TOPLUMSAL CİNSİYET BAĞLAMINDA LANTHIMOS FİLMLERİNİ TARTIŞMAK: "THE LOBSTER", "THE KILLING OF A SACRED DEER" VE "THE FAVOURITE"

Yıl 2020, Cilt: 8 Sayı: 17, 133 - 162, 02.11.2020

Aygül Atay

Öz

Bu çalışmada, Yunan Yeni Dalga Sineması'nın auteur yönetmenlerinden biri olan Yorgos Lanthimos'un The Lobster (2015), The Killing Of A Sacred Deer (2017) ve The Favourite (2018) filmleri feminist film çözümlemesi yöntemiyle, toplumsal cinsiyet bağlamında analiz edilmiştir. Çalışmanın örneklemini Lanthimos'un İngilizce çektiği filmler oluşturur. Çalışmanın amacı, auteur bir yönetmen olan Lanthimos'un ele alınan üç filmindeki toplumsal cinsiyet yapısını analiz etmektir. İncelenen filmler normatif düzeni eleştirirken toplumsal cinsiyetin performatif yapısını ortaya koymaktadır. Lanthimos, ele alınan üç filmde de aile kavramının kutsallığını ve toplumsal cinsiyet rollerini yapı-söküme uğratarak ters yüz etmiştir ve Butler bağlamında, toplumsal cinsiyetin performatif yapısını ortaya koymuştur. Yönetmen, modern dünya tezahürü üzerinden normatif düzeni eleştirirken, toplumsal cinsiyet açısından performanslara dayalı bir sistem oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Performatif, The Favourit, The Killing Of A Sacred Dee, The Lobster, toplumsal cinsiyet

DISCUSSING LANTHIMOS’S FILMS BASED ON GENDER: "THE LOBSTER", "THE KILLING OF A SACRED DEER" AND "THE FAVOURITE"

Öz

This study discusses Yorgos Lanthimos’s films, The Lobster (2015), The Killing of a Sacred Deer
(2017) and The Favorite (2018), in the context of feminist film analysis. The sampling of the
study consists of films directed by Lanthimos in English. The aim of the study is to analyze
the gender structure in Lanthimos’s three films. The films, included in this study, reveal the
performative structure of gender while criticizing the normative order. Lanthimos, as one of
the auteur directors of the Greek New Wave Cinema, reverses the sanctity and gender roles of
the family concept in all three films, and reveals the performative structure of gender in the
context of Butler. While the director criticizes the normative order over the manifestation of
the modern world, he creates a system based on performance in terms of gender.

