TÜRK - KIRGIZ MEDYASINDA KADINA YÖNELİK ŞİDDET: “CNN TÜRK” VE “AZATTYK” SİTELERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2021, Cilt: 9 Sayı: 20, 33 - 52, 31.12.2021

Murat Sağlam , Fusun Topsumer

Öz

Kadına yönelik şiddet, mağdurlar, aileler ve toplumlar üzerinde büyük etkisi olan bir insan hakları ihlali ve evrensel bir sorundur. Bu durum tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de toplumsal bir sorun olarak her an karşımıza çıkmaktadır. Özellikle fiziksel, cinsel ve duygusal şiddet haberleri sıklıkla medyada yer almaktadır. Bilindiği gibi medya, gündem belirleme açısından ve topluma aktardığı konularda farkındalık yaratmada büyük önem arz etmektedir. Yer verdiği haber içerik ve başlıklarıyla bireylerin düşüncelerini inşa etmede ve var olan sorunların gündeme gelmesinde vazgeçilmez konumdadır. Şiddet ve kadına yönelik şiddet konusunda da bireyler toplum içerisinde yer alan olumsuzlukları medya sayesinde öğrenebilmekte ve farkındalıklarını geliştirebilmektedirler. Ancak günümüz toplumlarında gelişmişlik düzeyi fark etmeksizin kadınlara yönelik şiddet azalmayan ve her yerde devam eden bir olgudur. Bu çalışmada da Türkiye ve Kırgızistan haber medyasında yer alan “kadına yönelik şiddet haberleri” incelenmiştir. Çalışma nitel araştırma modelinde tasarlanmış ve nitel araştırma yöntemlerinden de içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Çalışmanın örneklemini Türkiye’de yayın yapan CNN Türk ve Kırgızistan’da yayın yapan AZATTYK medya organlarının internet sitelerinde 1 Ocak – 31 Mayıs 2021 tarihleri arasında yer alan kadına yönelik şiddet haberleri oluşturmaktadır. Çalışmanın sonucunda karşılaştırmalı olarak incelenen kadına yönelik şiddet haberlerinde en çok fiziksel şiddetinin yer aldığı ve şiddete sebep olarak ataerkil yapının gösterildiği belirlenmiştir. Kadına yönelik haberlerde en fazla; fiziksel, cinsel ve psikolojik şiddet türleri uygulandığı ve uygulayan kişilerin büyük çoğunluğunun toplum içerisinde eş/koca rolünü üstlenen erkekler olduğu belirlenmiştir. Çalışma iki farklı ülkede kadına şiddet haberleri konusunda karşılaştırma yaparak ortaya çıkardığı sonuçlar bakımından önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

kadın, kadına yönelik şiddet, şiddet, Cnn Türk, Azattyk.

VIOLENCE AGAINST WOMEN IN TURKISH-KYRGYZ NEWS MEDIA: AN ANALYSIS ON “CNN TÜRK” AND “AZATTYK” SITES

Öz

Violence against women may be a human rights violation and a universal drawback that includes a profound impact on victims, families and communities. This example emerges as a social problem in our country as well as everywhere in the world. In particular, intimate partner violence, emotional exploitation, and kinds of violence that need sexual and physical force are often featured within the media. The media is very necessary in terms of agenda setting and raising awareness on the problems it conveys to the society. it's indispensable in constructing the thoughts of people in the news content and titles and in bringing the present issues to the agenda. In terms of violence and violence against women, people will find out about the negativities in society and improve their awareness through media tools. However, in today' societies, violence against women may be a development that doesn't decrease and continues everywhere, in spite of the amount of development. during this study, “the news of violence against women” within the journalism of Turkey and Kyrgyzstan were examined. The study was designed in the qualitative analysis model and therefore the content analysis method, one in most of the qualitative research methods, wasused. The sample of the study consists of news on violence against women, that are websites of CNN Türk in Turkey and AZATTYK in Kyrgyzstan, from 1 January to 31 may 2021. As a results of the study, it absolutely was determined that the foremost physical violence was enclosed within the news of violence against women and therefore the patricentric structure that caused the violence was shown. within the news concerning women; it's been determined that physical, sexual and psychological forms of violence are applied and the majority of the perpetrators are male(s) who assume the role of husband/wife in the society. The study is vital in terms of the results it reveals by comparison the news of violence against women in two completely different countries.

Anahtar Kelimeler

woman, violence against women, violence, Cnn Türk, Azattyk.

