Popüler Kültür Bağlamında Futbol ve Siyaset İlişkisi

Yıl 2021, Cilt: 9 Sayı: 20, 213 - 240, 31.12.2021

İbrahim Hakkı Seydioğulları

Öz

Futbol dünya üzerinde en çok izleyici bulan spor dallarından birisidir. Sanayi devriminden sonra günümüzdeki formuna ulaştığı ve kurallı bir oyun haline geldiği bilinmektedir. Oyun, kapitalist üretim biçimini desteklemek amacıyla burjuvanın proletaryaya bir uğraş bulması olarak ortaya çıkmıştır. Bu makalede, futbolun hegemonyaya karşı alternatif direniş alanı olarak mı kaldığı yoksa kitle kültürü olarak kültür endüstrisinin bir enstrümanı haline mi geldiği tartışılacaktır. Futbolun günümüzde cılız şekilde bir direniş alanı oluşturduğu vakalar görülse de hegemonya mücadelede üstünlüğünü korumaktadır. Futbol sermaye birikimini sağlayabilen bir kültür endüstrisi ürünü haline gelmiştir. Bu nedenle de siyasetten mafyaya, cemaatlerden tüm çıkar gruplarına kadar her yapıyı çekim alanına almıştır. Ekonomik bir olgu olan futboldaki egemenliğin bir parçası olan kuralsız oluşumların eylemleri kapsamında şike konusu da çalışmamızın konusudur.

Anahtar Kelimeler

Popüler Kültür, Futbol, Siyaset, Hegemonya

The Relationship Between Football and Politics in The Context of Popular Culture

Öz

Football is one of the most popular sports in the world. Primitive forms of the game date back to BC. It is known that it reached its present form and has become a game with rules after the industrial revolution. The game can be defined as the bourgeois invention of an occupation for the proletariat in order to support the capitalist mode of production. In this article, it will be discussed whether football remains as an alternative field of resistance against hegemony or whether it has become an instrument of the culture industry as a mass culture. Although there are cases where football creates a weak resistance area today, hegemony maintains its superiority in the struggle. Football has become a cultural industry product that can provide capital accumulation. For this reason, it has attracted every structure from politics to the mafia, from congregations to other interest groups. The subject of match-fixing is also the issue of our study within the scope of the actions of irregular formations, which are part of the dominance in football, which is an economic phenomenon.

