand de Saussure.

In this study the movie Tatar Ramazan Sürgünde is analyzed with Actant Model which was developed by Greimas' and Saussure's linguistics and semiological theories.

Anahtar Kelimeler

Semiotics, Algirdas-Julien Greimas, Actant Model, Melih Gülgen, The movie Tatar Ramazan Sürgünde

Kaynakça

• Adanır, O. (1994). Sinemada Anlam ve Anlatım. Ankara: Kitle Yayınları.
• Akerson Erkman, F. (2005). Göstergebilime Giriş. İstanbul: Multilingual Yayınları.
• Aliş, Ş. (2006). Sabahattin Ali’nin Eserlerinde Hapishaneler ve Hapse Düşmüş Kahramanlar, Zindanlar ve Mahkûmlar. İstanbul: Babil Yayınları.
• Bağder, Ö. D. (1999). Sinema Göstergebilimi. Dilbilim Araştırmaları.
• Barthes, R. (1988). Anlatılanların Yapısal Çözümlemesine Giriş. Çev: Mehmet Rıfat, Sema Rıfat. İstanbul: Gerçek Yayınevi.
• Barthes, R. (1996). Göstergebilim İlkeleri. Çev: Mehmet – Sema Rıfat. İstanbul: Sözce Yayınları.
• Barthes, R. (1993). Göstergebilim Serüveni. Çev: Mehmet Rifat ve Sema Rifat. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Benveniste, E. (1995). Genel Dilbilim Sorunları. Çev. Erdim Öztokat, Birinci Basım. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Berger, A. (1993). Kitle İletişiminde Çözümleme Yöntemleri. Çev. Nazmi Ulutak. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Culler, J. (1985). Saussure. Çev: Nihal Akbulut. İstanbul: Afa Yayınları.
• Erdoğan, İ. ve Alemdar, K. (1990). İletişim ve Toplum. Ankara: Bilgi Yayınları.
• Fiske, J. (1982). Introduction To Communucitaion Studies. USA: Mehhuen Co.Ltd.
• Greimas, A. J. (1995). Kusur Konusunda. Çev: Ayşe Kıran. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Guiraud, P. (1994). Göstergebilim. Çev: Mehmet Yalçın. İkinci Basım. Ankara: İmge Yayınları.
• Güçlü, A. (2002). Felsefe Sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• İstanbul Arel Üniversitesi, İletişim Fakültesi
• Günay, V. D. (2007). Metin Bilgisi. İstanbul: Multilingual Yayınları.
• Kıran, A. ve Kıran, Z. (2007). Yazınsal Okuma Süreçleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Özden, Z. (2000). Film Eleştirisi. İstanbul: Afa Yayınları.
• Öztokat, N. (2005). Yazınsal Metin Çözümlemesinde Kuramsal Yaklaşımlar. İstanbul: Multilingual Yayınları.
• Parsa, A. F. (2008). Mutluluk Paradoksu Greimas’ın Eyleyensel Örnekçesiyle. İstanbul: Multilingual Yayınları.
• Parsa, S. ve Parsa, A. F. (2004). Göstergebilim Çözümlemeleri. İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi.
• Rifat, M. (1982). Genel Göstergebilim Sorunları Kuram ve Uygulama. İstanbul: Alaz Yayınları.
• Rifat, M. (1992). Göstergebilimin ABC’si. İstanbul: Mavi Yayınları.
• Rifat, M. (1996). Homo Semioticus. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Rifat, M. (1999). Gösterge Eleştirisi. İstanbul: Kaf Yayınları.
• Saussure, F. de (1985). Genel Dilbilim Dersleri. Çev: Berke Vardar. Ankara: Birey ve Toplum Yayınları.
• Soydan, M. (2007). Yavuz Turgul’un Gönül Yarası Filminin Greimas’ın Eyleyensel Örnekçesine Göre Çözümlenmesi. Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:18, ss:1-15.
• Yücel, T. (2005). Yapısalcılık. İstanbul: Can Yayınları.