Kaynakça

• Akkaş, İ. ve Uyanık, Z. (2016). Kadına yönelik şiddet. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 6(1), 32-42.
• Alan-Dikmen, H. and Gönenç, İ. M. (2020). “The Relationship Between Domestic Violence and The Attitudes of Women Towards Honor, Gender Roles, and Wife-Beating in Turkey”, Archives of Psychiatric Nursing, 5(34), 421-426.
• Altınay, A. G. ve Arat, Y. (2009). “Violence Against Women in Turkey: A Nationwide Survey”. Punto
• Altıntaş, M. (2017). İnternet Medyası ve Şiddet: İnternette Sunulan Şiddet Haberlerinin Toplum Üzerindeki Etkisi. Erciyes İletişim Dergisi, 5(1), 182-192.
• Aslan, M. ve Şeker, S. (2013). “Aile İçi Şiddetin Bir Boyutu Olarak Kadına Yönelik Şiddet: Toplumsal Algı ve Tutumlar”. Nişantaşı University Journal of Social Sciences, 1(1), 171-193.
• Atabek, N. (1998). Gündem belirleme yaklaşımı, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Hakemli Dergisi, (7), 155-174.
• Avcı, F. ve Güdekli, İ. (2018). Toplumsal cinsiyet ve medya ilişkisi: yazılı basında kadına şiddet ve kadın cinayetleri haberleri üzerine bir analiz. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi (UKSAD), 4(2), 475-506.
• Berger, A. A. (2012). Media and Society: A Critical Perspective, Rowman and Littlefield Publishers, Lanham, San Francisco State University.
• Bilgili, N. ve Vural, G. (2011). “Kadına Yönelik Şiddetin En Ağır Biçimi: Namus Cinayetleri”. Journal of Anatolia Nursing and Health Sciences, 14(1), 66-72.
• Black, M. C. (2011). “Intimate Partner Violence and Adverse Health Consequences: Implications for Clinicians”. American Journal of Lifestyle Medicine, 5(5), 428-439.
• Connell, R. W. (2016). Toplumsal cinsiyet ve iktidar (2. Baskı). (çev. C. Soydemir) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Çelenk, S. (2010). Kadınların medyada temsili ve etik sorunlar. Bülent Çaplı ve Hakan Tuncel (Ed.), Televizyon haberciliğinde etik. (s.229-236). Ankara: AU ILEF.
• Ellsberg, M., Arango, D., Morton-Mathew, G. Floriza, K., Sweinung, C. M. and Watts, C. (2015).”Prevention of Violence Against Women and Girls: What Does The Evidence Say?”. Lancet, 385(9977), 1555-1566.
• Erdoğan, İ. (2011). Gündem koyma ve saptama yaklaşımında bir araştırma geleneği ve tasarımı olarak çerçeveleme. Erciyes İletişim Dergisi, 2(1), 48-62.
• García-Moreno, C., Jansen, H. A. F. M., Ellsberg, M., Heise, L. and Watts, C. (2005). WHO multi-country study on women’s health and domestic violence against women. Geneva: World Health Organization, 204, 118.
• Gentile, D. A. (Ed). (2003). Media Violence and Children: A Complete Guide for Parents and Professionals, Praeger Publishers/Greenwood Publishing Group.
• Görgün Baran, A, Tuba Sarıtaş, C. ve Şahin Kütük, B. (2017). Analysis of news on violence against women ın media ın terms of content and presentatıon: beyazgazete.com case. Istanbul Journal of Sociological Studies, (55), 107-132.
• Güdekli, A. (2016). Küresel erkek(lik) ve medya. Konya: Literatürk Academia,
• HÜNNE (2015), Tükiye’de kadına yönelik aile içi şiddet araştırması, Ankara: Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü.
• Işık, M. (2014). Kitle iletişim teorilerine giriş, Konya: Eğitim Yayınevi.
• Jakobsen, H. (2014). “What’s Gendered About Gender-Based Violence? An Empirically Grounded Theoretical Exploration from Tanzania”, Gender and Society, 28(4), 537-561.
• Karaca, S., Ünsal Barlas, G., Öngün, E., Can Öz, Y., ve Korkmaz, G. (2017). Gazetelerde bulunan kadına yönelik şiddet haberlerinin incelenmesi, JAREN/Hemşirelik Akademik Araştırma Dergisi, 3(3), 137-144.
• McCombs, M. E. and Shaw, D. L. (1972). The agenda-setting function of mass media. Public Opinion Quarterly, 36(2), 176-187.
• Michaud, Yves (1991). Şiddet. (Çev.,Cem Muhtaroğlu). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Nisan, F, Tuncel, I. (2020). Kadına şiddetin haberlerde sunumu: Emine Bulut örneği. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi (UKSAD), 6(1), 104-123.