Anahtar Kelimeler

Popular Culture, Football, Politic, Hegemony

Kaynakça

• Adorno, T. (2007). Kültür endüstrisi: Kültür yönetimi, İstanbul: İletişim.
• Akşar, T. (2010). Futbol ekonomi politiği üzerine yazılar. İstanbul: Literatür.
• Althusser, L. (2010). İdeoloji ve devletin ideolojik aygıtları. A. Tümertekin (Çev.). İstanbul: İthaki.
• Anadolu Ajansı. (2021). https://www.aa.com.tr/tr/gundem/futbolda-sike-kumpasi-davasinin-gerekceli-karari-aciklandi-/2357694 (Erişim: 25/10/2021)
• Arslanoğlu, K. (2005). Futbolun psikiyatrisi. İstanbul: İthaki.
• Aytaç, Ö. (2004). Kapitalizm ve Hegemonya İlişkileri Bağlamında Boş Zaman, C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, C. 28, S. 2, s. 115-138.
• Begtimur, M. E. (2018). Frankfurt okulu ve kitle iletişim araçları eleştirisi. Kuram ve Uygulamada Sosyal Bilimler Dergisi, Y. 2, S. 2, s. 50-63.
• Boniface, P. (2007). Futbol ve küreselleşme. İ. Yerguz (Çev.). İstanbul: NTV.
• Bora, T. ve Erdoğan, N. (2009). Dur tarih, vur Türkiye. Horak, Roman, Reiter, Wolfgang ve Bora, Tanıl (Der.). Futbol ve kültürü (Kitap içinde). İstanbul: İletişim.
• Bostancıoğlu, A. (2009). Taraftar ve solcu olmak. Horak, Roman, Reiter, Wolfgang ve Bora, Tanıl (Der.), Futbol ve kültürü (Kitap içinde). İstanbul: İletişim.
• Büker, S. (1992). Tenisten sonra sodasız viski. Ankara: İmge.
• Crehan, K. (2006). Gramsci kültür antropoloji. Ü. Aydoğmuş (Çev.). İstanbul: Kalkedon.
• Colome, G. (2009). FC Barcelona ve Katalan kimliği, Horak, Roman, Reiter, Wolfgang ve Bora, Tanıl (Der.), Futbol ve kültürü (Kitap içinde). İstanbul: İletişim.
• Çoban, B. (2008). Futbol ve toplumsal muhalefet. G.Ü. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, S. 26, s. 59-89. Doğan, C. (2008). Popüler kültür ve spor/futbol. Sosyoloji Notları Dergisi, S. 4-5, s. 13-21.
• Erdinç, E. ve Tamirak, Ö. (2012). Ne şike bitti ne sevdam. İstanbul: Alfa.
• Erdoğan, İ. (2001) Popüler Kültürde Gasp ve Popülerin Gayri Meşruluğu. http:// www.irfanerdogan.com/makaleler1/dogubati.html (Erişim: 1 Mart 2021).
• ---------- (2004). Popüler Kültürü Anlamak Üzerine. http://www.irfanerdogan. com/makaleler1/popne,.htm (Erişim: 1 Mart 2021).
• ----------- (2008). Futbol ve futbolu inceleme üzerine. G.Ü. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, S. 26, s. 1-58. Erdoğan, İ. ve Alemdar, K. (2005). Popüler kültür ve iletişim. Ankara: Pozitif.
• Gökaçtı, M. A. (2008). Türkiye’de futbol ve siyaset. İstanbul: İletişim.
• Gökalp, E. (2004). Türkiye’de spor basını ve milliyetçilik söylemi. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gazetecilik Anabilim Dalı, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara.
• Hall, S. (1997). Popüler olanın yapıbozumu üzerine notlar. Mürekkep Dergisi, S. 8, s. 15-22.
• ---------- (2008). Kültürel çalışmalar ve teorik mirası. S. Çelenk (Der.). İletişim çalışmalarında kırılmalar ve uzlaşmalar, (Kitap içinde). Ankara: De Ki.
• http://www.cnnturk.com/2012/spor/futbol/05/29/2.5.milyon.cemaat.mensubu.fenerbahceli/662871.0/index.html (Erişim: 5 Mayıs 2021).
• http://www.kuyruksuz.net/index.php?option=com_kunena&func=view&catid=9&id=1469&Itemid=504 (Erişim: 1 Mayıs 2021).
• http://spor.mynet.com/haber/uefa-ispanyada-olanlara-ne-diyecek/50629 (Erişim: 5 Mayıs 2021)
• https://www.fotomac.com.tr/futbol/2021/04/19/son-dakika-spor-haberleri-avrupa-super-ligi-iptal-edilecek-mi-florentino-perez-acikladi (Erişim: 10/10/2021)
• Kellner, D. (2009). Kültürel araştırmalar ve sosyal teori: eleştirel bir müdahale. http://www.istanbul.edu.tr/4.boyut/index.php?sayfa=oku&id=4 (Erişim: 7 Şubat 2021)
• Kılıç, O. (2007). Politik futbol. İstanbul: Truva.
• Kırca, A. (2000). Futbol hayattır. İstanbul: Can.
• Kızar, O., Dalkılıç, M. ve Bayrak, M. (2015). Futboldaki şike olayları hakkında spor adamları ve spor yazarlarının düşüncelerinin incelenmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(10), s. 212-222.
• Kozanoğlu, C. (2004). Futbol üzerine söyleşi. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Dergisi. S. 57.
• Küçükcan, U. (2002). Frankfurt okulu ve kitle kültürü çalışmaları. Kurgu Dergisi, S. 19, s. 257-269).
• Marx, K. ve Engels, F. (2014). Komünist manifesto. N. Satlıgan (Çev). İstanbul: Yordam.
• Mutlu, E. (2008). İletişim sözlüğü. Ankara: Ayraç.
• Odabaş, U. K. (2018). Frankfurt okulu ya da eleştirel teori üzerine. Dört Öğe. S. 14, s. 211-233. http://dergipark.gov.tr/dortoge (Erişim: 25/10/2021)
• Öcal, D. (2002). Halkla ilişkiler endüstrisi, popüler spor ve futbol. Toplumbilim Dergisi. S. 16, s.117-128.
• Öngören, H. ve Karadoğan, E. (2002). Küresel tutku: Futbol. İ.Ü. İletişim Fakültesi Dergisi. S. 14, s. 209-221.
• Özbek, M. (2010). Popüler kültür ve Orhan Gencebay arabeski. İstanbul: İletişim.
• Özcan, T. (2009). Kültürel Çalışmalar. http://www.teias.gov.tr/ebulten/ makaleler/2009/ing_kult_okulu.htm (Erişim: 4 Nisan 2021)
• Özdağ, S., Duman, S. ve Fişekçioğlu, İ. B. (2011). Popüler kültür: Futbol mu? “putbol” mu?. TKF Sosyal Bilimler Dergisi. S. 1, s. 11-22.
• Özen, M. ve Yılmaz, S. (2012). Şike ve teşvik suçları. Ankara Barosu Dergisi, S. 2, s. 17-41.
• Sert, M. (2000). Gol atan galip. İstanbul: Bağlam.
• Soygüden, A. (2016). Profesyonel futbol kulüplerinin gelir kaynaklarının incelenmesi. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Ekim, 9(4), s. 21-35.
• Storey, J. (2000). Popüler kültür çalışmaları. İstanbul: Babil.
• Şahin, M. Y. ve Tunçkol, M. (2010). İşçi hareketlerinin futbolun tarihsel gelişim sürecine etkisi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, S. 1, s. 219-236.
• Şentürk, Ü. (2007). Popüler bir kültür örneği olarak futbol. C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, C. 31, S. 1, s. 25-41.
• Talimciler, A. (2002) Futbolun “meta”laşması. Toplumbilim Dergisi, S. 16, s.37-42.
• -------- (2008). Futbol değil iş. G.Ü. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi. S. 26, s. 90-114.
• Türk Dil Kurumu (t.y.). https://sozluk.gov.tr (Erişim: 25/10/2021)
• Yaylagül, L. (2010). Kitle iletişim kuramları. Ankara: Dipnot.
• Yılmaz, E. (2002). Futbol ve yaşam. Toplumbilim Dergisi, S. 16, s.15-22.
• Yurdesin, D. (2005). Futbol, kamusal alan ve demokrasi. Toplum ve Bilim Dergisi, S. 103, s. 107–121.
• Zelyurt, M. K. (2017). Sonuçları açısından 3 Temmuz şike olayı. Marmara Üniversitesi, Spor ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(1), s. 16-32.