Anahtar Kelimeler

Gender, performative, The Favourite, The Killing Of A Sacred Deer, The Lobster

Kaynakça

• Akaltun, A. (2015). Erkekler. İstanbul: Nota Bene Yayınları.
• Ahmed, S. (2016). Mutluluk Vaadi (Çev. Deniz Mayadağ). İstanbul: Sel.
• Altıntaş, B. (2019). Biyolojik Cinsiyet Manasızlığı, Queer ve Performatif Kavramı Üzerine. https://kreatifbiri.com/biyolojik-cinsiyet-manasizligiqueer-performatif-kavrami/ (Erişim Tarihi: 27.05.2020)
• Akar, F. (2015). Butler'ın Kadın, Cinsiyet, Toplumsal Cinsiyet, Performatif Kavramları ve Feminizme Eleştirisi [Electronic Version] Kaos GLDergi 144: 53-56 (Erişim Tarihi: 28.05.2020).
• Bourdieu, P. (2015). Eril Tahakküm (Çev. Bediz Yılmaz). İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Bozdemir, G. (2019). "Performatif İmalar ve Beden" Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Heykel Anasanat Dalı Yüksek Lisans Sanat Çalışması Raporu
• Butler, J. (2014). Cinsiyet Belası (Çev. Başak Ertür). İstanbul: Metis Yayınları.
• Butler, J. (2015). İktidarın Psişik Yaşamı (Çev. Fatma Tütüncü). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Çalışır, G. (2016). “Yunan Yeni Dalga Sineması” http://www. filmloverss.com/yunan-yenidalga-sinemasi/2/ (Erişim Tarihi: 26.05.2020).,
• Çelebi, V. (2013). Michel Foucault‟da Bilgi, İktidar ve Özne İlişkisi. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 5(1), 512-523
• Doğan, M. (2019). Queer Teori Tartışmaları(2): Kimliksizleşme mi Yeni Bir Kimlik mi? https://meydan.org/2019/06/19/queer-teori-tartismalari2- kimliksizlesme-mi-yeni-bir-kimlik-mi-mercan-dogan/ (Erişim Tarihi: 27.05.2020).
• Donovan, J. (2015). Feminist Teori (Çev. Aksu Bora). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Erdoğan, D. (2013). "Toplumsal Cinsiyet ve İktidar", Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Entitüsü, Sosyoloji Anabilim Dalı, Kadın ve Toplumsal Cinsiyet Çalışmaları Yüksek Lisans Programı, Ankara.
• Ege, Ö. (2020). Hayali Evrenler: Kadın Kahramanın Fantastik Yolculuğu. SineFilozofi, 1(1), 532-549.
• Erus, Z. Ç. Gürkan, H. (2012). Toplumsal Cinsiyet ve Sinemaya Yansıması: Yeniden Çekimler Aracılığıyla Japon ve Amerikan Sinemalarında Kadının Temsiline Bir Bakış. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi. 7: 206-217.
• Elmacı, T. (2017). "Türk Sineması'nda Yün Eğiren Kadınlardan Yeni Sinemaya: Kadın Emeği Meselesi: Zerre Film Örneği", Art-Sanat, (8) 451-470.
• Foucault, M. (2014). Özne ve İktidar (Çev. Işık Ergüden, Osman Akınhay). İstanbul. Ayrıntı Yayınları.
• Foucault, M. (2012). İktidarın Gözü (Çev. Işık Ergüden). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Foucault, M. (2013). Cinselliğin Tarihi (Çev. Hülya Uğur Tanrıöver). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Fine, C. (2017). Toplumsal Cinsiyet Yanılsaması (Çev. Baskı. Kıvanç Tanrıyar). İstanbul: Sel Yayınları.
• Gürkan, H. (2020). Queer Birey, Ulusötesi Sinema ve Temsil Odasında Kimlik Krizi. Güven Özdoyran (Ed.), Medya ve Kültürel Çalışmalar: Teori ve Güncel Tartışmalar içinde (s. 149-167). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Güneş, D. C. (2013). Michel Foucault’da Söylem ve İktidar. Kaygı Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi. 21: 55-69.
• Gümüş, F. & Er, S. E. (2019). Irigaray, Feminizm ve Psikanaliz. Beytülhikme Dergisi. 9 (2): 819-841. The Favourite. (2020). İmdb. https://www.imdb.com/title/tt5083738/, Erişim Tarihi: 25.05.2020.
• The Lobster. (2020). İmdb. https://www.imdb.com/title/tt3464902/, Erişim Tarihi: 27.05.2020.
• The Killing Of A Sacred Deer. (2020). İmdb. https://www.imdb.com/ title/tt5715874/, Erişim Tarihi: 27.05.2020.
• Lanthimos, Y. (Yönetmen). Lanthimos, Y., Filippou, E. (Senaryo Yazarı). (2015). The Lobster. [Film]. İrlanda, Hollanda, Yunanistan, İngiltere, Fransa.
• Lanthimos, Y. (Yönetmen). Lanthimos,Y., Filippou,E. (Senaryo Yazarı). (2017). The Killing Of A Sacred Deer. [Film]. Birleşik Krallık, İrlanda, ABD: New Sparta Films.
• Lanthimos, Y. (Yönetmen). Davis,D., McNamara,T. (Senaryo Yazarı). (2018). The Favorite. [Film]. Almanya, USA: 20th Century Fox.
• Mulvey, L. (2012). “Görsel Haz ve Anlatı Sineması”, (Çev. Nilgün Abisel http://cargocollective.com/sinemnazakkaya/Gorsel-Haz-Ve-AnlatiSinemasi (Erişim Tarihi: 25.05.2020)
• Orçin, G. (2020). Eril Tahakkümün Medyatik Temsili: Popüler Bir Kadın Avukat Portresi. (Gizem Orçin & Yasemin Ağaoğlu (Ed.), Kadın Çalışamalarına Sosyolojik, Kültürel ve Edebi Bir Bakış içinde (s. 90-110). Ankara: İksad Yayınevi.
• Özdoyran, G. (2019). "Köpek Dişi ya da "Mülklerin En Tehlikelisi" Olarak Dil". SineFilozofi, 605-622.
• Özkazanç, A. & Kavram, T. C. (2011). Bilim ve Toplumsal Cinsiyet. Kongre Kitabı. 16
• Saygılıgil, F. (2016). Toplumsal Cinsiyet Tartışmaları. Ankara: Dipnot Yayınları.
• Scott, W. J. (2011). Toplumsal Cinsiyet: Faydalı Bir Tarihsel Analiz Kategorisi (Çev. Aykut Tunç Kılıç). İstanbul: Agora Yayıncılık.
• Sancar S. (2016) Erkeklik: İmkansız İktidar Ailede, Piyasada ve Sokakta Erkekler. İstanbul: Metis Yayınları
• Tong, R. P. (2006). Feminist Düşünce (Çev. Z. Cirhinlioğlu). İstanbul:Gündoğan Yayınları.