• Özdemir, S., Tosun, B., Bebiş, H. ve Yavaş, A. (2013). Hemşire kaleminden mobbing: İş yerinde psikolojik saldırı. TAF Preventive Medicine Bulletin, 12(2), 183-192.
• Öztunç, M. (2020). İnternet haberciliğinde koronavirüs salgınının sunum biçimi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 9(3), 2825-2840.
• Pınar, T. ve Pınar, G. (2012). Sağlık çalışanları ve işyerinde şiddet. TAF Preventive Medicine Bulletin, 12(3), 315-326.
• Reuters (2020). Reuters Institute Digital News Report 2020. https://reutersinstitute.politics.ox.ac.uk/sites/default/files/202006/DNR_2020_FIAL.pdf Erişim Tarihi: 24.03.2021.
• Ruangnapakul, N. Yusof, N. and Hamid, N. A. (2018). “Perspectives on Violence Against Women in Thai Film: The Eternity”, Kasetsart Journal of Social Sciences, 39, 509-517.
• Sancar, S. (2013). Erkeklik: imkansız iktidar (3. Baskı). İstanbul: Metis.
• Silverblatt, A. Miller, D. C. Smith, J. Brown, N. (2014). Media Literacy: Keys to Interpreting Media Messages, Praeger, Santa Barbara, Oxford, England.
• Statistics Canada, (2019). Family Violence in Canada: A Statistical Profile, Retrieved From: https://www150.statcan.gc.ca/n1/pub/85-002-x/2021001/ article/00001-eng.htm, (Erişim Tarihi: 15.08.2021)
• Şener, G., Çavuşoğlu, Ç. ve Irklı, H. İ. (2016). Medya ve Toplumsal Cinsiyet. F. Saygılıgil (Ed.). Toplumsal Cinsiyet Tartışmaları (s. 166-183). Ankara: Dipnot
• Tahincioğlu, N.Y. (2010). “Namusun ve Namus Cinayetlerinin Cinsiyet Eşitsizliği Bağlamında Analizi”, Kültür ve İletişim, 13(2), 131-158
• Tanrıöver, H. U. (2007). Medyada kadınların temsil biçimleri ve kadın hakları ihlalleri. Sevda Alankuş (Ed.). Kadın odaklı habercilik, İstanbul: IPS İletişim Vakfı Yayınları.
• Taşdemir-Afşar, S. (2015), “Türkiye’de şiddetin “kadın yüzü”, Sosyoloji Konferansları, No: 52, s.715-753.
• Tatlılıoğlu, K. (2013). “Türkiye’de Aile İçi Kadına Karşı Şiddetin PsikoSosyal ve Kültürel Dinamiklerin Değerlendirilmesi”, Nişantaşı Üniversity Journal of Social Sciences, 1(1), 109-128
• Terkan, B. (2005). Türkiye’de basın ve siyaset ilişkisi: basın gündemi ve siyasal gündemin karşılaştırılmasına yönelik bir gündem belirleme çalışması, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, Konya.
• Topsakal, T. ve Ferik, F. (2021). Haber sitelerinin Covid-19 aşılarına yönelik yaklaşımı ve haber içeriklerinin değerlendirilmesi. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 0(35), 370-386.
• Türkoğlu, S. (2014). Kadına yönelik şiddeti özendiren diziler üzerine etki araştırması. Atatürk İletişim Dergisi, 7, 143-160.
• Uluocak Ş., Gökulu G., Bilir O., Karacık N. E. ve Özbay D. (2014). Toplumsal cinsiyet eşitsizliği ve kadına yönelik şiddet, Edirne: Paradigma Akademi.
• Van Zenon, L. (1994), Feminist media studies, London-Thousand Oaks-New Delhi: Sage Pub. WHO (1997). Rapor. https://www.who.int/gender/violence/v4.pdf. Erişim Tarihi: 10.03.2021.
• World Health Organization WHO (1997). https://www.who.int/gender/ violence/v4.pdf. (Erişim Tarihi: 10.03.2021).
• World Health Organization (WHO, (2013). “Global and regional estimates of violence against women: prevalence and health effects of intitate partner violence and non-partner violence sexual violence,” http://www.who.int/ reproductivehealth/ publications/violence/9789241564625/en/index.html, (Erişim Tarihi: 14. 08. 2021)
• Yaylagül, L. (2010). Kitle iletişim kuramları, (3. Baskı). Ankara: Dipnot Yayınları.
• Yegen, C. (2014). İnternet haberciliğinde kadın cinayeti haberlerinin sunumu: Posta Gazetesi örneği. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication (TOJDAC), 15-28.
• Yeşilbaş, (2016). Sağlıkta şiddete genel bakış. Sağlık ve Hemşirelik Yönetim Dergisi, 1(3),44-54.
• Yetişer, B. (2021). Türkiye’de kadına yönelik şiddet konusunu içeren medya yayınlarının içerik analizi ile incelenmesi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 18(39), 60-97.
• Yıldırım, B. (2015). İletişim araştırmalarında yöntemler. Konya: Literatürk Yayınları.