BİR GÖSTERİ MEKÂNI OLARAK SOSYAL MEDYA

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 23, 257 - 280, 23.06.2023

Erhan Atabey

Öz

Sosyal medya, toplumsal yaşamın tüm dinamiklerine yön veren güçlü bir öge olarak değerlendirilebilir. Sosyal medyanın toplumun tüm katmanlarıyla entegre olabilen yapısı bir yanıyla kullanıcı sayısını artırırken bir yanıyla da yeni bir kültürlenme ve iletişim biçimi yaratmaktadır. Bu anlamıyla, sosyal medya aracılığıyla yazısız kurallar bütünüyle çerçevelenen yeni bir kültürden söz etmek mümkündür. Bu kültür, bireylerin aktif olarak içerik ürettiği, daha çok kişiye ulaşmak için çabaladığı; bunun karşılığında kimi zaman haz ya da statü kimi zaman ise maddi gelir sağladığı performansları da beraberinde getirmektedir. Seyirlik birer gösteri şeklinde sunulan bu performanslar, sosyal medya platformlarının kullanıcılarına sunduğu yenilikler ve uygulamalar yoluyla da sürekli desteklenmektedir. Kullanıcılarına kendilerinin kurgulayabildiği estetize edilmiş bir yaşam alanı sunan sosyal medyada, bireyler kendilerini tamamen kendi istekleri doğrultusunda, idealize ettikleri bir biçimde sergileyebilme imkânına kavuşmaktadır. Bu çerçevede çalışma kapsamında, sosyal medyadaki gösteri olgusu ve bu olgu karşısında sosyal medya platformlarının ve kullanıcıların konumlanışı hakkında bir bağlam oluşturulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Gösteri toplumu, mikro ünlü, sosyal medya, yeni medya

