14 MAYIS 2023 CUMHURBAŞKANLIĞI SEÇİMİ VE KAMUOYU ARAŞTIRMALARI ÜZERİNE

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 24, 335 - 354, 01.12.2023

Ömer Öztürk

Öz

Seçimler öncesi kamuoyu araştırmaları, siyasal eğilimleri belirlemek için kullanılmaktadır. Kamuoyu araştırma şirketleri birçok farklı teknik kullanarak toplumdaki siyasal görüşlerin yönü hakkında seçim öncesi bilimsel dayanakları bulunan tahminlerini paylaşmaktadır. Adaylar ve seçmen açısından kamuoyu eğilimlerinin değerlendirilmesinde ve kamuoyunun bilgilendirilmesinde rol oynayan kamuoyu araştırma sonuçları, seçmen iradesinin hangi yönünde olduğuna dair önemli bir boşluğu doldurmakta, hatta seçmene yol gösterebilmektedir. 14 Mayıs 2023 Cumhurbaşkanlığı seçimleri öncesinde yapılan ve seçim sonrası kesin sonuçlara oranla büyük hata paylarına sahip kamuoyu araştırmaları bu makalenin konusunu oluşturmaktadır. Yapmış olduğumuz çalışmada öncelikle kamuoyu kavramı açıklanmış ve kamuoyu araştırmalarının tarihsel gelişimi üzerinde durulmuştur. Daha sonra Türkiye’de kamuoyu araştırmaları ve gelişim süreçlerine değinilmiştir. Bu çalışmada asıl olarak 14 Mayıs 2023 Cumhurbaşkanlığı seçimi ve kamuoyu araştırmaları üzerine bir değerlendirme ortaya konulmaya çalışılmıştır. Çalışmada araştırma şirketlerinin Nisan ve Mayıs aylarına ait kendi internet sitesi ve sosyal medya hesaplarında paylaşmış olduğu veriler kullanılmıştır. Bu veriler seçim sonrası cumhurbaşkanlığı seçimi kesin sonuçlarına ve araştırma şirketlerinin yapmış olduğu hata oranlarına göre değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Araştırma şirketleri, kamuoyu, kamuoyu araştırmaları

Kaynakça

• Atabek, N. (2002). Kamuoyu, medya ve demokrasi. Kurgu Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi Uluslararası Hakemli İletişim Dergisi, 19(19), 223-238.
• Atabek, N. (2003). Türk basınında kamuoyu araştırmaları. Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 17, 1-28.
• Atabek, N. ve Dağtaş, E. (1998). Kamuoyu ve İletişim. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Kütüphane ve Dokümantasyon Merkezi.
• Bektaş, A. (2018). Kamuoyu, İletişim ve Demokrasi. Bağlam Yayıncılık.
• Daver, B. (1993). Siyaset Bilimine Giriş. Ankara Siyasal Kitabevi, 5. Baskı
• Göksu, O. (2018). Kamuoyu Araştırmalarında Tutarlılık Sorunsalı: 2010- 2018 Dönemi Kamuoyu Araştırmaları Üzerine Bir İnceleme. Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi, 30, 30-54.
• Güz, Nurettin (2008) ‘’Kamuoyu Araştırmalarının Medyada Yayınlanmasının Etik İlkeleri”, Medya ve Siyaset, 2. Bsk., (Ed. Z. Damlapınar), Konya: Eğitim Kitabevi.
• Güz, Nurettin (2011) “Seçimler, Kamuoyu Araştırmaları ve Medya”, Kamuda Sosyal Politika, S.16, 2011/1, Ankara, s. 30-40
• Güz, N., Kocabaş, O., & Yanık, H. (2022). Kamuoyu Araştırmaları ve 16 Nisan Referandumu. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, (47), 1-19.
• Güz, N. ve Yanık, H. (2020). Toplumsal Sorumluluk Yaklaşımı ve Güven Bağlamında Medya ve Kamuoyu Araştırmaları Arasındaki İlişki. Gumushane Universty Electronic Journal of the Faculty of Communication/Gümüshane Üniversitesi Iletisim Fakültesi Elektronik Dergisi, 8(1).
• Kaban, Z. Y. (1995). Türkiye’de Araştırma Şirketleri, Yaptıkları Siyasi Kamuoyu Araştırmaları Ve Seçmen Tercihi Üzerine Etkileri. Doctoral dissertation, Marmara Universitesi.
• Kalender, A., ve Tabakçı, N. (2005). İletişim Fakültelerinin Ortak Örgütlenmesine Yönelik Bir Proje Önerisi:“Türk Kamuoyu Araştırmaları Ağı”. Selçuk İletişim, 4(1), 91-100.
• Kapani, M. (2015). Politika Bilimine Giriş. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Kentel, F. (1991). Demokrasi, kamuoyu ve siyasal iletişime dair. Birikim Dergisi, 30, 39-44.
• Kıray, M. (1984). Ereğli-ağır sanayiden önce bir sahil kasabası. İletişim.
• Kongar, E. (2000) Türkiye’de Araştırma Kültürünü Engelleyen Ögeler ve Bunların Aşılma Yolları, Tübitak, TTGV, Tüsiad 1999 Teknoloji Kongresi bildirisi Lake, C. C. ve Harper, P. C. (2008). Kamuoyu Araştırmaları. (Çev. Nurettin Güz), Ankara: Eğitim Akademi Yayınları
• Neyzi, H., (1990). “Piyasa ve Kamuoyu Araştırmalarının Gelişimi.” Kamuoyu Araştırmaları Birinci Sempozyumu (17-19 Ekim 1988:Ankara), ed. Muharrem Varol. Ankara.
• Onaran, A. Ş. (1984). Kamuoyu el kitabı. İstanbul, Filiz Kitabevi.
• Price, V. ve Roberts, D. F. (1989). Public Opinion Process. In Charles R. Berger & Steven H. Chaffee. (Eds), Handbook of Communication Science. London: Sage.
• Schiller, H. (1993). Zihin Yönlendirenler. İstanbul: Pınar Yayınları. çev: Cevdet Cerit.
• Tosun, G. (1993). Türkiye’de Siyasal Nitelikli Kamuoyu Araştırmaları ve 20
• Ekim 1991 Seçimleri Örneği. Amme İdaresi Dergisi, 26(3), 105-124.
• Unat, N. A. (1990) Türkiye’de Toplumsal Değişme, Piyasa Araştırmaları ve Kamuoyu Yoklamaları, Muharrem Varol (ed), Kamuoyu Araştırmaları Birinci Uluslararası Sempozyumu, Ankara Üniversitesi Basın Yayın Yüksek Okulu Yayını, Ankara. 29-47