Kaynakça

• Abidin, C. (2015). Communicative Intimacies: Influencers and Perceived Interconnectedness. Ada: A Journal of Gender, New Media & Technology.
• Akgül, Ö. (2016). Fomo (Fear Of Missing Out). Ruh Sağlığı Derneği. FOMO (Fear Of Missing Out) – Ruh Sağlığı Derneği (ruhsagligidernegi.org) adresinden elde edildi. Erişim tarihi: 20.10.2022.
• Akmeşe, Z., & Deniz, K. (2017). Stalk, Benliğin İzini Sürmek. Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi Yeni Düşünceler Hakemli E-Dergisi, (8), 23-32.
• Aktan, S. (2018). Dünyanın Yeni Sosyal Medya Akımı 'Kayan Yıldızlar' Türkiye'de de Yayılıyor. https://tr.euronews.com/2018/09/17/dunyaninyeni-sosyal-medya-akim-kayan-yildizlar-turkiye-de-de-yayiliyor adresinden elde edildi. Erişim tarihi: 20.08.2022.
• Avcı, A. (2017). Her Zaman Çevrimiçi Olmak. Epokhe Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 1-24.
• Aydın, O. (2020). Sosyal Medya Fenomenleri Ne Kadar Kazanıyor? https://moblobi.com/influencer/sosyal-medya-fenomenleri-ne-kadarkazaniyor/ adresinden elde edildi. Erişim tarihi: 18.04.2022.
• Bauman, Z., Lyon, D. (2013). Akışkan Gözetim. (Çev. Yılmaz, E.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Benjamin, W. (2002). Pasajlar. (Çev. Cemal, A.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Brailovskaia, J., Schillack, H., & Margraf, J. (2020). Tell Me Why Are You Using Social Media (SM)! Relationship Between Reasons for Use of SM, SM Flow, Daily Stress, Depression, Anxiety, and Addictive SM Use–An Exploratory Investigation of Young Adults in Germany. Computers in Human Behavior, 113, 106511.
• Brandtzæg, P. B., & Heim, J. (2009, July). Why People Use Social Networking Sites. In International Conference on Online Communities and Social Computing (pp. 143-152). Springer, Berlin, Heidelberg.
• Chul Han, B. (2018). Şeffaflık Toplumu, (Çev: Barışcan, H.). İstanbul: Metis Yayınları.
• CreatorDen (2021). 2020 CreatorDen Influencer Marketing İncelemesi: Yılın En İyilerini Açıklıyoruz! https://creatorden.com/2020-creatordeninfluencer-marketing-incelemesi-yilin-en-iyilerini-acikliyoruz/ adresinden elde edildi. Erişim tarihi: 28.03.2022.
• Çakır, M. (2015). İnternette Gösteri ve Gözetim. Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Debord, G. (2012). Gösteri Toplumu. (Çev. Ekmekçi, A. ve Taşkent, O.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Dere, U. (2020). Influencer Ne Demek? Türkiye’nin En Etkili 10 Influencer’ı. https://www.webtekno.com/influencer-ne-demek-h91000. html adresinden elde edildi. Erişim tarihi: 24.04.2022.
• Doğan, F. (2021). Hashtag’ler Hakkında Duyunca Şaşıracağınız 5 Gerçek. https://shiftdelete.net/hashtag-hakkinda-duyunca-sasiracaginiz-bilgiler adresinden elde edildi. Erişim tarihi: 16.09.2022.
• Fırıncıoğulları, S. (2017). Alvin Toffler Bilişim Toplumu Hız ve Geçiciliğin Çağı. Ankara: Gece Kitaplığı.
• Ganascia, J. G. (2016). Genelleştirilmiş Alttan-Gözetim Toplumu. (Çev. Kurt Koçak, Ş.). İçinde Hülür, H. & Yaşın, C. (Ed.), Yeni Medya Kullanıcının Yükselişi (ss. 184-204). Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Güneş, O. (2020). Stalk Ne Demek? https://shiftdelete.net/stalk-nedemek adresinden elde edildi. Erişim tarihi: 18.08.2022
• Kaya, F. (2018). İnternette Fenomen Olmak Ne Anlama Geliyor? https:// www.teknoloskop.net/internette-fenomen-olmak-ne-anlama-geliyor/ adresinden elde edildi. Erişim tarihi: 30.05.2022.
• Kellner, D. (2013). Medya Gösterisi. (Çev. Paşalı, Z.). İstanbul, Açılım Kitap.
• Krasnova, H., Spiekermann, S., Koroleva, K., & Hildebrand, T. (2010). Online Social Networks: Why We Disclose. Journal of Information Technology, 25(2), 109-125.
• Marwick A. (2016). You May Know Me From YouTube: (Micro-)Celebrity in Social Media. In Marshall P., Redmond S. (Eds.), A Companion to Celebrity (pp. 333–350).Malden, MA: Wiley.
• Milyavskaya, M., Saffran, M., Hope, N., & Koestner, R. (2018). Fear of Missing Out: Prevalence, Dynamics, and Consequences of Experiencing FOMO. Motivation and Emotion, 42(5), 725-737.
• Montag, C., & Hegelich, S. (2020). Understanding Detrimental Aspects of Social Media Use: Will the Real Culprits Please Stand up? Frontiers in Sociology, 5, 599270.
• Morozov, E. (2017). Silikon Vadisi "Dijital Sosyalizm" Vaad Ediyor Ama Aslında Masal Satıyor. (Çev. Aydoğan, F.). İçinde Filiz Aydoğan (Ed.). Yeni Medya Kuramları, (ss. 29-39). İstanbul: Der Kitabevi.
• Morva, O. (2016). Ben, Kendim ve Dijital Benliğim: Dijital İletişim Çağında Benlik Kavramsallaştırması Üzerine. İçinde N. Timisi (Ed), Dijital Kavramlar, Olanaklar, Deneyimler, (ss. 41-62). İstanbul: Kalkedon Yayınları.
• Niedzviecki, H. (2010). Dikizleme Günlüğü. (Çev. Gündüç, G.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Papacharissi, Z. (2020). Sensiz, ben hiçbir şeyim: Twitter’da benliğin sunumu. (Çev. Yumrukuz, Ö.). İçinde Filiz Aydoğan (Ed.). Yeni Medya Kuramları II, (ss. 163-189). İstanbul: Der Yayınları.
• Papakyriakopoulos, O., Serrano, J. C. M., & Hegelich, S. (2020). Political Communication on Social Media: A Tale of Hyperactive Users and Bias in Recommender Systems. Online Social Networks and Media, 15, 100058.
• Quinn, K. (2016). Why We Share: A Uses and Gratifications Approach to Privacy Regulation in Social Media Use. Journal of Broadcasting & Electronic Media, 60(1), 61-86.
• Raun, T. (2018). Capitalizing Intimacy: New Subcultural Forms of MicroCelebrity Strategies and Affective Labour on YouTube. Convergence, 24(1), 99-113.
• Sarıkaya, K (2020). Instagram Hikayeler’e Challenge Etiketi ile Stay Home Efekti eklendi! https://teknosafari.net/instagram-challenge-etiketive-stay-home-efekti-hikayelere-eklendi/ adresinden elde edildi. Erişim tarihi: 17.10.2021.
• Senft, T. M. (2008). Camgirls: Celebrity and Community in the Age of Social Networks (Vol. 4). Peter Lang.
• Senft, T. M. (2013). Microcelebrity and the Branded Self. J. Hartley vd. (Eds.), In, A Companion to New Media Dynamics (s. 346-354). US: WileyBlackwell.
• Serçemeli, C. (2016). Sosyal Medyada Mahremiyetin Gizliliğini İhlalde Yeni Bir Trend Olan ‘’Stalk’’a Hukuki Açıdan Bir Bakış. Sözel Bildiri. Hukukun Gençleri Sempozyumunda sunulan bildiri, Eskişehir, 29, 2021.
• Ürgir, B. (2020). Challenge Accepted Akımı: Siyah Beyaz Fotoğraflarla Şiddetin Önünde Duran Güçlü Kadınlar https://listelist.com/challengeaccepted-akimi/ adresinden elde edildi. Erişim tarihi: 24.11.2022
• Whiting, A. and Williams, D. (2013), "Why People Use Social Media: a Uses and Gratifications Approach", Qualitative Market Research, Vol. 16 No. 4, pp. 362-369. https://doi.org/10.1108/QMR-06-2013-0041
• Yıldız, M. (2018). Ülkemizde Seda Sayan’la Gündem Olan Dünyaca Ünlü “Falling Stars” Akımı. https://listelist.com/seda-sayan-falling-stars-akimi/ adresinden elde edildi. Erişim tarihi: 20.08.2022.